آسیب فضای مجازی برای نوجوانان/ارتباط بازی‌های اینترنتی خشن با خودکشی و اعتیاد
مدیر گروه تخصصی سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اهمیت برنامه‌ریزی برای ارتقای سلامت روان جوانان و نوجوانان در سطح جامعه، برخی از مهم‌ترین آموزش‌ها و مهارت‌های خودمراقبتی جوانان و نوجوانان با هدف ارتقای سلامت این گروه از جامعه را بیان کرد.
مهندس محمدرضا غفارزاده رزاقی همزمان با هفته سلامت روان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به شعار امسال “سلامت روان جوانان و نوجوانان: جهان در حال تغییر”، بر اهمیت توجه به مقوله سلامت روان میان جوانان و نوجوانان تاکید و عنوان کرد: توجه به سلامت روان جوانان و نوجوانان از این بعد دارای اهمیت است که این گروه پدران و مادران آینده کشور بوده و توجه ویژه به سلامت روان آنها نه تنها برای خود آنها بلکه برای خانواده، جامعه و نسل آینده سودمند و دارای اهمیت است.
وی با اشاره به تغییرات اساسی شرایط جامعه و جهان طی سال‌های اخیر، افزود: این تغییرات که از آنها می‌توان به تحول در نظام ارتباطات و فناوری، فعالیت گسترده این گروه در دنیای دیجیتال و فضای مجازی، استرس‌های زندگی مانند جنگ، تبعیض نژادی، فقر، گرسنگی، بیماری‌های روانی، خشونت، مصرف مواد و غیره اشاره کرد، اهمیت توجه ویژه به سلامت روان این گروه از جامعه را دوچندان کرده است.
احتمال مواجهه با جرائم سایبری در گروه جوانان و نوجوانان
غفارزاده رزاقی همچنین با تاکید بر ضرورت خودمراقبتی سلامت روان در گروه جوانان و نوجوانان، افزود: صرف زمان زیاد این گروه در فضای مجازی، احتمال مواجهه و یا تجربه جرائم سایبری را برای آنان افزایش داده است. از طرف دیگر بازی‌های رایانه‌ای و اینترنتی با پایه خشونت بالا، میزان افکار خودکشی و مصرف مواد مخدر را در این گروه افزایش داده است.
وی با بیان اینکه این محیط باعث شده تا جوان و نوجوان بیش از گذشته احساس تنهایی را تجربه کند، ادامه داد: جوان و نوجوان در این شرایط در مواجهه با خود دچار تعارض می‌شود؛ چراکه در این سنین فرد به طور معمول در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی قرار دارد.
ارتقای سطح سواد سلامت روان راهکار کنترل آسیب در جوان و نوجوان
وی ارتقای سطح سواد سلامت روان را راهکاری برای کنترل و مدیریت این فرایند عنوان کرد و گفت: از طریق آموزش و ارتقای سطح سلامت روان می‌توان آموزش خودمراقبتی را سرلوحه رفتارهای جوان و نوجوان قرار داد؛ چراکه این دوره بهترین زمان قطعی برای مداخلات پیشگیرانه مانند خود مراقبتی است.
مهارت‌های ضروری برای ارتقای سطح سلامت روان جوان و نوجوان
غفارزاده رزاقی با اشاره به مهم‌ترین آموزش‌های خودمراقبتی جوانان و نوجوانان، متذکر شد: مهارت خودآگاهی، مدیریت استرس، حل تعارض، مقاومت در برابر فشار همسالان، مهارت مذاکره، قاطعیت و توانایی نه گفتن و مدیریت خشم برخی از مهارت‌های ضروری است.
مدیر گروه سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه تاکید کرد: از طریق آموزش مهارت‌های زندگی، ارتقای سطح سواد سلامت روان و آموزش‌های خود مراقبتی می‌توان این گروه از افراد جامعه را در مقابل آسیب‌ها واکسیناسیون کرد.
آمار شیوع برخی اختلالات روانی در سطح جامعه
رییس گروه تخصصی سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همچنین با اشاره به شیوع برخی اختلالات روانی در سطح جامعه، گفت: شیوع اختلالات روانپزشکی ۲۳.۶ در هزار نفر جمعیت، شیوع اختلال کل اضطراب‌ها ۱۵.۶ ، شیوع اختلال افسردگی اساسی ۱۲.۷ و شیوع اعتیاد در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ سال ۵.۱۸ اعلام شده است.
وی با بیان اینکه پس از پایان دوره کودکی فرد وارد مرحله نوجوانی شده که شرایط آن با دوره قبلی کاملا متفاوت است، گفت: نوجوانان در این دوره شرایط و نیازهای جدیدی دارند که نمی توان این دوره را با دوره قبلی یکسان دانست؛ به گونه‌ای که برخی از متخصصان علوم رفتاری، این دوره را تولدی دوباره برای فرد نامیده‌اند.
غفارزاده رزاقی، نوجوانی را انتقال از مرحله آخر کودکی به مرحله بالندگی و کمال عنوان کرد و گفت: در این مرحله دگرگونی‌های وسیعی در ابعاد مختلف جسمی، عقلی و احساسی بوجود می‌آید که تجمیع آنها شخصیت نوجوان را شکل می‌دهد.
برخی از ویژگی‌های دوران نوجوانی و جوانی
این مدرس دانشگاه با اشاره به برخی از ویژگی‌های دوران نوجوانی و جوانی، افزود: شکلگیری و رشد عاطفی، پیدایش رغبت‌ها و گرایشات به سوی جنس مخالف، شکلگیری و رشد اجتماعی، رهایی از وابستگی و کنترل خانواده، شکلگیری رشد شناختی، انتخاب شغل و حرفه، صرف اوقات فراغت، بدست آوردن فلسفه زندگی و همچنین خودشناسی و خودآگاهی را به عنوان برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این دوره عنوان کرد.
وی سلامت روان را قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضادها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب تعریف کرد و گفت: سلامت روان یعنی تامین رشد و سلامت روانی فردی و اجتماعی، پیشگیری از ابتلا به اختلال روانی، درمان و بازتوانی.
ملاک و معیارهای سلامت روان در جوانان و نوجوانان
غفارزاده رزاقی همچنین دارا بودن احساس آرامش، امنیت و کفایت، خودآگاهی نسبت به نقاط ضعف و قوت خود، احترام به خود، پذیرش نقاط ضعف، احترام به حقوق دیگران، مسئولیت پذیری نسبت به رفتار خود، شناسایی نیازها و تلاش برای برطرف کردن، تحت تاثیر نبودن نسبت به عواطف، ترس، خشم، عشق یا گناه و همچنین استقلال و برنامه‌ریزی در خصوص آینده را از جمله ملاک و معیارهای سلامت روان در جوانان و نوجوانان عنوان کرد.
برنامه‌های دانشگاه در هفته سلامت روان
رییس گروه تخصصی سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خاتمه با اشاره به برخی از فعالیت‌های گروه سلامت روان در هفته سلامت روان عنوان کرد: اجرای برنامه‌های آموزشی، برگزاری کارگاه آموزشی “نوجوان سالم من” برای والدین ۱۲ تا ۱۷ سال، کارگاه‌های آموزشی “مهارت‌های فرزندپروری ویژه والدین دارای فرزند ۲ تا ۱۲ سال، برگزاری کارگاه‌های “توانمندسازی مهارت‌های زندگی”، اجرای برنامه “تقویت بنیان خانواده” ویژه والدین دارای فرزند ۱۰ تا ۱۴ سال، سمینارهای تخصصی با حضور متخصصین علوم رفتاری، کارگاه‌های آموزشی جهت توانمندسازی گروه‌های هدف، برگزاری نمایشگاه و مسابقات و غیره برخی از برنامه‌های این معاونت در هفته سلامت روان است که اغلب آنها در طی سال نیز برگزار می‌شود.
