کدام گزینه؛ مادر جنگ‌ها یا مادر صلح‌ها؟
“اما بسیار اشتباه می‌کند کسی که فکر کند حد و حدود ترامپ در تصمیم‌گیری‌هایش را می‌فهمد. او مردی است که در موضوعات پیچیده، تصمیمات غیرعادی را با سهولت بیش از حد اتخاذ می‌کند”.
تشدید تنش‌ها و تهدیدات لفظی بین مقامات بلندپایه ایران و آمریکا، توجه اغلب رسانه‌های عربی را به خود جلب کرد. این رسانه‌ها از آغاز یک مرحله دشوار برای ایران و منطقه سخن گفتند.
به گزارش فرارو، در ۲۴ ساعت گذشته، تنش‌ها میان ایران و آمریکا یک درجه شدیدتر شد. چند ساعت پس از سخنرانی حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، که در آن به شدت از اقدامات آمریکا علیه ایران، بخصوص تحریم‌های نفتی، انتقاد کرده بود، مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا، در یک اقدام مناقشه‌برانگیز، در جمع تعدادی از ایرانیان مقیم آمریکا، سخنرانی کرد.
پوپمئو در ایران سخنرانی بر امور داخلی ایران تمرکز کرد و تصویر بسیار نامطلوبی از اوضاع داخلی ارائه کرد. پس از این سخنرانی، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در آخر شب به وقت آمریکا، سطح تنش‌ها را یک پله بالاتر برد. او در توئیت خود خطاب به روحانی، ایران را به تحمل تبعات شدید تهدید کرد.
این تنش‌های لفظی، توجه رسانه‌های عربی خاورمیانه را به خود جلب کرد به طوری که برخی روزنامه‌ها و و سردبیران آنها، سرمقاله‌های امروزشان را به تحولات ایران و آمریکا اختصاص دادند.
کدام گزینه؛ مادر جنگ‌ها یا مادر صلح‌ها؟
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی‌الیوم، در سرمقاله این روزنامه به اظهارات اخیر روحانی پرداخت و مدعی شد که احتمالا در تنش‌های بین تهران و واشنگتن، گزینه “مادرجنگ‌ها” محقق خواهد شد.
یک مقام بلندپایه از کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس، به رأی الیوم گفته تهدیدات روحانی، پیامی برای ترامپ است که خردورزی کند و متهورانه عمل نکند. بنا به ادعای این مقام، ایران می‌داند که بستن تنگه هرمز، “اعلان جنگ” است و شاید طرف‌های بین المللی بسیاری را بر علیه ایران متحد کند. امری که به تجاوزگری رئیس‌جمهور آمریکا خدمت خواهد کرد.
از دیدگاه عطوان، ایرانیان، شروط آمریکا را در هرگونه گفتگوی فرضی، قبول نخواهند کرد. زیرا چنین پذیرشی به معنای تسلیم کامل آنها خواهد بود. به گفته عطوان، این امر سناریوی عراق را به ذهن متبادر می‌سازد.
سردبیر رأی‌الیوم با اشاره به استفاده آمریکا از ذخیره استراتژیک نفتش در سال‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ برای نابود کردن اقتصاد عراق، مدعی شد اگر ایران هم با این سناریو مواجه شود، ممکن است با اکراه وارد “مادر همه جنگ‌ها” خواهد شد. زیرا ایران منتظر انتقال جنگ و بحران به درون مرزهایش نخواهد ماند.
عطوان هشدار داد: ” هم اکنون، با توجه به وجود یک رهبری مضطرب و متهور آمریکایی که به عروسک خیمه‌شب‌بازی نتانیاهو و صهیونیسم جهانی تبدیل شده، منطقه بین ‘مادر همه جنگ‌ها’ و ‘مادر همه صلح‌ها’ در نوسان است. مادر اولی را بعید نمی‌دانیم. یعنی ‘مادر همه جنگ‌ها’ “.
ایران و آمریکا؛ از دم شیر تا مادر جنگ‌ها
روزنامه القدس العربی هم سرمقاله امروزش را به افزایش تنش‌ها بین ایران و آمریکا اختصاص داد و اظهارات مقامات بلندپایه ایران را “آتشین” و تهدید بستن تنگه هرمز را “بزرگ” توصیف کرد.
این روزنامه با اشاره به اظهارات سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح ایران، در خصوص تلاش آمریکا برای حمله به ایران در یک سال اخیر، مدعی شد این اظهارات گزارش وبگاه اطلاعاتی دبکافایل اسرائیلی را تاکید می‌کند. این گزارش که در اوایل ماه جاری میلادی منتشر شد، به نقل از منابع نظامی در واشنگتن تصریح می‌کند که دونالد ترامپ در خصوص اسرائیل یک تصمیم نظامی گرفته است. البته گزارش مزبور به یک سال و نیم گذشته اشاره نکرد بلکه مدعی شد ترامپ اخیرا طرح جامعی برای تقویت توانمندی‌های نظامی اسرائیل جهت آمادگی برای یک تقابل قاطع با ایران از جمله هجوم موشکی بالستیکی، تصویب کرده است. ترامپ بواسطه دادن هواپیما‌های بویئنگ کی‌سی ۴۶ به اسرائیل برای فراهم کردن امکان سوخت‌گیری در هوا برای جنگنده‌هایش، جهت انجام ماموریت‌های جنگی دور، توانمندی نظامی اسرائیل را تقویت می‌کند. بنا به ادعای القدس العربی، باراک اوباما برای جلوگیری از حمله اسرائیل به ایران، از تحویل چنین هواپیمایی خودداری کرده بود.
روحانی خطاب به آمریکا: با دم شیر بازی نکنید.
این روزنامه در پایان مدعی شد آمریکا قویا به دنبال محدود کردن ایران است و این محدودسازی صرفا به مسائل منطقه‌ای مربوط نمی‌شود بلکه بر امور داخلی ایران هم تمرکز کرده است.
آغاز یک مرحله دشوار و جدید؟
نکته دیگری که توجه برخی از رسانه‌های برجسته عربی را به خود جلب کرده، اصطلاح “مادر همه جنگ‌ها” بود که برخی مدعی شدند یادآور اصطلاح “ام‌المعارک” است. این دومی، در نظام سابق عراق به کار گرفته شده بود.
غشان شربل، سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط، طی یادداشتی ضمن اشاره به تشابه مزبور، مدعی شد که برای ایران یک “مرحله جدید و دشوار” آغاز شده است.
شربل نوشت: ” شاید ایران معتقد بود که خروج (ترامپ) از توافق (هسته‌ای)، به دلیل تبدیل آن به یک توافق بین المللی، بعید است و اشاره‌های ترامپ به ناخرسندی‌اش از محتوا، روح، مهلت‌ها و عدم ارتباط بین توافق و رفتار منطقه‌ای ایران، از تلاش‌های عادی اعمال فشار بر ایران فراتر نخواهد رفت. اما بسیار اشتباه می‌کند کسی که فکر کند حد و حدود ترامپ در تصمیم‌گیری‌هایش را می‌فهمد. او مردی است که در موضوعات پیچیده، تصمیمات غیرعادی را با سهولت بیش از حد اتخاذ می‌کند”.
شربل با اشاره به تحریم‌های نفتی آینده بر ایران، مدعی شد که خطرناک‌ترین جنبه سختی‌های اقتصادی پیش رو، امکان انتقال دردسر‌ها به درون ایران است. سردبیر الشرق الاوسط در پایان مدعی شد که منطقه خاورمیانه آشکارا به سوی ماه‌های دشواری حرکت می‌کند و تنش از پرونده سوریه به پرونده ایران منتقل شد. گزینه‌های ایران هم دشوار است.
سایر رسانه‌های عربی نیز به تنش‌ها میان ترامپ و روحانی پرداختند. الجزیره با اشاره به توئیت اخیر ترامپ درباره روحانی، گفته ایران با فشار‌های فزاینده آمریکایی و تحریم‌های نزدیک مواجه است.
روزنامه الاخبار، نزدیک به حزب الله لبنان، نیز لحن توئیت ترامپ را “تأدیبی” و “خشمگین” توصیف کرد.
اما روزنامه العرب، چاپ لندن، هم با اشاره به اظهارات روحانی، به نقل از یک دیپلمات عرب در لندن، مدعی شد که اثر تحریم‌ها قبل از اجرای آنها، درحال آشکار شدن است.
روزنامه مصری الاهرام، اظهارات روحانی را یکی از تیتر‌های اصلی خود قرار داد و نوشت: ” روحانی در پاسخ به کارزار تحریک آمریکایی، ترامپ را از بازی کردن با دم شیر برحذر داشت”.
روزنامه الحیات، با اشاره به اظهارات روحانی، توئیت ترامپ را “هشدار شدیداللحن” توصیف کرد.
