نام این کار دزدی است
ویدا اسلامیه با اشاره به افزایش کپی از ترجمههای دیگران، میگوید نام این کار دزدی است.
این مترجم در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه ترجمه مجدد و کپی از ترجمههای قبلی کار درستی نیست، درباره بازترجمه برخی کتابها اظهار کرد: گاهی ممکن است ترجمهای از کتابی باارزش منتشر شود اما مترجم باتجربهای احساس کند میتواند ترجمه بهتری از آن کتاب ارائه دهد، در این صورت بازترجمه کتاب اشکالی ندارد زیرا قرار است ترجمه باکیفیتتری منتشر شود.
او با اشاره به افزایش کپی از ترجمههای دیگران گفت: واقعا نمیدانم نام این کار را چه بگذارم؟! به نظرم کسی که کار فرهنگی انجام میدهد باید به موازات آن اخلاق هم داشته باشد. این بیاخلاقی است که فردی بخواهد ترجمه دیگری را با تغییر جملات و یا جابهجا کردن کلمات به نام خود منتشر کند؛ این نامش دزدی است. دزدی به این معناست که کاری را که دیگران برای آن زحمت کشیدهاند، به نام خود عرضه کنیم تا سود مادی ببریم و یا اینکه از آن اعتباری کسب کنیم.
اسلامیه افزود: در بازار جهانی، کتابهای متعدد و متناسب با سلیقههای مختلف به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و … وجود دارد. برخی از مترجمان کملطفی میکنند و به جای اینکه بروند سراغ این کتابها و نویسندهای را کشف و معرفی کنند و یا حتی نویسنده را از آن خود کنند و به صورت تخصصی کتابهای او را ترجمه کنند سراغ کتابهای ترجمهشده میروند. به نظرم این کار، کار سختی نیست؛ فقط کمی حوصله میخواهد که کتابهای مختلف را بخوانند و به نتیجه برسند که چه کتابی را ترجمه کنند.
این مترجم خاطرنشان کرد: مترجمان عجول هستند و میخواهند یه صورت آنی به نتیجه برسند، در نتیجه کتابهای ترجمهشده را انتخاب میکنند که کار درستی نیست و ترجمهشان دوام ندارد. به نظر من مترجمان به خاطر بیتجربگی و عجولی کتابهای ترجمهشده را برای ترجمه دوباره انتخاب میکنند که این مترجمان خیلی زود متوجه اشتباه خود میشوند و از این کار دست برمیدارند.
او با بیان اینکه مترجم باید بر زبان مبدا و مقصد تسلط داشته باشد، درباره ترجمههای تحتاللفظی نیز اظهار کرد: یک مترجم باید بر زبان مبدا تسلط داشته باشد تا بتواند مفهوم مطالب را درک کند، همچنین باید به زبان مقصد تسط داشته باشد تا بتواند مفهوم متن را با رعایت امانتداری و وفاداری به متن، به درستی منتقل کند. کسی که با کمک دیکشنری متنی را ترجمه کند، همه میدانیم ترجمهاش ترجمه خوبی نیست، بلکه سلسله لغتهایی کنار هم است که هیچکس نمیتواند با آن ارتباط برقرار کند؛ در نتیجه مخاطب با خواندن یک صفحه کتاب را کنار خواهد گذاشت و اگر به سنی رسیده باشد که درک کند مشکل از ترجمه است، سراغ ترجمههای بهتر میرود.
ویدا اسلامیه تأکید کرد: ترجمههای تحتاللفظی بیشتر به مخاطبان نوجوان و کسانی که کمتجربه هستند ضربه میزند و برای ادبیات ضرر دارد. بارها شنیدهام که میگویند فلان نویسنده اصلا کارش خوب نیست و نتوانستم کتابش را بخوانم و بعد که پیگیری کردهام متوجه شدهام ترجمه بدی به دست مخاطب رسیده است.
او با بیان اینکه به نظرش ترجمههای موازی به هیچ عنوان لازم و ضروری نیست، اظهار کرد: بازار کار ادبی امروز ما به گونهای شده که ممکن است چند مترجم به صورت همزمان کتابی را ترجمه کنند و ممکن است ترجمههای خوبی نیز ارائه دهند، این درحالی است که مترجمان از کار یکدیگر خبر ندارند. به طور مثال رمان «کوری» را همزمان اسدالله امرایی، مهدی غبرایی و مینو مشیری ترجمه و منتشر کردند. نمیتوان برای این مسئله کاری کرد مگر اینکه نظارتی بر ترجمهها وجود داشته باشد، یا مترجم به نحوی اطلاع دهد که من در حال ترجمه فلان کتاب هستم. اگر کپیرایت الزامی شود این مسائل پیش نمیآید.