قرار است با دستور وزارت بهداشت «یک» مساوی «دو» یا حتی «چند» شود!
«اومد ابروش رو درست کنه، چشمش رو درآورد»؛ این ضرب المثل را گوشه ذهنتان نگه دارید تا در ادامه پی ببرید چه شباهت شگرفی با تصمیمی دارد که اخیرا مسئولان وزارت بهداشت و درمان کشورمان اتخاذ کرده‌اند!
به گزارش تابناک، دومین روز ماه جاری نامه‌ای به امضای معاون وزیر بهداشت رسید و در دستور ابلاغ به بیمارستان‌های تابعه قرار گرفت که در نوع خود بسیار عجیب بود. آنقدر عجیب که چند هفته بعد به شبکه‌های اجتماعی برسد و موجی از واکنش‌ها را سبب شود که ممکن است فرجام آن دستور را تغییر دهد.
بر اساس این نامه که دو فهرست از تجهیزات پزشکی به آن پیوست شده، استفاده دوباره (یا چندباره) از برخی وسایل یک بار مصرف در اتاق عمل، «مجاز» اعلام شده است. تصمیمی در راستای «مدیریت منابع و مصارف» که ظاهرا پیشتر نیز به صدور بخشنامه‌هایی در این وزارت خانه منجر شده، اما این گونه در کانون توجه قرار نگرفته است.
اما ماجرا چیست و آیا این تصمیم در راستای مشکلات ارزی و اقتصادی اخیر گرفته شده است؟ آن گونه که توضیح دادیم، این تصمیم از مدت‌ها پیشتر اتخاذ شده و حتی به صدور بخشنامه‌ای به تاریخ دی ماه سال گذشته نیز منجر شده است و از این رو، ارتباط چندانی با مسائل ارزی اخیر ندارد.
موضوعی که توسط مجری این دستورالعمل خاص، یعنی مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت هم مهر صحه می‌خورد تا وی در پاسخ به این سوال که اجرای این بخشنامه چقدر صرفه‌جویی ریالی و ارزی به دنبال دارد، بگوید: این موضوع، صرفه‌جویی برای وزارت بهداشت ندارد و تنها مدیریت منابع را به همراه داشته و باید صرفه‌جویی کلان را در کل کشور در این زمینه دید. همه وزارتخانه‌ها اعم از وزارت بهداشت موظفند مدیریت منابع را انجام دهند و با توجه به سیاست دولت و شرایط کشور باید از هزینه‌های جاری دولت کاست تا بر همین اساس فشار کمتری به مردم وارد شود.
صرفه جویی‌ای که دستور کار اجرای آن در نامه معاون درمان تشریح شده است، به این صورت که بیمارستان‌ها موظفند استفاده از ابزار و وسایل یک بار مصرفی که جهت جراحی‌ها و دیگر مداخلات تهاجمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند را کاهش دهند، به این صورت که برخی از آن‌ها را (که در یک فهرست آمده) با وسایل پزشکی با قابلیت استفاده مجدد جایگزین نمایند و برخی دیگر را (که در فهرستی مجزا آمده)، بعد از استفاده استریل کرده و بار دیگر مورد استفاده قرار دهند.
طی کردن معکوس مسیری که سال‌ها پیشتر منجر به عبور از وسایل چند بار مصرف و رسیدن به وسایل یک بار مصرف در جهان شد چراکه همگان دریافتند نمی‌توان بر روش‌های استریل کردن تکیه کامل نمود و سلامت بیماران با استفاده از وسایل یک بار مصرف، بیشتر تضمین خواهد شد، هرچند هزینه‌ها افزایش خواهد یافت. هزینه‌هایی که البته هرچقدر زیاد هم شوند در قیاس با پیشگیری از بروز بیماری‌هایی مانند بیماری‌های خونی، قابل چشم پوشی به نظر می‌رسند.
این توضیح واضحات کافی‌ست تا چرایی اتخاذ چنین تصمیمی در وزارت بهداشت بیش از پیش سوال برانگیز و ابهام آفرین به نظر برسد. اینکه شاید تجهیزات خاصی فهرست شده اند که می‌شود به جای نمونه یکبار مصرف آن از نمونه چند بار مصرفش بهره برد و ریسک انتقال بیماری‌ها و عوارض بعدی را متحمل نشد. گزاره‌ای که بررسی‌ها نشان می‌دهد به کل مردود است!
این را می‌شود از نگاهی اجمالی به فهرست ۴۶ کالای یک بار مصرفی دریافت که بخشنامه وزارت خانه می‌گوید قابلیت استریل کردن بعد از استفاده و استفاده دوباره یا چندباره را دارند. فهرستی که یکی از ردیف هایش به «گایدینگ کتتر» اختصاص یافته که در اتاق عمل استفاده می‌شود و از جنس پلاستیک است، اما تماس مستقیم آن با خون هم موجب نشده مسئولان وزارت بهداشت بی خیال پروسه ناممکنِ استریل کردن آن شوند!
نمونه‌ای که برای زیر سوال بردن کل فهرست عریض و طویل تهیه و ابلاغ شده و حتی بخشنامه صادر شده کفایت می‌کند. بخشنامه‌ای که بعید نیست به زودی به گوش جهانیان برسد و ایشان را انگشت به دهان بگذارد که چگونه در نهاد متولی بهداشت و درمان و آموزش این امور به متخصصان و عموم مردم، چنین تصمیماتی اتخاذ می‌شود.
تصمیمی برای کاهش هزینه‌ها در بخشی که با زندگی افراد و از آن مهم‌تر، هزینه‌هایی که به فرد و کشور تحمیل می‌شود، ارتباط تنگاتنگی دارد. چیزی شبیه اختراع دوباره چرخ که قرار است به صرفه جویی مقداری ارز و ریال منجر شود، اما ما به ازایش احتمال ابتلای افراد به بیماری‌هایی است که برخی شان درمان نپذیرند. بیماری‌هایی که مسئولان وزارت بهداشت بهتر از هر کسی باید بدانند که افراد راه یافته به اتاق‌های عمل تا چه اندازه مستعد ابتلا به آن‌ها هستند، هرچند ظاهرا نمی‌دانند!
