قطب فرهنگی تهران، هویت بین‌المللی دارد
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی براساس سطوح شهری، ملی و بین‌المللی در ایران از استانداردها و معیارهایی پیروی می‌کند که در حجم وسیع و گسترده تاکنون سابقه نداشته است. جدای از فعالیت‌هایی که از سوی برخی از وزارتخانه‌های دولتی در قالب نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های ملی و بین‌المللی صورت گرفته است، تاکنون شاهد اجرای ویژه برنامه‌های فاخر هنری در گستره شهری با حجم مخاطب زیاد نبوده‌ایم. منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد که براساس اسناد بالاستی خود که مصوبه هیات دولت را دارد، در راستای تحقق این امر گام‌های خود را آغاز کرده است و برنامه‌ریزی لازم برای تبدیل شدن به مجموعه‌ای با ظرفیت اجرای فعالیت‌های بزرگ شهری، ملی و بین‌المللی را آغاز کرده است. درباره این روند و مجموعه فعالیت‌های این منطقه با سید محمدحسین حجازی، مدیر عامل منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد گفتگویی انجام داده‌ایم که می‌خوانید.
مجموعه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد بعد از حدود دو دهه فعالیت در عرصه ساخت فضاهای فرهنگی در یک مجموعه گسترده ، حالا با اجرای یکی دو برنامه فرهنگی و هنری به سمت هدف اصلی خود که کمک به غنای فرهنگی شهر تهران است، گام برداشت. در واقع می‌توان گفت که این مجموعه عملا از فاز سخت‌افزاری به سمت فاز نرم‌افزاری تغییر ریل داده است. از این مسیر و اهداف این بخش بگویید.
منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد براساس اسناد بالادستی خود و با توحه به این امر که می‌خواهد در حوزه رویدادهای بزرگی در مجموعه شهر تهران در قالب کشور بزرگی به نام ایران که پایتختش شهر بزرگ تهران است، و در فضاهای اجتماعی و حتی در ابعاد سیاسی و مذهبی در سطح منطقه حرف برای گفتن دارد و در حوزه‌های مختلف جریانسازی می‌کند، می‌تواند نخ تسبیحی باشد که تسبیح حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و مذهبی و دینی را کامل کند. بالاخره ما دغدغه‌های زیادی در کشورمان داریم و با توجه به شرایط فعلی کشور باید کمک کنیم که نخ تسبیح‌هایی در حوزه‌های مختلف ایجاد کنیم. اگر این نخ تسبیح‌ها را بهعنوان کف روی آب ببینیم، که اینگونه مطرح شود که جنبشی تلاش دارد تا دغدغه‌های قشر و گروهی خاص را مطرح کرده و به منصه ظهور برساند، باید گفت که ما دنبال این جریان و جنبش نیستیم. اگر هم کسانی بگویند که عده‌ای بخواهند از امکانات و شرایط این منطقه مصادره به‌مطلوب کنند ما از این مدعا حمایت نمی‌کنیم، اما به این امر هم پشت نمی‌کنیم.
مثال این امر کنسرتی به نام کنسرت خیابانی بود که با حضور یکی از خوانندگان کشور در مجموعه حضرت ابراهیم موسوم به آب و آتش برگزار شد. دوستان ما در معاونت هنری وزارت ارشاد خوب می‌دانند و تایید می‌کنند که ما به‌دنبال دغدغه‌های فرهنگی کشور از دو ماه پیش از کنسرت با برنامه‌ریزی به‌دنبال اجرای این کنسرت بودیم. برنامه ما اجرای کنسرت در عید غدیر توسط یکی از برجسته‌ترین خوانندگان کشور بود که به‌دلایلی این خواننده نتوانست در زمان مدنظر برای این کنسرت اعلام آمادگی کند و در نهایت توانستیم با مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به توافق برسیم و کنسرت مذکور برگزارشد. عده‌ای پس از این کنسرت مطرح کردند که نخستین کنسرت خیابانی استارت خورد، بعضی دیگر مسائل امنیتی را مطرح کردند و موضوعاتی دیگری که مطرح شد، اما نکته اصلی این بود که ما طبق ضوابط و چارچوب‌های قانونی و مجوزهای قانونی توانستیم این برنامه را عملی کنیم و خدا را شاکریم که در راستای لطافت روح و روان مردم دست به چنین اقدامی زدیم و جریانسازی خاص مدنظر ما محقق شد.
چرا این امر محقق شد؟ چون براساس اسناد بالادستی تعریف شده است که بوستان حضرت ابراهیم(بوستان آب وآتش) باید یک مجموعه از اتفاقات مهم و بزرگ را در شهر تهران رقم بزند. چرا برای این اراضی بر تولیت امر فرهنگی و گردشگری اجتماعی تاکید شده است؟ چون دراسناد بالادستی مطرح شده است که اراضی عباس‌آباد باید متولی رویدادهای جریان‌ساز شهر تهران باشد و در شرایط فعلی اراضی باید نقش‌آفرینی کند. مسلما بعد از چند دهه کار معماری در این مجموعه، به‌دلیل احساس نیاز کشور به مجموعه‌ای از برنامه‌ها که تاکنون کمتر مورد توجه بوده یا به‌اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است، مجموعه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد می‌تواند در این زمینه‌ها حضور یافته و علاوه بر نقش‌آفرینی، به جریانسازی در حوزه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی بپردازد. چرا این نقش را به منطقه عباس‌آباد می‌دهیم، چون در اسناد بالادستی تاکید شده است که این منطقه باید در مقیاس‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی نقش‌آفرینی کند.حالا اجرای صحنه زنده یک خواننده کشورمان توانست جریانی ایجاد کند هم برای دغدغه‌مندان و هم کسانی که قصد ایجاد حاشیه داشتند. به ضرس قاطع می‌گویم که هیچ یک از کسانی که دنبال اسم و رسم بودند تا کنسرت خیابانی برگزار کنند و شعار می‌دادند که نمی‌گذارند، ذره‌ای قدم برنداشتند و با اطلاع به‌شما می‌گویم که دنبال دغدغه‌های مردم و نظام هم نبودند.اراضی عباس آباد هوشمندانه در این زمینه‌ها پیش می‌رود و با هر درخواستی هم موافقت نمی‌کنیم. جایگاه کنسرت‌های موسیقی در سالن‌های سرپوشیده و ویژه است که شرایط خاصی هم می‌خواهد، اما ما با استفاده از نظرات و مجوزهای همه مراجع ذیصلاح از جمله اماکن نیروی انتظامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توانستیم این کنسرت را بدون هیچ‌گونه حاشیه و مشکلی در فضای باز برگزار کنیم.
بحثی که در همین موضوع می‌گنجد و جریانسازی منطقه فرهنگی و گردشگری هم بر آن متمرکز است تاکید بر وجوه گردشگری منطقه است. درباره برنامه‌های منطقه برای توسعه گردشگری در قالب این مجموعه هم بگویید.
یکی از موضوعاتی که در منطقه و در اسناد بالادستی بر روی ان کار شده و مسیرهایی هم تعیین شده است سیر تحول در فضای گردشگری شهر تهران است. غافل از این موضوع نباید بود که شهر و شهرداری تهران در حوزه گردشگری دارای نعمات و بسترهای بسیار زیادی است و در دوره مدیریت سابق اقدامات درخوری در این حوزه صورت گرفت و به‌لحاظ موضوع زنجیره‌ای از اتفاقات محقق شد ولی متولی ویژهای پیدا نکرد. یک برج میلاد و یا محله صفارهرندی یا محله‌های قدیمی از این دست چقدر می‌تواند برای مردم جذابیت ایجاد کند. مردم به تفرجگاه برای گردشگری نیاز دارند. منطقه عباس‌آباد بر این بستر سعی کرد رخدادهای ملی خود را براساس المان و بسترسازی خاص معرفی کند. لذا این مجموعه سعی کرد خط سیر گردشگری ویژهای را آغاز کند که با حضور سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و با ایجاد یک شورای گردشگری محقق شد و امیدواریم که برای فضای گردشگری و تفرجگاهی بتوانیم به نتایج مطلوبی دست پیدا کنیم.
براساس برنامه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در معرفی و تعیین مناطق نمونه گردشگری در کشور، فکر می‌کنید که می‌توان منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد را بهعنوان منطقه نمونه گردشگری شهر تهران ثبت و معرفی کرد؟
ما چون دو تا رویداد خوب در این منطقه رقم زدیم و در این دو رویداد اولی که جایگاه خوبی ایجاد کرد پل طبیعت بود که در فضای شهر، کشور و در جهان بهعنوان چهار پل برتر غیرمکانیزه جهان مطرح شد. الان در برنامه‌های اپلیکشینی موبایلی این پل دومین جاذبه گردشگری تهران از منظر گردشگران خارجی معرفی شده است. اولی موزه جواهرات بوده است. در رویداد گردشگری شهر تهران پل طبیعت می‌توانست مقام سوم یا چهارم داشته باشد. اینکه برج میلاد مقام برتر از پل طبیعت ندارد، یا کاخ سعدآباد بهعنوان جاذبه گردشگری برتر از این پل از منظر گردشگری معرفی نشده‌اند. برای گردشگر خارجی پل طبیعت جایگاه اول یا دوم را دارد و این در رنکینگ گردشگری بین‌المللی ثبت شده است. یا مجموعه برج پرچم ما که در میان رویدادهای گردشگری جهانی مقام سوم را دارد و در خاورمیانه مقام اول را دارد. آیا ما نمی‌توانیم این رویدادها را بهعنوان رخداد یا تحول و سیر گردشگری درشهر تهران به نیکی از آن یاد کنیم. این سیر گردشگری خود را کی‌طلید که همکاران ما بر روی ان کار می‌کنند. گنبد مینا هم داریم که در خاورمیانه مقام پنجم را دارد. این امر نشان می‌دهد که ما در قلب تهران وبه‌ویژه در حوزه گردشگری منطقه‌ای حرف برای گفتن داریم و باید روی این موضوع کار کنیم و برنامه‌ریزی گسترده داشته باشیم. گردشگری در این راستا اهداف بلندی دارد و براساس برخی آمارها، رضایت مردم ر ا به هم دنبال داشته است. ما در ایام نوروز ۱۵۸۰ گردشگر خارجی داشته‌ایم و روزانه ۶۰ تا ۷۰ گردشگر خارجی داریم و ظرفیت‌هایی وجود دارد که باید به‌صورت بالفعل درآمده و وارد مرحله عملیاتی شود.
براین اساس باید برنامه‌های گسترده‌ای هم برای توسعه گردشگری با همکاری سازمان میراث فرهنگی داشته باشید؟
پیش از این هم گفتم که ما در همکاری با سازمان میراث فرهنگی شورای میراث فرهنگی منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد را ایجاد کرده‌ایم. که فضای نقادانه‌ای ایجاد کند تا صاحب‌نظران بیایند و در این عرصه نظرات خود را مطرح کنند. ما طرح بوم‌گردی را داریم. طرح ایجاد خانه‌‌های گردشگر را داریم. این مباحث نمایشگاه‌های گردشگری و صنعت گردشگری را با متولیان موضوع دنبال می‌کنیم. این موضوعات فضاهای خوبی در مسیر جریانسازی در حوزه‌های فرهنگی در برابر ما قرار می‌دهد و امیدواریم بتوانیم در نیمه دوم سال در حوزه گردشگری با همکاری سازمان میراث فرهنگی فعالیت‌های خوبی را ساماندهی کنیم.
دو برنامه اجرای موسیقی در فضای باز و حالا اجرای بزرگترین نمایش میدانی در این منطقه نشان داد که منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد ظرفیت‌ها و استعدادهای خوبی در حوزه‌های هنری موسیقی و نمایش و اجرای برنامه‌های گسترده دارد. بسترهای همکاری با متولیان این امور در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یا حوزه هنری و انجمن‌های نمایش چقدر فراهم است؟
در نگاه جدید، منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد با مرجع اصلی هر حوزه وارد تعامل و مذاکره و برنامه‌ریزی شده است. مدیران و صاحب‌نظران حوزه‌های نمایش، موسیقی و دیگر هنرها در معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حتی فیلم در منطقه بازدید کردند و ما از این نهاد بهعنوان نهاد حاکمیتی این حوزه درخواست کرده‌ایم که ضمن بازدید از ظرفیت‌های منطقه، گروه‌های فاخر و برجسته را به ما معرفی کنند. تا بتوانند ارتباط ماهیتی از نظر محتوایی با ما داشته باشند. ما معتقد به تعامل با هر گروه هنری نیستیم. این امر به این معنا نیست که در اراضی‌آباد رویدادهای کوچک فرصت بروز و ظهور ندارند، اما درباره اجراهای بزرگ و فاخر ما معتقد به تعامل و همکاری با گروه‌های فاخر و برجسته هستیم. از این رو معتقدیم اگر کار بزرگی قرار باشد در جایی صورت پذیرد لازم است پایلوت آن در اراضی عباس‌آباد رقم بخورد.
نمونه این امر در حوزه محیط‌زیست در حوزه پسماند در حال رقم خوردن است. فعالیت‌های فرهنگی صرفا نباید در قالب‌های صرفا فرهنگی خلاصه شوند چرا که فارغ از بحث‌های صرف فرهنگی، لازم است در قالب‌های فرهنگسازی و اجتماعی و اخلاقی و در بسترهای اجتماعی و اخلاقی و حتی مذهبی اینگونه موضوعات را پیگیری کرد.
یکی از مهمترین موضوعات این روزهای مجموعه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد اجرای بزرگترین نمایش میدانی با نام رسول است که با حمایت سازمان شما و با اجرای گروه بزرگی از بازیگران و عوامل نمایشی به صحنه رفته است. درباره چگونگی رسیدن به این نمایش بگویید و اینکه چطور به اجرای این نمایش رسیدید؟
یکی از دغدغه‌های ما بهعنوان مدیران فرهنگی دور شدن و غفلت جامعه از روحیه جوانمردی، سخاوت، دستگیری و از همه مهمتر باورهای درونی و قلبی به مذهب و دین بوده است. ما پس از مطالعات گسترده در حوزه‌های مختلف اجتماعی که با حضور جمع زیادی از دوستان حوزه‌های مختلف اجتماعی و مذهبی صورت گرفت به این نتیجه روشن رسیدیم که یکی از راه‌های احیای این منش‌ها و رفتارها که اتفاقا در لوطی‌ها و افراد دارای منش پهلوانی ظهور و بروز داشته است، نشان دادن این افراد در قالب‌هایی چون نمایش است.
رسول ترک از جمله این شخصیت‌هاست که در دهه‌های گذشته در تهران قدیم زندگی می‌کرده و در کنار منش‌ها و رفتارهای تا حدودی نامناسب، هم منش‌های لوطی‌منشانه داشته و هم باورهای قلبی و دینی که همین امر باعث ایجاد تحولات روحی و اجتماعی در وی شده که ماندگار هم بوده و تا پایان عمر در مسیر درست و اخلاقی زندگی کرده است. نشان دادن اینگونه افراد برای الگوسازی و سرمشق قرار دادن در میان افراد مختلف جامعه از جمله رسالت‌های همه ما مدیران فرهنگی و به‌ویژه ما در منطقه فرهنگی و گردشگری عباس‌آباد بوده است.
این نمایش را گروهی بزرگ از فعالان هنرهای نمایشی و بازیگران برجسته تئاتر به همراه جمع زیادی از هنرمندان این حوزه در یک دکور تاریخی از تهران و تبریز قدیم به صحنه میَ‌برند و امیدواریم که بتوانیم با نمایش چنین برنامه‌هایی در راستای دغذغه‌های فرهنگی جمع بزرگی از فعاالن فرهنگی و اجتماعی گام برداریم و البته به رسالت‌های فرهنگی و هنری مجموعه فرهنگی و گردشگرس عباس‌آباد هم جامه عمل بپوشانیم.
