چرا پوتین نیروهایش را از سوریه خارج میکند؟
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در جریان سفری غیرمنتظره به سوریه با بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور دیدار کرد. این ملاقات دو روز پیش در پایگاه هوایی حمیمیم در استان لاذقیه انجام شد.
پوتین در این دیدار با تاکید بر اینکه نیروهای روسیه همراه با ارتش سوریه بخش اعظم تروریستهای بینالمللی را نابود کردهاند از خروج نظامیان روس از سوریه خبر داد. به این ترتیب عملیات نظامی ارتش روسیه در سوریه پس از دو سال پایان خواهد یافت.
رئیس جمهوری روسیه در بخش دیگری از سخنانش گفت: «هدف ما مبارزه با جنایتکاران مسلح در سوریه بود، لازمه این کار حضور نظامی قدرتمند بود. ما به به طور کامل و به بهترین وجه به اهدافمان رسیدیم.» وی همچنین تاکید کرد که “سوریه به عنوان یک کشور مستقل و مقتدر حفظ شد.”
پوتین همچنین از نابودی یکی از قدرتمندترین گروههای تروریستی در سطح بین الملل توسط نظامیان روسیه و سوریه سخن گفت. وی خطاب به نظامیان روسیه گفت: «شما با افتخار به خانههایتان و نزد خانوادههایتان باز میگردید. دوستان، میهن منتظر شماست.»
او افزود: «اگر تروریستها بار دیگر عرض اندام کنند، با قدرتی که هرگز دیده نشده آنها را هدف قرار میدهیم. ما هرگز کسانی را که در راه مبارزه با تروریسم در سوریه و کشورمان روسیه جان باختهاند فراموش نخواهیم کرد.»
نظامیان روسیه از سال ۲۰۱۵ در سوریه حضور یافتند و عملیات نظامی آنها موجب سرکوب تروریست ها بویژه در استان حلب شد.
سفر پوتین به سوریه پیش از سفر او به مصر و به همراه وزیر دفاع روسیه انجام شده است. او با وجود اینکه از خروج نیروهای این کشور از سوریه خبر داد، اما تاکید کرد که روسیه پایگاه هوایی حمیمیم در استان لاذقه و پایگاه دریایی خود را در طرطوس نگه میدارد.
چرا پوتین نیروهایش را از سوریه خارج می کند؟
شعیب بهمن تحلیلگر مسائل روسیه دربارهفرمان پوتین در سوریه به فرارو گفت: «صدور فرمان خروج نیروهای روسیه از سوریه مسئله مهمی است که البته نکاتی در این باره مورد توجه است، از جمله اینکه زمان مشخصی اعلام نشده اس و مشخص نیست این فرایند در چه چهارچوب زمانی رخ می دهد و دوم اینکه تعداد نیروهایی که قرار است از سوریه خارج شوند به تعدادشان معلوم نیست نیست که همین موضوع ابهام هایی ایجاد می کند. همچنین پوتین تاکید کرد که پایگاه هوایی و دریایی روسیه در سوریه فعالیت خود را ادامه می دهد.»
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی چند عامل را در اعلام خروج نیروهای روسی از سوریه مهم دانست و افزود: «اول؛ روس ها از زمانی که به صورت نظامی وارد سوریه شدند اعلام کرده بودند که این حضور نظامی خیلی طولانی نیست و بعد از اینکه به اهداف خود دست پیدا کنند نیروهای نظامی خود را باز می گردانند. در شرایط فعلی گروه های تروریستی به شدت تضعیف شده اند و به نوعی روسیه به هدف از پیش تعیین شده خود دست یافته است.»
او دلیل دوم را اینگونه تشریح کرد: «حضور نیروهای روسی در سوریه دارای هزینه های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی برای این کشور است، با توجه به اینکه اقتصاد روسیه از سال 2014 و بعد از شدت گیری بحران اوکراین از سوی غرب با تحریم های مختلفی مواجه شد و همزمان بهای نفت هم کاهش پیدا کرد، اقتصاد این کشور آسیب جدی دید. هزینه های جنگ در سوریه هم برای روسیه بالا بود. در نتیجه روسها تمایل داشتند که به سرعت به این جنگ خاتمه دهند و از تعداد نیروهای خود در سوریه بکاهند.»
بهمن گفت: «دلیل سوم؛ با توجه به اینکه روسیه به برگزاری انتخابات ریاست جمهور نزدیک می شود برای پوتین بسیار مهم بود که بتواند نیروهای خود را پیروزمندانه از سوریه خارج کند. به خصوص که مخالفان غربگرای پوتین در چند سال اخیر به شدت علیه سیاست های او موضع گیری کرده اند.»
این کارشناس مسائل روسیه درباره دلیل چهارم تصمیم پوتین گفت: «با شکست گروه های تروریستی فضای سوریه از جنگ ها و نبردهای کلاسیک به رویداد های امنیتی تغییر پیدا خواهد کرد، به این معنا که به احتمال زیاد فعالیت های تروریستی و خرابکارانه جای جنگ کلاسیک را خواهند گرفت. در چنینی شرایطی روسیه بیش از آنکه به نیروهای نظامی کلاسیک مثل ارتش نیاز داشته باشد به نیروهای اطلاعاتی و امنیتی احتیاج دارد. در نتیجه احتمالا با خروج نیروهای ارتش روسیه نیروهای اطلاعاتی و امنیتی فعالیت هایشان را در این کشور بیشتر می کنند.»
او ادامه داد: «دلیل آخر این است که روس ها با نمایش اینکه نیروهای خود را خارج می کنند، به دنبال ان هستند که دولت های حامی معارضین را اقناع کنند که آنها هم پای میز مذاکره باز گردندتا به این صورت بتوانند از لحاظ سیاسی دستاورد خود را کامل کنند.»
شعیب بهمن درباره گام بعدی روسیه در قبال سوریه و ابتکار عمل احتمالی پوتین در این باره گفت: «روس ها زمانی که وارد بحران سوریه شدند به دنبال آن بودند که دستاوردهای نظامی خود را تبدیل به امتیازات سیاسی کنند به این معنا که پیروزی های میدانی را پای میز مذاکره به امتیازسیاسی بدل نمایند و همین روند را اکنون پیگیری می کنند. از یک طرف با شرکای منطقه ای خود ایران و ترکیه همکاری می کنند و تاکنون هم موفق شده اند مناطق کاهش تنش را ایجاد کنند و امید دارند این مناطق را افزایش دهند و از طرف دیگر با گروه های مخالف در داخل سوریه ارتباط می گیرند و به دنبال آن هستند که این گروه ها را پای میز مذاکره بکشانند و روند حل و فصل سیاسی مسئله را به سرانجام برسانند.»
او افزود: «در کنار این موارد تلاش می کنند موافقت و رضایت آمریکایی ها را هم جلب کنند. به ویژه با توجه به نفوذی که آمریکایی ها بر کشورهای عربی و گروه های معارض دارند. بنابراین روسیه به دنبال آن است که در فرآیند صلح و ایجاد ثبات در سوریه به نوعی آمریکایی را هم همراه و همگام با خودش نند در مجموع روسها می خواهند به سرعت پیروزی های میدانی و نظامی در سوریه را به ثبات سیاسی و امنیتی در این کشور برسانند، اگرچه کار دشواری است اما هدف روس ها همین است.»
این کارشناس مسائل روسیه درباره سفر پوتین به ترکیه بلافاصله بعد از سفر به سوریه گفت: «به این نکته باید توجه داشت که سفر پوتین به ترکیه از پیش تعیین شده بود اما سفر به سوریه برنامه ریزی نشده بود. با این حال یکی از دستور کارهایی که برای سفر به ترکیه در نظر گرفته شده بود، بحث آینده سوریه است. طی ماه های گذشته که مذاکرات سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه در جریان بوده تا حدی زیادی مواضع ترکیه تغییر کرده است. اگرچه همچنان برای اردوغان و ترکیه گزینه مطلوب این است که اسد در قدرت نباشد اما به نظر می رسد که آنکارا هم قبول کرده که دولت اسد در شرایط فعلی به کار خود ادامه دهد.»
بهمن ادامه داد: «آنکارا حالا صحبت از این می کند که دولت آینده در سوریه پس از یک دوره انتقالی تشکیل شود. به این ترتیب با این وجود همچنان بحث بر سر آینده سیاسی سوریه و سرنوشت اسد در دستور کار مذاکرات ترکیه و روسیه قرار دارد و در کنار آن بحث های دیگر وجود دارد. روسها نگران بلندپروازی نظامی ترکیه در مناطق شمالی سوریه هستند و از طرف دیگر ترک ها نگران ارتباط نزدیک روس ها با کردهای سوریه اند.»