تاملی بر حاشیه مراسم اعدام قاتل آتنا؛«درمراسم اعدام والدینی را می بینیم که در حال تجاوز به حقوق کودکان خود هستند.»

اعدام متجاوز به کودک وقتی خود باعث تجاوز به کودکانی دیگر می شود سر فصل تازه ای را در آموزش تربیت و نگهداری کودکان باز می کند. آموزشی که فقدان آن شاید موجب پیدا شدن جامعه سرشار از خشونت در آینده ای نه چندان دور باشد.

به گزارش بازتاب، پرونده قتل و تجاوز آتنا دائمی با قصاص قاتل پرونده برای همیشه بسته شد. پرونده ای پر از حواشی و بحث که افکار عمومی را نیز متاثر از جزئیات رعب آور خود کرده بود.

با انتشار اخبار مربوط به این قتل سیل واکنش های مردم نسبت به آن آغاز شد و رسیدگی به این پرونده بدل به یک درخواست عمومی شد. همین شد که با تاکید روئسای دو قوه مقننه و مجریه، قوه قضائیه رسیدگی به این پرونده را خارج از زمان بندی معمول در دست بررسی قرار داد. نهایتا با مشخص شدن تمامی جزئیات حادثه قتل تاثیرگذار آتنا در پارس آباد مغان،حکم قصاص قاتل صادر و چندی بعد این حکم به اجرا درآمد.

اگرچه این پرونده حالا دیگر مختومه است اما حواشی پیش آمده در مراسم اعدام باعث باز شدن پرونده های اجتماعی تازه ای خواهد بود.
حضور مردم در مراسم اعدام در کشور ما اتفاق تازه ای نیست. با گذشت چند سال از اعدام قاتل زنجیره ای پاکدشت مشهور به محمد بیجه هنوز هم حضور 5 هزار نفر از مردم در مراسم اعدام او فراموش نشده است. و بعدتر و با هربار اجرای حکم اعدام حضور مردمی که نه نسبتی با قاتل دارند و نه با مقتول در مراسم اعدام ها موضوعی است بحث برانگیز و قابل تامل.

از طرفی مطابق نص صریح قانون مجازات اسلامی، مرجع رسمی موضوعات جرم و جنایت در قانون کشور، اعدام در ملا عام برگزار می شود و این بدین منظور است که حضور مردم در صحنه اعدام جای منع نخواهد داشت. با نظر به مباحث پیرامون این قانون به این نتیجه می رسیم که قانونگذار در تلاش بوده تا با برگزاری این مراسم در بین عموم مردم ،افکار عمومی ملتهب از این اتفاق را تا اندازه ای آرام کند. اگرچه این خود جای بحث دارد که آیا جدای از این موضوع اعدام در ملا عام باید خاصیت بازدارندگی نیز داشته باشد یا خیر؟ و اگر باید داشته باشد تا چه اندازه از حجم جنایات در جامعه ما در سالهای گذشته کاسته شده است؟ اما حضور فراگیر مردم خود بحثی است مستقل از این موضوعات.
از سوی دیگر وقتی محدودیتی برای حضور مردم در این مراسم مطرح نمی شود، ما شاهد اتفاقی خواهیم بود که در مراسم اعدام قاتل آتنا رخ داد: حضور چند کودک در کنار والدین خود و تماشای صحنه ای که هر انسانی با هراندازه عقل متوجه تبعات منفی و وحشتناک آن برای کودکانی در پله نخستین زندگی ایستاده اند خواهد بود.
تبعاتی عمدتا روانی که اختلالات جدی و موثری در کودک خواهد داشت. با این حال اعدام قاتل آتنا با حضور این کودکان برگزار شد و تصاویری از چهره های مبهوت این کودکان در اثر تماشای به دار آویخته شدن یک انسان موجب واکنش مردم و بسیاری از کاربران فضای مجازی شد.

در پی جست و جوی علل و پیامدهای این اتفاق مصاحبه ای داشته ایم با دو کارشناس در این حوزه که در ادامه مطالعه می کنید:
سارا گلستانی، روانشناس و کارشناس ارشد مشاوره خانواده ضمن ابراز تاسف نسبت به حضور کودکان در صحنه اعدام قاتل آتنا اصلانی در این باره به خبرنگار بازتاب گفت: وقتی حکمی اجرا می شود تا به سلامت کودکان کمک کند، و باعث عبرت گرفتن کسانی شود که به سلامت کودکان آسیب می زنند نباید ایجاد ضرر برای کودکان دیگری کند. و متاسفانه این اتفاق به وسیله مورد اعتمادترین مراقبین کودکان یعنی پدر و مادران آنها صورت می گیرد.»
او ادامه داد: «خیانتی بزرگ تر از خیانتی که والدین ناآگاه به کودکان خود می کنند وجود ندارد. کودکان، انسان های بی پناهی هستند که نیاز به مراقب و مراقبت دارند و تنها مراقب و تکیه گاه آنها والدین آنها هستند. حال اگر این تنها نکیه گاه های کودکان متناسب با جایگاهی که دارند مهارت لازم را برخوردار نباشند، می توانند آسیب هایی به بزرگی و به اندازه آسیبی که قاتل آتنا به آتنا زد به کودکان خود وارد کنند.»
گلستانی تصریح کرد: «کودکان نخستین تجاوزها را نه در بیرون که در داخل خانه و از سوی والدین و نزدیکان خود می بینند. و اتفاقی که افتاده یکی از مصادیق این موضوع بوده است.»
او با اشاره به مراسم اعدام قاتل آتنا اصلانی افزود: «ما در مراسم اعدام قاتل و متجاوز یک کودک والدینی را می بینیم که در حال تجاوز به کودکان خود هستند.»
وی ابراز امیدواری کرد که: «همانطور که مسئولین قوه قضائیه حکم اعدام برای متجاوز به کودک را صادر می کنند مسئولین ذی‌ربط نیز با صدور حکم آموزش اجباری برای والدین این کودکان مانع از این اتفاق شوند. بیشترین چیزی که ما در جامعه مان به آن نیازمندیم، آموزش است. باید مسئولین با ارائه آموزش به والدین کودکان از پیش آمدن چنین صحنه هایی جلوگیری کنند.»
این روانشناس تاکید کرد: «مادامی که والدین به راحتی کودکان خود را به صحنه اعدام یک انسان می آورند و کسی با آنها کوچکترین برخوردی نمی کند ما شاهد تجاوزهای آشکار و پنهان و جنسی و غیرجنسی به کودکان خواهیم بود. و حاصل آن کودکانی با اختلالات خلقی، افسردگی یا اضطرابی خواهد بود و طبیعتا جامعه ای که آنها خواهند ساخت، جامعه سالم و متعادلی از نظر روانی نخواهد بود.»
گلستانی در پایان افزود: «اتفاقی که در مراسم اعدام قاتل آتنا افتاد هشداری بود به همه ما و به ویژ مسئولین که باید از آن درس بگیریم و درباره آن تامل و چاره اندیشی کنیم.»

سمیرا ساعتی، روانشناس و کارشناس ارشد این حوزه نیز درباره پیامدها و تبعات مشاهده صحنه اعدام برای کودکان به بازتاب گفت: «تماشای صحنه اعدام برای کودکان آثار مخربی را به همراه خواهد داشت و پیامدهای منفی بسیاری در انتظار آنها خواهد بود.» ساعتی ادامه داد: « این پیامدها می‌تواند از آسیب های روانشناختی شروع و به سطح بالاتری از خشونت بیانجامد. دیدن مکرر این صحنه های همراه با خشونت این چنینی بعدها برای کودک امری عادی تلقی شده و با تشکیل طرحواره های ناساز گار در او هنگام مواجهه با عصبانیت به راحتی مرتکب عمل خشونت آمیز خواهد شد.»
این روانشناس در ادامه گفت: «دیدن این صحنه ها ممکن است احساسات پرخاشگرانه کودک را تحت تاثیر قرار دهد و او می‌خواهد انچه را که دیده بروز دهد.
او افزود: از دیگر مشکلات تماشای این دست صحنه های خشونت بار بوجود آمدن حس تقلید در کودکان خواهد بود. و ممکن است کودک با فردی که مورد خشونت قرار گرفته یا عامل آن همانندسازی کند.»
ساعتی در پایان یادآور شد: «باید توجه داشت دیدن این صحنه های خشونت آمیز استانه تحمل خشونت را در جامعه بالا خواهد برد و در اینده شخصیت های نابهنجاری جامعه ما را خواهند ساخت.»