دیوار سبز چین؛ بزرگترین پروژه آبخیزداری جهان

بزرگترین پروژه آبخیزداری جهان با کاشت ۱۰۰ میلیارد اصله درخت توسط دولت چین در حال انجام است. تاکنون ۶۶ میلیارد اصله درخت کاشته شده است.

چین در حال ساختن دیواری بزرگ است؛ اما نه از جنس سنگ و بتن؛ بلکه از جنس درختان تا جلوی اژدهای زرد طوفان شن و ماسه بیابان گبی بایستد و آن را به زانو درآورد.

چین بیش از ۵۰ سال است با دشمنی به نام بیابانزایی و طوفان شن و ماسه درگیر است. طوفانی که از “کویر گبی” نشأت می­گیرد. این کویر با ۱.۳ میلیون کیلومتر مربع مساحت، چین را محاصره کرده و پنجمین کویر بزرگ جهان محسوب می­شود؛ و پیش از این به سرعت در حال ویران کردن بخشهایی از چین بوده است. قدرت ویرانی این طوفانها به قدری است که بسیاری از مردم چین را با بیماری­های قلبی عروقی حاد مواجه ساخته است.

به گزارش تسنیم؛چیزی که بیشتر از همه ترسناک است این واقعیت است که این مهمان ناخوانده بدون توقف به رشد خود ادامه می­دهد. پیشرفت صحرای گبی که نزد چینی­ها به “اژدهای زرد” تعبیر میشود، منجر به خسارات بسیار از جمله آوارگی ۳۵۰ هزار نفر شده و بسیاری را با فقر، بدبختی و فلاکت مواجه ساخته است.

تشکیل این بیابان در اواخر قرن گذشته به دلیل گسترش مزارع، فشار زیاد جمعیت، خشکسالی و بلایای طبیعی بود که بخشهای وسیعی از مرزهای شمالی چین را به بیابان و کویر تبدیل کرد. الآن دیگر بیابانزایی در آنجا یک مسأله واقعی شده است و به دلیل سرعت در پیشرفت، یکی از اصلی­ترین مشکلات زیست محیطی در چین به شمار رفته و این معضل تا مغولستان گسترش یافته است.

«دیوار بزرگ سبز» نسخه­‌ای است که توسط چینی­ها برای مقابله با اژدهای زرد پیچیده شده است. به اذعان آنها پروژه دیوار چین به لحاظ شرایط زیست محیطی منطقه، نه تنها برای نجات مردم شمال چین اهمیت دارد، بلکه برای امنیت حیاتی و اکولوژیکی چین به‌خصوص پایتخت‌نشینان نقش اساسی ایفا می­کند. از این فراتر چینی­ها معتقدند این پروژه می­تواند آثار و فواید محیط زیستی فراوانی در سطح جهان داشته باشد.

دولت چین برای متوقف کردن کویر و صحرا در سال ۱۹۷۸ برنامه جنگلکاری شمال، شمال شرق و شرق را در قالب پروژه «دیوار بزرگ سبز چین» تصویب کرد و این ممکن است بزرگترین برنامه زیست محیطی جهان باشد. در پروژه بزرگ دیوار سبز چین، دیواری به عرض ۵۰ متر و طول ۴۵۰۰ کیلومتر با هدف افزایش جنگل از ۵ درصد به ۱۵ درصد ساخته می­شود.

هدف این طرح ایجاد ۳۵ میلیون هکتار جنگل معادل ۱۰۰ میلیارد اصله درخت است. مقرر شده این تعداد درخت بین سالهای ۱۹۷۸ تا ۲۰۵۰ کاشته شود و تاکنون کاشت بیش از ۱۳ میلیون هکتار معادل ۶۶ میلیارد اصله درخت انجام شده است. در ۱۰ سال اول اجرای این پروژه ۹ میلیون هکتار جنگل حاصل شده است و تا ۲۰۱۰ حدود ۵ میلیون هکتار دیگر به مساحت جنگلها افزوده شده است.

در سال ۲۰۲۰ چین قرار است به پوشش ۲۳ درصد از قلمرو چین و در در سال ۲۰۵۰، به ۲۶ درصد برسد. تاکنون از بین مزارع جنگلی تأسیس شده، ۶۰ درصد متعلق به افراد، ۳۰ درصد دولت و ۱۰ درصد بقیه است.

دیوار بزرگ سبز چین به عنوان بزرگترین پروژه­ آبخیزداری دنیا قرار است با پیشروی بیابان بجنگد. این پروژه قرار است آب و هوا را بهبود بخشد. اگر چه این پروژه هنوز به پایان نرسیده است و تا سال ۲۰۵۰ ادامه دارد، ولی اکنون می­توان شاهد دستاوردهای اولیه آن باشیم. پوشش جنگل در شمال چین از ۵ درصد به ۱۳.۵ درصد افزایش یافته است و این منطقه را می­توان با اروپای غربی مقایسه کرد. به گفته پکن نتایج فوق العاده است؛ هزاران هکتار بیابان، تثبیت شده و فرکانس طوفانهای ماسه­‌ای، حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. به گفته کارشناسان چینی در این پروژه درختان به عنوان بادگیر عمل می­کنند و از گسترش بیابان جلوگیری می­کنند. چینی­ها معتقدند این تلاش، بیابانزایی ناشی از عوامل انسانی را تا ده سال متوقف خواهد کرد و بخش اعظمی از اراضی خشک بار دیگر بارور و پایدار خواهند شد.

نتایج تنها به این موارد منحصر نیست؛ در مناطقی که نخستین درختان کاشته­ شده‌اند و جنگل به رشد و بلوغ خود رسیده است، میزان بارندگی بیشتر شده و خاک توانسته است آب باران را در خود جای دهد و نهرها از آن جاری شود و برخی جاهای دیگر که قبلا رطوبت کمی داشتند اکنون پارکهای جنگلی مثل «پارک سیهانبا» قابل مشاهده و بازدید است که یکی از جاذبه­‌های طبیعی چین به شمار می­رود.

در سال ۲۰۱۵، ارتش خلق چین ۳۰۰ هزار سرباز خود را برای کاشت درخت و ساخت زیرساختهای این پروژه بزرگ اختصاص داد. پیش‌بینی می­شود کمربند سبز با هزینه ۸ میلیارد دلار از حومه پکن تا شمال چین از طریق مغولستان گسترش یابد.

جمهوری خلق چین قرار است با پروژه زیست محیطی «دیوار بزرگ سبز چین» در برابر همه شانسها، اولین قدرت در سیاستهای آبخیزداری، آمایش سرزمین و بیابانزدایی در دنیا باشد. رهبران کشوری که دارای رتبه­‌های نخست در آلودگی هوا در جهان است در تلاش هستند با انجام چنین پروژه­‌هایی، با بهبود کیفیت زندگی و آب و هوا، چین را به عنوان پیشتاز و سرآمد کشورهای حامی محیط زیست جهان معرفی کنند.