حفظ جان دانش آموزان مهمتر است یا اردو؟!
فاجعه واژگونی اتوبوس حامل دانش‌آموزان استان البرز در شهر سوسنگرد خوزستان که بر اساس گزارش‌ها منجر به فتل 4دانش‌آموز و مربی و جرح تعداد زیادی از دانش‌آموزان شد بار دیگر این سوال را مطرح می‌کند که با برگزاری اردوهای پر خطر دانش‌آموزی چه کنیم؟
آذرماه سال 95 یعنی حدود یکسال پیش اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر گیلانی با 40 سرنشین هنگام بازگشت از خوزستان در ورودی شهر همدان واژگون شد، در این حادثه 30 دانش‌آموز مجروح شدند و متعاقب آن دانش‌آشتیانی، وزیر آموزش و پرورش در نامه‌ای به معاون پرورشی نوشت: «در اجرای دستورالعمل‌های موجود در خصوص اردوهای دانش‌آموزی ترتیبی اتخاذ فرمایید تا در برگزاری کلیه اردوها، اعم از آموزشی، تربیتی و فرهنگی به ویژه اردوهای راهیان نور رعایت بالاترین کیفیت‌ها و استانداردهای لازم مورد، توجه قرار گیرد.» اما ظاهرا این تدابیر کارگر نشده است. در شهریور سال 96 اتوبوس حامل دانش‌آموزان میناب در مسیر بندرعباس – شیراز واژگون و 9 دانش‌آموز عازم اردو کشته شدند.
وزیر جدید آموزش و پرورش دستور بازنگری در آیین‌نامه اردوها را داد و کارشناسان وزارتخانه رانندگی در شب را عامل حادثه معرفی کردند. متاسفانه کشتار دانش‌آموزان در سفرهای اردویی تبدیل به پدیده‌ای عادی شده است. با توجه به خطرات تردد در جاده‌های کشور و آمار بالای تلفات در تصادفات جاده‌ای، فرستادن دانش‌آموزان به اردو با اتوبوس مانند فرستادن کودکان روی میدان مین و در حکم قتل عمد است. اینکه هوا تاریک بود، راننده خوابش برد، اتوبوس نقص فنی داشت، جاده لغزنده بود و… که معمولا در گزارش‌های فنی منعکس می‌شود، توجه به شاخ و برگ و حواشی داستان برای نادیده گرفتن اصل ماجرا است. اردوهای بین استانی بخصوص در مسافت‌های بالا باید فورا متوقف شوند، به این دلیل که خطر تصادف به صورت آماری برای تعدادی از اتوبوس‌های حامل دانش‌آموزان حتمی‌الوقوع است.
در سال تحصیلی 95-96 حدود 650هزار دانش‌آموز در قالب 32هزار سفر جاده‌ای – اتوبوسی به اردو اعزام شده‌اند. اعزام 600 هزار دانش‌آموز به اردو در سال تحصیلی گذشته در قالب سفرهای راهیان نور بوده است. به عبارتی 92درصد کل اردوها سفر راهیان نور است. اگر حرف وزیر در این خصوص را که تندرستی و سلامت دانش‌آموزان حتی از هدف‌های تربیتی و یادگیری مهمتر است مبنا قرار دهیم، با توجه به اینکه تردد 32هزار دستگاه اتوبوس حامل دانش‌آموزان در جاده‌ها قطعا خطرآفرین است، در 6ماهه دوم سال بر اساس آمار رسمی ماهانه حدود 5000 سفر اردویی به مقصد نوار مرزی ایران و عراق انجام می‌شود. در شرایطی که ناوگان حمل و نقل کشور فرسوده است و کنترل خاصی روی سلامت جسمی و روانی و صلاحیت رانندگان اعمال نمی‌شود و جاده‌های استان‌های خوزستان و لرستان ظرفیت محدود و نقاط خطرخیز دارند، واقع‌بینانه‌ترین راه حل این است که برگزاری اردوهای بین استانی تا فراهم آمدن شرایط ایمنی برای دانش‌آموزان متوقف شود.
در اهمیت برگزاری اردو و آثار تربیتی آن هیچ‌کس تردیدی ندارد. اما باید تصمیم بگیریم که بین «حفظ جان دانش‌آموز» و «یادگیری» کدام‌یک اولویت دارند؟ وزیر یک ماه پیش در یک نشست مطبوعاتی گفت: «حفظ سلامت و تندرستی بچه‌ها …حتی از هدف‌های تربیتی و یادگیری مهمتر است.» بنابراین توقف اعزام دانش‌آموزان به اردو با استفاده از ناوگان جاده‌ای هم توجیه عقلی دارد، هم توجیه تعلیم و تربیتی و هم اینکه بالاترین مقام رسمی وزارتخانه آن را تایید می‌کند. می‌توان اهداف اردویی را در قالب سفرهای کوتاه درون استانی پیگیری کرد. مثلا برای آشنا کردن دانش‌آموزان با دفاع از میهن و فداکاری رزمندگان جنگ ایران و عراق لزومی ندارد که دانش‌آموز خراسانی را با طی مسافت طولانی 3هزار کیلومتر رفت و برگشت به خوزستان ببریم. سپاه و بسیج می‌توانند در هر استان یک موزه جنگ دایر و با نمایش فیلم‌های مستند، کودکان و نوجوانان را با این بخش از تاریخ کشور آشنا کنند.
برای با هم بودن و استفاده از مزیت‌های غیرقابل انکار حضور بچه‌ها در اردو، می‌توان اردوهای علمی، تربیتی، تفریحی، زیارتی و سیاسی در سطح شهر و استان برگزار کرد. معاونت پرورشی هم به جای کارهای نمایشی و ایفای نقش آژانس‌های ایرانگردی و جهانگردی تمرکز خود را روی آسیب‌شناسی و حل مشکلات واقعا موجود در مدرسه و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، مخاطرات فضای مجازی، روابط جنسی پرخطر، قلدری (Bullying) و بی‌انگیزگی بچه‌ها بگذارد. البته این کارها هم پرزحمت است و هم خیلی به چشم نمی‌آید و علاوه بر این نیاز به تخصص و برنامه‌ریزی دارد.
وزیر آموزش و پرورش در مصاحبه یک ماه پیش خود در پاسخ به سوال خبرنگار صدای معلم تلویحا به اجباری بودن حضور دانش‌آموزان در اردوی راهیان نور اعتراف کرد و گفت: «اگر جایی قید و بندی گذاشتیم؛ یعنی زباناً گفتیم اختیاری اما شرایط را یک جوری درست کردیم که بچه‌ها را مجبور به شرکت کنیم آن‌ها را برطرف خواهیم کرد.» اما فعلا این شرایط یعنی ارتباط بین اردوی راهیان نور و 8 نمره درس آمادگی دفاعی سال دوم قطع نشده است.
هر چقدر هم در کتاب‌های درسی روی راستگویی و صداقت تاکید شود، عدم تطابق زبان و عمل مسئولان، آن را خنثی می‌کند. ریشه مشکل در آیین‌نامه «چگونگی اجرای برنامه درسی و محتوای دروس نظری و عملی آمادگی دفاعی (اردوهای راهیان نور)» مصوب 7 آبان ماه هیات وزیران دولت دوم محمود احمدی‌نژاد است. این مصوبه باید بازنگری شود. مسئولیتِ آموزش و تربیت و حفظ سلامت و امنیت دانش‌آموزان در مدرسه دولتی و اردو، باید به طور کامل وزارت آموزش و پرورش برگردد.
منبع:روزنامه همدلی
