ردپاهای ایرانی در اسکار ۲۰۲۵
با اعلام نامزدهای اسکار امسال، سینماگران ایرانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم در لیست نهایی حضور دارند.
حضور سینمای ایران در اسکار از چهار بار نامزدی رسمی و دو اسکار برده‌شده تا امروز شکل گرفته است.
اولین حضور ایران در اسکار در مارس ۱۹۹۹ بود، زمانی که مجید مجیدی با فیلم «بچه‌های آسمان» به جمع ۵ فیلم نهایی بخش فیلم خارجی زبان راه یافت. اگرچه مجیدی در آن سال رقیب قدرتمندی مانند روبرتو بنینی با فیلم «زندگی زیباست» داشت، اما این حضور نقطه آغازین سینمای ایران در اسکار بود.
در فوریه ۲۰۱۲، اصغر فرهادی با فیلم «جدایی نادر از سیمین» موفق به کسب دو نامزدی اسکار شد: بهترین فیلمنامه غیراقتباسی و بهترین فیلم خارجی. این موفقیت، شور و شوق بسیاری در جامعه ایرانی ایجاد کرد، به‌خصوص که فرهادی و تیمش در آمریکا با ستاره‌های سینما و موسیقی دیدار داشتند. این فیلم در نهایت اسکار بهترین فیلم خارجی را برد.
پنج سال بعد، در سال ۲۰۱۷، فرهادی با فیلم «فروشنده» نامزد اسکار شد. در آن زمان، بسیاری انتظار داشتند که جایزه به فیلم «تونی اردمن» برسد، اما قوانین محدودکننده ترامپ باعث شد فرهادی نتواند در مراسم حضور یابد. در نتیجه، اسکار دوم به سینمای ایران رسید.
اما این تنها حضورهای رسمی ایران در اسکار نبوده است. شهره آغداشلو، بازیگر فیلم‌هایی چون «گزارش» و «شطرنج باد»، در سال ۲۰۰۴ برای فیلم «خانه‌ای از شن و مه» نامزد اسکار نقش مکمل زن شد. همچنین، حسین امینی، فیلمنامه‌نویس ایرانی‌الاصل، در سال ۱۹۹۸ برای فیلمنامه «بال‌های کبوتر» نامزد اسکار شد.
مرجان ساتراپی، انیماتور ایرانی مقیم فرانسه، در سال ۲۰۰۷ برای انیمیشن «پرسپولیس» در بخش بهترین انیمیشن نامزد اسکار شد، اما در نهایت جایزه را به «راتاتویی» از براد بیرد واگذار کرد.
داریوش خنجی، فیلمبردار ایرانی، دوبار برای فیلم‌های «اویتای» آلن پارکر و «باردو» ساخته آلخاندرو ایناریتو نامزد اسکار شده، اما موفق به بردن اسکار نشد.
امسال ایران با دو چهره برجسته و یک شبه چهره در اسکار حضور دارد. «در سایه سرو»، انیمیشن کوتاه ایرانی تولید کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، که توسط شیرین سوهانی و حسین ملایمی ساخته شده، به اسکار راه یافته است. این انیمیشن داستان ناخدایی را روایت می‌کند که از اختلال استرس پس از سانحه رنج می‌برد. این موفقیت، نشانه‌ای از بلوغ صنعت انیمیشن ایران است.
فیلم «دانه انجیر معابد» ساخته محمد رسول‌اف از طرف آلمان برای اسکار بهترین فیلم خارجی نامزد شده است. رسول‌اف که به دلیل فیلم‌های سیاسی‌اش به زندان محکوم شده بود، با این فیلم که به اعتراضات ۱۴۰۱ می‌پردازد، نامزد اسکار شده است.
حضور سوم ایرانی‌ها در اسکار نیز به صورت غیرمستقیم بوده است. علی عباسی، سینماگر ایرانی مقیم خارج، با فیلم «کارآموز» که نقدی به زندگی دونالد ترامپ است، در جشنواره کن شرکت کرد. دو بازیگر این فیلم، سباستین استن و جرمی استرانگ، برای نقش‌آفرینی‌های خود در بخش‌های مختلف اسکار نامزد شده‌اند.
این حضورها نشان‌دهنده پیشرفت سینمای ایران و تاثیرگذاری آن در عرصه بین‌المللی است.
