آشفته تر شدن هزینه و درآمدهای دولت در بودجه 1400/ لایحه بودجه ای که با واقعیت های موجود اقتصادی فاصله دارد

روز گذشته لایحه اولیه بودجه سال ۱۴۰۰ درحالی تقدیم مجلس شد که به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصادی، این لایحه نسبت به سال های گذشته در بخش هزینه ها و درآمدها آشفته تر شده است.

بازتاب- زهره علامی: بررسی جزییات لایحه بودجه سال آینده نشان می دهد که میزان درآمدهای دولت در این لایحه، ۸۴۰ میلیارد تومان پیش بینی شده اما فقط ۲۵۰ هزار میلیارد تومان آن واقعی است، یا با وجود آنکه قرار بود میزان وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی کاهش یابد، شاهد افزایش ۱۵ درصدی وابستگی بودجه سال آینده به نفت هستیم.

اما علاوه بر آشفتگی لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ در بخش هزینه و درآمد، با رکوردهای عجیبی هم در این لایحه روبرو هستیم که از چشمان نائب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس هم دور نمانده است، احسان خاندوزی در توییتی ضمن اشاره به احتمال رد لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ به دلیل ایرادات بسیار، از رشد ۲۵۰ درصدی فروش نفت و همچنین کاهش چشمگیر سهم مالیات از بودجه عمومی(۲۹ درصد) انتقاد کرد.

درآمدهای غیر واقعی

بررسی جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که دولت حجم درآمدهای نفتی را ۱۹۹ هزار و ۲۷۲ میلیارد تومان پیش بینی کرده است، اما نکته جالب ماجرا اینجاست که سقف درآمدهای نفتی در قانون بودجه سالجاری حدود ۵۷ هزار میلیارد تومان است، یعنی درآمدهای نفتی در لایحه بودجه ۱۴۰۰ نسبت به بودجه امسال ۳.۵ برابر شده است.

درواقع لایحه بودجه۱۴۰۰ با فرض فروش خارجی یا داخلی (اوراق سلف و قرضه)، ۲.۳ میلیون بشکه در روز و با نفت ۴۰ دلاری و دلار ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومانی بسته شده است.

به نظر می رسد که میزان درآمدهای نفتی در لایحه بودجه باتوجه به رفع تحریم ها بسته شده است، بنابراین اگر تحریم های نفتی برداشته نشود، بودجه سال آینده با کسری قابل ملاحظه ای روبرو شده و اقتصاد ایران در سیاهچاله فرو می رود.

دست و دلبازی دولت برای صدا و سیما

یکی از نکات عجیب لایحه بودجه سال آینده، بودجه ۲۶۰۰ میلیارد تومانی صداوسیما است که برابر با بودجه در نظر گرفته شده برای ۲۰ استان کشور (همدان، اردبیل، زنجان، یزد، مرکزی، چهارمحال، البرز، قزوین، قم، سمنان، آذربایجان شرقی، کردستان، مازندران، لرستان، گیلان، کهگیلویه، ایلام، گلستان و خراسان‌های جنوبی و شمالی) است، اختصاص چنین بودجه ای به صدا و سیما در حالی است که سالجاری، رقم اختصاص یافته به سازمان ۱۰۰ میلیارد تومان نسبت به سال ۹۸، کاهش یافته بود و همین موضوع اعتراضاتی را از سوی صدا و سیما به همراه داشت.

اما از دیگر دست و دلبازی های دولت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ مربوط به تخصیص بودجه ۴۶ میلیارد تومانی به ‎فرهنگستان زبان و ادب فارسی است، این میزان در سال ۱۳۹۹، حدود ۲۸ میلیارد تومان است، رشد چشمگیر بودجه فرهنگستان زبان و ادب فارسی از سوی دولت در شرایطی است که انتقادها به کم کاری این فرهنگستان در حراست از زبان و ادب فارسی، در حال افزایش است.

البته ‏این همه ایرادات وارده نیست و ایراد دیگری که به لایحه بودجه سال آینده وارد است، مربوط به افزایش ۶۵ درصدی مجموع اعتبارات سازمان حج و زیارت برای سال آینده است که با توجه به همه گیری کرونا، احتمال تداوم محدودیت ها در سال ۱۴۰۰ ، توقف سفرهای زیارتی و به تبع آن کاهش ماموریت های سازمان حج و زیارت، دلیلی برای افزایش اعتبارات این سازمان وجود ندارد.

عدم توازن در بودجه بندی دانشگاه ها

اگرچه بودجه در نظر گرفته شده برای دانشگاه های کشور نسبت به قانون بودجه سالجاری ۱۹.۴ درصد رشد داشته است اما به نظر می رسد توازن لازم در بودجه بندی صورت نگرفته است به عنوان نمونه، ۷۵۰ میلیارد تومان به دانشگاه پیام نور اختصاص یافته اما رقم مربوط به کل دانشگاه فرهنگیان با ۱۰۰ پردیس و همچنین انجام ماموریت های مربوط به تربیت معلم حدود ۸۰۰ میلیارد تومان است.

افزایش حقوق در سال آینده، مکفی نیست

از دیگر نقاط تاریک لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، افزایش ۲۵ درصدی حقوق بگیران دستگاه‌های اجرایی و همچنین نیرو‌های مسلح و وزارت اطلاعات به استثنای مشمولان قانون کار است که با توجه به افزایش چشمگیر قیمت کالاها و خدمات در سالجاری و پیش بینی ها درباره تداوم گرانی ها در سال آینده، منطقی به نظر نمی رسد.

نگاهی کلی به جزییات لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ نشان می دهد که ساختار لایحه فاقد واقع بینی، استقلال از درآمدهای نفتی و همچنین توازن در بودجه بندی است، نابسامانی های موجود در هزینه ها و درآمدها هم نسبت به سال های گذشته افزایش یافته و این موضوع حکایت از روزهای سخت برای اقتصاد کشور در سال آینده دارد.

با این تفاسیری که از لایحه بودجه می بینیم و نیز حواشی مرتبط با نحوه تقدیم لایحه به مجلس از سوی دولت، حالا باید منتظر روزهای پر تلاطمی باشیم که احتمال زیاد سرانجام خوشایندی برای مردم و کشورمان نخواهد داشت.