آثار مخرب طرح حمایت معیشتی
یک کارشناس اقتصادی گفت: با اجرای طرح حمایت معیشتی مصوب مجلس، به‌دلیل افزایش تورم هزینه خانوارها به ازای هر نفر ماهانه حدود ۱۳۱ الی ۱۵۰ هزار تومان افزایش خواهد یافت.
حسین رضوی‌پور درمورد طرح حمایت معیشتی مجلس، گفت: در روزهای اخیر، طرح حمایت معیشتی مجلس شورای اسلامی با ۲۱۵ رای موافق به تصویب رسید و برای تایید نهایی به شورای نگهبان ارسال شد. طرحی که در آن ۳۰ هزار میلیارد تومان بودجه برای اجرای طرح حمایت معیشتی در نظر گرفته شده است.
به گزارش مهر، این کارشناس اقتصادی افزود: در طرح مذکور، دو منبع برای تامین این بودجه پیش‌بینی شده است که شامل ۱۵ هزار میلیارد تومان از محل فروش دارایی‌های دولت و ۱۵ هزار میلیارد تومان دیگر نیز از محل کاهش برخی دیگر از مصارف پیش‌بینی شده در طرح اصلاح یارانه بنزین، است.
افزایش پایه پولی نتیجه اجرای طرح حمایت معیشتی
وی ادامه داد: این در حالی است که دولت تاکنون در وصول بخش زیادی از درآمدهای پیش‌بینی شده از هر دو منبع مذکور، برای سایر مصارف پیش‌بینی شده در بودجه سال ۹۹، توفیق چندانی به دست نیاورده است. به بیان دیگر، این منابع درآمدی، در عمل محقق نخواهند شد و تامین بودجه طرح حمایت معیشتی عملاً منجر به افزایش پایه پولی و پولی‌سازی کسری بودجه خواهد شد. نکته مهم‌تر آنکه ممکن است حتی در ظاهر، منابع تامین شده برای این مصوبه به فروش دارایی و یا اصلاح حامل‌های انرژی نسبت داده شوند، ولی با توجه به سرجمع کسری بودجه دولت، قاعدتاً در عمل، دولت از تامین مالی مصارف دیگر خود از دو طریق فوق‌الاشاره بازخواهد ماند و برای تامین آن مصارف قطعاً دست به پولی‌سازی کسری بودجه خواهد زد. یعنی به هر طریق این طرح منجر به افزایش ۳۰ هزار میلیارد تومانی پولی‌سازی کسری بودجه خواهد شد.
وی در تشریح پولی‌سازی کسری بودجه، اظهار کرد: پولی‌سازی کسری بودجه یعنی دولت به طرق مختلف نظیر استقراض از بانک مرکزی یا برداشت از صندوق توسعه ملی و… عملاً با چاپ پول تازه، منابع مورد نیاز خود را تامین کند.
این کارشناس اقتصادی به معایب پولی‌سازی کسری بودجه اشاره کرد و گفت: نکته اینجاست که چاپ ۳۰ هزار میلیارد تومان پول تازه در شبکه بانکی کشور، گردشی حدوداً هفت الی هشت برابری ایجاد می‌کند. نسبتی که از آن با عنوان «ضریب فزاینده» یاد می‌شود. یعنی اگر دولت ۳۰ هزار میلیارد تومان پول تازه چاپ و منتشر کند چیزی بین ۲۱۰ الی ۲۴۰ هزار میلیارد تومان بر نقدینگی کشور افزوده خواهد شد. این در حالی است که نقدینگی کشور قریب به ۲,۹۰۰ هزار میلیارد تومان است و رقم مذکور موجب رشد ۷ الی ۸ درصدی نقدینگی خواهد شد. با توجه به نظریه‌های پولی و همچنین با در نظر گرفتن توقف رشد اقتصادی در کشور، می‌توان حدس قریب به یقین زد که این میزان رشد در نقدینگی، اثر مشابهی در تورم خواهد داشت. یعنی به تنهایی ۷ الی ۸ درصد تورم فقط در اثر این کمک‌های خیرخواهانه! ایجاد خواهد شد.
افزایش ۱۵۰ هزار تومانی هزینه سرانه مردم
رضوی‌پور اظهار کرد: حال حساب کنیم از محل این ۳۰ هزار میلیارد تومان، چه منافع و چه زیان‌هایی به اقشار آسیب‌پذیر می‌رسد؛ با توجه به نرخ یک میلیون و ۸۷۵ هزار تومانی درآمد سرانه به قیمت‌های جاری در انتهای سال ۱۳۹۸، فارغ از باقی عوامل موثر بر تورم، تنها از محل اجرای این طرح، هزینه سرانه مردم حدود ۱۳۱ الی ۱۵۰ هزار تومان در هر ماه افزایش خواهد یافت. یعنی در هر خانوار، به ازای هر نفر، ۱۳۱ تا ۱۵۰ هزارتومان به هزینه ماهانه خانوار افزوده خواهد شد.
وی افزود: این در حالی است که اگر این ۳۰ هزار میلیارد تومان تنها برای شش ماهه دوم سال ۱۳۹۹ تخصیص یابد، سهم متوسط هر ایرانی از این مبلغ، ماهانه حدود ۶۰ هزار تومان و سهم سه دهک پایینی درآمدی در این طرح، هر نفر ماهانه ۱۲۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است. بنابراین میزان تورم حاصل از این طرح بیش از مبلغی است که به صورت حمایتی به هر نفر پرداخت می‌شود.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: نکته مهم‌تر آنکه این ۳۰ هزار میلیارد تومان صرفاً برای سال ۱۳۹۹ در نظر گرفته شده و ادامه این مسیر در سال آتی نیازمند ۶۰ هزار میلیارد تومان بودجه جدید است، اما آثار تورمی این ۳۰ هزار میلیارد تومان به تنهایی آثار معیشتی ادامه این طرح در سال آتی را نیز پیش‌خور خواهد کرد. مجلس نیز هیچ منبع جدیدی برای ادامه این طرح در سال آتی پیش‌بینی نکرده است. آنچه روشن است اینکه نه فروش دارایی دولت و نه درآمد ناشی از اصلاح قیمت بنزین منابع پایداری برای ادامه این طرح نخواهند بود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا نمایندگان مجلس اینها را نمی‌دانند؟ گفت: اجازه بدهید خوشبینانه فرض کنیم نمی‌دانند. چرا به توصیه متخصصانی که می‌دانند، گوش نکردند و گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس را نخواندند و بدتر اینکه چرا این قدر شتاب‌زده این طرح را تصویب کردند؟
دولت راه‌های تامین غیرتورم‌زای طرح را بسته است
رضوی‌پور گفت: شاید هم تصورشان این است که منابع این طرح از محل‌هایی که مولد تورم نیست محقق خواهد شد و یا شاید برخی از نمایندگان گمانشان این است که این تحلیل درباره شدت تورمی که ایجاد خواهد شد چندان دقیق نیست. در این صورت باید زمان بیشتری برای بررسی طرحی به این مهمی تخصیص می‌دادند.
وی افزود: مجلس در تلاش است به مردم نشان دهد که می‌خواهد امور را اصلاح کند. از سوی دیگر دولت نیز تمام راه‌ها را بر مجلس بسته و مانع از تامین مالی طرح‌های حمایتی از منابع درآمدی جدید ممکن الوصول نظیر مالیات‌های جدید شده است. چرا که به لحاظ سیاسی دولت نمی‌خواهد یک برد معیشتی و سیاسی برای مجلس حاصل شود.
وی تاکید کرد: ضرورت وجود حمایت‌های معیشتی از اقشار آسیب‌پذیر در شرایط اقتصادی فعلی کشور بر هیچکس پوشیده نیست. اما چگونگی اجرای حمایت‌های معیشتی نیز اهمیت فراوانی دارد. اگر هدف از طرح‌های حمایتی دولت یا مجلس حمایت از اقشار آسیب‌پذیر باشد لازم است تدابیر به گونه‌ای رقم بخورند که به ضد هدف اولیه منجر نشوند.
