آتش و دود در شانزه لیزه: در خیابان‌های فرانسه چه می‌گذرد؟

هزاران تظاهركننده از سراسر فرانسه روز شنبه در خیابان معروف شانزه لیزه جمع شدند تا خشم خود را در برابر رئيس جمهور فرانسه، امانوئل مكرون و دولت او ابراز داشته باشند؛ اما جنبش اعتراضی صلح آمیزی که توسط گروه ژاکت زردها به راه افتاده بود به سرعت تغییر ماهیت داد و به یک آشوب تمام عیار تبدیل شد.

در یک طرف، معترضان که به نظر می رسد، افراط گرایان دست راست و شورشگران و حامیان آشوب در آنها نفوذ کرده بودند، سنگ های سنگ فرش خیابان شانژه لیزه را کنده و به همراه چیزهای دیگر به سمت پلیس پرتاب کردند. از سوی دیگر، پلیس از گاز اشک آور، اسپری فلفل، ماشین آب پاش و بولدوزرها برای پاک کردن خیابان از معترضان استفاده کرد.

آشوب به قدری بالا گرفته بود که هر بار که پلیس پیشرفت می کرد، معترضان موانع را با موانع فلزی از کنار خیابان و سایت های ساختمانی، سطل های زباله و هر چیز دیگری که می توانستد پیدا کنند بازسازی می کردند. بسیاری از معترضان در تلاش بودند با افزایش خشونت متفرق شوند اما پیشروی پلیس و خشونت آن مانع این امر شد. دیگرانی هم عقب نشینی کردند، اما همچنان در اعتراض ماندند. یکی از معترضان در این اعتراض می گفت: ما اینجا اعتراض صلح آمیز کردیم و با گاز اشک آور روبه رو شدیم. همه روز در اینجا باقی خواهیم ماند، زیرا مکرون باید به اعتراض ما گوش دهد.

یک هفته پیش حدود 280 هزار تن از ژاکت زردها در اعتراض به افزایش بهای مالیات سوخت در بیش از 2،000 مکان در سراسر فرانسه تظاهرات کردند؛ تظاهراتی که دو کشته و بیش از 600 زخمی برجای گذاشت. این جنبش، ناشی از افزایش مالیات بر سوخت، هیچ رهبری رسمی ندارد و به صراحت هر گونه وابستگی سیاسی را رد کرده است. نمایندگانی غیر رسمی از معترضین خواستند تا پاریس را به تعطیلی بکشند.

به تظاهرکنندگان گفته شده بود، در محل های اعتراضی رسمی که توسط مقامات فرانسوی تعیین شده بود ـ در نزدیک برج ایفل ـ بمانند و از ورود بخش های حساس در شهر، از جمله شانزه لیزه و کاخ کنکورد خودداری کنند.

اولین معترضانی که وارد صحنه شدند، عصبانی و ناامید بودند، احساس سرخوردگی از رها شدن از سوی رهبرانشان داشتند و تصمیم گرفته بودند، صدای خود را به گوش برسانند. معترضان در تمام سنین، از طیف گسترده ای از مشاغل یا بیکار و با عقاید سیاسی مختلف بودند. هیچ یک از کسانی که با روزنامه نگاران صحبت می کردند، به نظر می رسید به دنبال مبارزه سیاسی نبودند.

جوئل مویلسوکس، 24 ساله دانشجو، گفته است: ما در اینجا هستیم، چون دیگر برای ما این مصیبت ها کافی است. همیشه یک بخش از مردم باید بهای جنون دیگران را پرداخت کنند. ما مجبوریم کار کنیم تا پرداخت کنیم، کمی بیشتر کار کنیم تا کمی بیشتر بپردازیم و سال هاست که چنین شده است. از زمان تولد من، رئيس جمهور پس از رياست جمهوري، همینطور بوده است و اکنون مي گوييم اين شرایط دیگر کافي است.

او گفت، در انتخابات گذشته به نامزد مستقل رأی داده است. چپ، راست، برای من همین است، همیشه همین طور است. من می خواهم شنیده شوم، و به من پاسخ داده شود.

برونو بیینلی 66 ساله، نجار بازنشسته ای از لیون، گفته است: من در هیچ حزب سیاسی نیستم. من اغلب به جبهه ملی رأی می دهم، اما عضو جبهه ملی نیستم. این حزب مطابق با ذهنیت من نیست ـ و علاوه بر این، من اصالتا ایتالیایی هستم ـ اما من اعتراض می کنم که بگویم اوضاع خوب نیست و اگر شما همچنان این راه را ادامه دهید، ما در نهایت مجبور به انتخاب شخصی از راست افراطی خواهیم شد.

اما آنها به ما گوش نمی دهند. مکرون به هیچ چیز گوش نمی دهد. او ناگهانی در مورد محیط زیست نگران شده است، اما این دروغ است: این بهانه ای است که ما را به پرداخت مالیات بیشتر مجبور کند. ما دیگر نمی دانیم چه نوع ماشینی بخریم: بنزینی، دیزلی، برقی، چه کسی می داند؟ من یک ون دیزلی کوچک دارم و پولی برای خرید یک محصول جدید ندارم، مخصوصا وقتی که در حال بازنشستگی هستم. ما احساس کسانی از حاشیه را داریم که فراموش شده اند.

بسیاری از ناامیدی در تلاش برای پایان دادن به مشکلات صحبت کردند و شکایات خود را راجع به نابرابری اظهار می کردند. دولت مرکزی فرانسه حزب راست افراطی را محکوم کرده، که به همراه سیاستمداران دیگر مکرون را تحت فشار بگذارد. نظرسنجی ها نشان می دهند که ژاکت زردها تقریبا حمایت 80 درصد مردم فرانسه را دارا هستند. حتی بیشتر از این، فکر می کنند ماکرون باید برنامه های خود برای اعمال مالیات بالاتر بر سوخت را رها کند. نظرسنجی BVA در روز جمعه نشان داد، محبوبیت ماکرون به پایین ترین سطح خود رسیده و تنها 26 درصد مردم فرانسوی دارای دیدگاه مطلوب نسبت به رئیس جمهور هستند که از ماه گذشته به میزان 3درصد کاهش یافته است.

مکرون در روز شنبه گفت: کار کسانی که به پلیس حمله کردند، شرم آور است. شرم بر کسانی که علیه دیگر شهروندان خشونت به خرج دادند … هیچ جایی برای این خشونت در جمهوری وجود ندارد.

کریستوف کاستنر، وزیر کشور گفته: حدود 8000 تن از اعضای ژاکت زردها در روز شنبه تا اواسط روز در شهر گرد هم آمده بودند و حدود 5 هزار نفر در شالیزلیزه. او ادعا کرده که مسئولیت خشونت با رهبر راست افراطی مارین لوپن است. کاستنر گفته: مارین لوپن از مردم خواسته تا به شانزه لیزه بیایند و اعضای حزب دست راست موانع در اعتراضات را شکل داده است.

او آشوبگران را «فتنه گر» توصیف کرده و گفته: آنها به درخواست لوپن پاسخ داده اند و می خواهند نهادهای دولتی را بگیرند. ما می خواهیم مردم مسئول اقدامات خود باشند. حق اعتراض دادن یک حق اساسی است و ما از آن محافظت خواهیم کرد، اما ما نمی توانیم از آنهایی که با خشونت دست به گریبان هستند، محافظت کنیم … کسانی که فقط می خواهند اعتراض کنند، باید از این خشونت بیرون بیایند و آن را محکوم کنند.

در پاسخ به این سخنان، لوپن، رهبر حزب راست افراطی ملی گرا، به تلویزیون BFM TV گفت که اتهامات وارده به او ناعادلانه است. او خشونت را ناشی از چند عامل «شورشی» دانست: چرا آقای کاستنر اجازه داد این افراد وارد شانزه لیزه شوند؟ او مسئول است. این استراتژی تنش زایی است.

لوپن وزیر را متهم کرد که سعی در تحقیر جنبش ژاکگت زردها دارد. روز شنبه شب، کاستنر گفت، 106 هزار تن در اعتراضات در سراسر فرانسه شرکت کرده اند و 130 تن بازداشت شده اند که 42 تن از پاریس بوده اند. رئیس پلیس پاریس گفته است، 19 تن زخمی از این اعتراضات به جای مانده که شامل چهار افسر پلیس می شوند.