هدف دانشگاه ام.آی.تی از مطالعۀ اربعین چیست؟

به گزارش  خبرنگاران پویا، همایش بزرگ اربعینی با عنوان «بر بال اربعین» به همت دبیرخانه کنگره بین المللی «لقاءالحسین(ع)» و «عهد مع الحسین(ع)» ویژه بانوان در دو پنل علمی و هنری با موضوع «ظرفیت‌شناسی جریان اربعین» در سالن همایش‌های مسجد حضرت ولیّ عصر(عج) واقع در شهرک محلاتی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعید اصفهانیان، مدیر مؤسسه مطالعات راهبردی اصحاب الحسین(ع)، محمدرضا ابن‌الدین، عضو هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه امام‌حسین(ع)، دکتر اسماعیلی، عضو هیئت علمی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی، کیومرث قورچیان نقاش و هنرمند کشورمان و برخی اساتید و فعالان فرهنگی در این برنامه حضور داشتند.

دکتر اسماعیلی در این برنامه طی سخنانی با اشاره به پژوهش دانشگاه ام.آی.تی در سال 2015 دربارۀ اربعین حسینی(ع) گفت: این دانشگاه در سال 1801 تأسیس شد و جزو پنج دانشگاه معتبر جهان محسوب می‌شود، همچنین پژوهشگران این دانشگاه بیش از سی جایزه نوبل برنده شده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: این دانشگاه در سال 2015 مطالعات خود را دربارۀ اربعین حسینی(ع) آغاز کرد و یک گزارش جامعه‌شناختی دقیق و علمی دربارۀ اربعین ارائه کرد. جریان از این قرار بود که پژوهشگران این دانشگاه با حدود چهار هزار شیعۀ عراقی و ایرانی در مسیر راهپیمایی اربعین مصاحبه‌ کردند، آمریکا این پژوهشگران را به همراه مترجم‌های عربی و فارسی در موکب‌های اربعین مستقر کرد، آنان دنبال مخاطبان عمومی اربعین نبودند، بلکه به شدت دنبال هسته‌های ایدئولوژیک انقلاب اسلامی بودند.

اسماعیلی افزود: آنان غالباً با افرادی مصاحبه کردند که جزو حامیان درجۀ یک انقلاب اسلامی بودند، در این مصاحبه‌ها سؤالات جزئی هم پرسیده می‌شد، از جمله اینکه مرجع تقلیدتان کیست؟ آیا خمس می‌دهید؟ ساکن کدام شهر هستید؟ نظرتان راجع به تحولات منطقه چیست؟ جالب این است که آنان هیچگونه سؤالی دربارۀ اینکه اصلاً چرا به زیارت آمدید، نمی‌پرسیدند، در واقع، آنان به دنبال این بودند که ببینند چه کسانی به زیارت آمدند، نه اینکه چرا به زیارت آمدند.

* اربعین برای غرب یک تهدید است

عضو هیئت علمی دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه این پژوهش به سفارش نیروی دریایی آمریکا و با همکاری دانشگاه کوفه و یک دانشگاه فنی صورت گرفت، یادآور شد: آمریکایی‌ها برای اینکه در منطقه حضور داشته باشند، نیاز به تحلیل و یک سری اطلاعات داشتند، حال یک اتفاق بزرگی در جهان با عنوان «راهپیمایی اربعین حسینی» آغاز شده و آنان قطعاً به راحتی از این پدیده نمی‌گذرند، لذا به سرعت آن را به یک موضوع پژوهشی تبدیل کردند و مطمئناً این پژوهش ادامه خواهد داشت؛ چراکه هر سال پدیدۀ اربعین حسینی(ع) تکرار می‌شود، اما این پدیده در ایران آنگونه که باید به عنوان موضوع علمی و مطالعاتی مورد توجه قرار نگرفته است. اربعین برای غرب یک تهدید است، اما آنان این پدیده را به یک فرصت تبدیل کردند.

وی با اشاره به برخی یافته‌های این پژوهش توسط دانشگاه ام.آی.تی گفت: از جملۀ آن یافته‌ها عبارت‌اند از: 1ـ ایرانی‌ها بیشتر از عراقی‌ها معتقند که مذهب تعیین کنندۀ تمام تصمیمات سیاسی است، 2ـ شیعیان ایرانی نگران فساد نظام هستند، 3ـ شیعیان عراقی بیشتر از شیعیان ایرانی از نظام سیاسی و رهبرانشان ناامید هستند، 4ـ شیعیان عراقی مدعی‌اند هیچ فردی مناسب رهبری عراق ـ چه اسلامی و چه سکولار ـ نیست، 5ـ برخی (طرفداران درجۀ اول انقلاب اسلامی) گفتند ما در چهار حوزه می‌توانیم با آمریکا رابطه داشته باشیم؛ فرهنگ، ورزش، تورسیت، ژورنالیسم. 6ـ بیش از نیمی از ایرانی‌های مصاحبه شونده از همکاری نظامی ایران و آمریکا در مبارز علیه داعش حمایت کردند. 7ـ بیشتر پاسخ دهندگان معتقدند حجاب بهترین پوشش است.

اسماعیلی افزود: حساسیت غرب روی بُعد جمعی دین اسلام است، بر اساس گفتۀ خودشان، «شناسایی ریشه‌های تضاد در منطقه، تنش‌ها و بحران‌های منطقه و چگونگی کاهش این تنش‌ها»، از جمله اهداف آنان در این پژوهش هاست. یکی از نکاتی که برای آمریکایی‌ها در این تحقیق جلب توجه کرده، این است که چرا زائران اربعین حسینی کمتر به مکه رفته‌اند؟