سودجویی بی‌سابقه در فروش بلیت هواپیما؛ شرکت‌های هواپیمایی مشغول خالی کردن جیب مردم!

پس از نوسانات اخیر ارزی، قیمت بلیت هواپیما بی‌محابا در حال افزایش است و در نبود برنامه مدون برای نظارت بر نرخ‌ها، آژانس‌ها، چارترکننده‌ها، سایت‌های فروش بلیت و البته شرکت‌های هواپیمایی، به خالی کردن جیب مردم مشغول هستند.

پس از نوسانات اخیر ارزی‌ و افزایش‌ قیمت دلار، هزینه شرکت‌های هواپیمایی که بیش از ۵۰ درصد آن ارزی است، بی‌محابا افزایش یافت.

پیش از این‌ هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی‌ با دلار 4200 تومانی محاسبه می‌شد اما پس از آنکه مقرر شد ارز دولتی فقط به 25 گروه کالایی اختصاص یابد، شرکت‌های هواپیمایی‌ در گام اول مشمول دریافت نرخ ارز با قیمت سامانه سنا شدند.

قیمت‌‌های سامانه سنا تقریبا نرخی متوسط بین نرخ‌های بازار واسطه‌گری ارز و نرخ‌های سامانه نیما است، شرکت‌های هواپیمایی مدعی شدند که اختصاص‌ ارز به آنها با قیمت‌‌های سامانه سنا، هزینه‌های شرکت‌ها و به دنبال آن نرخ بلیت را بسیار افزایش می‌دهد بنابراین پس از بررسی‌های مختلف بانک مرکزی، وزارت راه و شهرسازی و وزارت صنعت، معدن و تجارت، مقرر شد ارز با نرخ سامانه نیما یا همان ارز بازار ثانویه به شرکت‌های هواپیمایی اختصاص یابد.

این را دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی‌ به فارس گفت و افزود: با پیگیری این انجمن و حمایت‌های سازمان هواپیمایی کشوری، نرخ ارز موارد مصرفی ایرلاین‌ها از سوی دولت،‌ نرخ سامانه نیما یا همان قیمت ارز بازار ثانویه تعیین شد.

به گفته مقصود اسعدی سامانی‌‌ با تصمیم اتخاذ شده نرخ بلیت پروازهای شرکت‌های هواپیمایی داخلی افزایش قابل توجهی نخواهد داشت، این افزایش قیمت کمتر از 50 درصد خواهد بود، پیش از این قرار بود، ارز با قیمت سامانه ثنا به شرکت‌های هواپیمایی اختصاص یابد که اگر این اتفاق رخ می‌داد قیمت بلیت پروازهای داخلی بیش از 70درصد و خارجی‌ها بیش از 100 درصد افزایش می‌یافت.

با وجود ادعای مسئولان صنعت حمل و نقل هوایی مبنی بر افزایش حداکثر 50 درصدی قیمت بلیت هواپیما در شرایط فعلی، این افزایش جهشی قیمت دلار برای شرکت‌های هواپیمایی از 4200 تومان به حدود 8000 تومان موجب شد شرکت‌های هواپیمایی هم برای جبران این هزینه‌های مضاعف، نرخ‌های بلیت خود را در مواردی تا ۱۰۰ درصد هم در پروازهای داخلی افزایش دهند.

* چشم‌پوشی سازمان هواپیمایی و حاشیه امن نرخ‌‌های نجومی بلیت هواپیما

پیگیری خبرنگار فارس از آژانس‌های فروشنده بلیت هواپیما در پایتخت که آژانس‌های دارای مجوز بند الف هم در زمره آنها بودند حاکی از آن است که قیمت‌ها با نوسانات ارزی و خصوصاً در یک هفته اخیر، افزایش بی‌محابایی داشته است به طوری که قیمت‌‌ها از حدود ۵۰۰ هزار تومان تا حتی یک میلیون و 300 هزار تومان هم در پروازهای داخلی رسیده بود.

موضوع را از متولیان فروش بلیت چند آژانس پیگیری کردیم که اغلب آنها معتقد بودند چون نرخ‌های شرکت‌های هواپیمایی بالا رفته است، آنها هم به اجبار قیمت بلیت را افزایش داده‌اند.

یکی از متصدیان فروش بلیت پروازهای داخلی در این‌باره به خبرنگار فارس گفت: به نظر می‌رسد سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت‌های هواپیمایی دست به دست هم داده‌اند تا قیمت‌ها را افزایش دهند.

به گفته وی در کنار این افزایش قیمت شرکت‌های هواپیمایی، عده‌ای سودجو، واسطه‌گر و چارترکننده هم از این بازار پرآشوب بلیت هواپیما تا می‌توانند سودجویی می‌کنند و در نبود نظارت قیمت‌ها را افزایش می‌دهند.

یکی دیگر از متصدیان فروش بلیت پروازهای داخلی که در آژانس دارای مجوز بند الف فعال بود نیز گفت: قیمت‌های بلیت ما دقیقا همان قیمت‌های درج شده روی سایت شرکت‌های هواپیمایی است، اما وقتی نرخ یک پرواز داخلی توسط شرکت در سایت 900 هزار تومان قیمت‌گذاری شده است، ما هم به اجبار همان نرخ‌ها را اعمال می‌کنیم.

سری به یکی دیگر از آژانس‌های فروش بلیت هواپیما زدیم، آنجا‌ هم قیمت یک صندلی پرواز در مسیر پرترددی نظیر تهران-شیراز را جویا شدیم که متصدی قیمت 600 تا 800 هزار تومان بسته به ساعات و روز سفر، اعلام کرد؛ البته یکی از مسافران نیز در این‌باره به فارس گفت: در نبود نظارت دولت، آژانس‌ها هم نرخ‌ها را خودسر افزایش داده‌اند.

وی که مسافر پرواز تهران-مشهد بود، گفت: برای تاریخ 8 شهریورماه دو بلیت مسیر تهران-مشهد از این آژانس می‌خواستم که متصدی به من اعلام کرد که هر نفر 700 هزار تومان، وقتی بابت قیمت بالای بلیت اعتراض کردم به من گفتند که این دقیقا همان نرخ شرکت هواپیمایی است، در حالی که وقتی سایت شرکت هواپیمایی مذکور را با تلفن همراه خود ‌دیدم، نرخ درج شده همان پرواز در سایت شرکت هواپیمایی 590 هزار تومان بود.

به گفته این مسافر وقتی نظارت وجود نداشته باشد آژانس‌ها هم روی هر بلیت داخلی تا 150 هزار تومان هم‌ اضافه می‌کنند و در پاسخ به اعتراض مسافران افزایش قیمت دلار و ارز را بهانه می‌آورند.

بنابراین گزارش با افزایش تقاضا، برخی آژانس‌‌های گران‌فروش‌ از بازار انحصاری، افزایش تقاضا و نظارت ضعیف سازمان هواپیمایی سوءاستفاده می‌کنند و در کنار ارائه پروازهای چارتری بدون پشتوانه و با نرخ‌های گزاف، قیمت بلیت را‌ افزایش می‌دهند‌.

* ادعای سازمان هواپیمایی: ایرلاین‌ها ملزم به مدیریت نحوه توزیع بلیت هستند

بنابراین گزارش این قانون‌گریزی برخی آژانس‌‌های در حالی رخ می‌دهد که‌ مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری مدعی است: اعلام کرده‌ایم که شرکت‌های هواپیمایی باید بر نحوه توزیع بلیت‌های خود نظارت داشته باشند، ملاک نرخ بلیت، کلاس نرخی است که شرکت‌های هواپیمایی در سایت خود اعلام می‌کنند، این وظیفه شرکت‌های هواپیمایی است که نرخ خود را اعلام کنند، خریداران و توزیع‌کنندگان بلیت باید بر اساس آن نرخ عمل کنند.

به هر حال با وجود ادعای مسئولان سازمان هواپیمایی کشوری مبنی بر اینکه آژانس‌ها ملزم هستند بلیت را طبق نرخ‌های اعلامی ایرلاین‌ها بفروشند‌، بررسی میدانی قیمت نرخ‌ها در آژانس‌ها و رصد اینترنتی سایت‌های فروش بلیت هواپیما حکایت از نبود نظارت سازمان هواپیمایی و خیال راحت واسطه‌گران فروش بلیت برای خالی کردن جیب مردم دارد.

* ‌نرخ‌‌های گران صندلی پرواز در سایت شرکت‌های هواپیمایی‌‌

موضوع قیمت‌های بلیت هواپیما را این‌بار از سایت شرکت‌های هواپیمایی دنبال کردیم؛ با انتخاب مسیر و تاریخ در سایت شرکت‌های هواپیمایی، متوجه می‌شوید این نرخ‌های بلیت هواپیما دیگر مناسب قشر زیادی از جامعه نخواهد بود و‌ با این نرخ‌‌های بالا، ظاهراً فقط عده‌ای قلیل امکان استفاده از هواپیما بابت سفر را دارند.

به هر حال در سایت شرکت‌های هواپیمایی هم با انتخاب یک مسیر پرتردد نظیر تهران-شیراز، متوجه می‌شوید بسته به تاریخ و ساعت حرکت، طیف وسیعی از بلیت‌‌ها اما با قیمت‌های حداقل‌ 500 هزار تومان بابت یک صندلی یک‌طرفه تا حدود 900 هزار تومان موجود است.

برخی شرکت‌های هواپیمایی دیگر هم چون اغلب پروازهای ظاهراً برنامه‌ای خود را چارتری کرده و دنبال سود بیشتر هستند بنابراین ‌در سایت فروش خود، اغلب پروازها را خالی گذاشته و اعلام می‌‌کنند هواپیما در مسیر مورد تقاضای مسافر موجود نیست، حتی برخی شرکت‌های هواپیمایی که مرکز پروازی آنها مشهد است نیز در سایت خود، به بهانه نبود پرواز، فروش بلیت در مسیر پرترددی نظیر مشهد‌ را در هیچ‌یک از روزها انجام نمی‌‌دهند.

بررسی دیگر مسیر‌های پرتقاضا نظیر تهران-مشهد، اهواز-مشهد، بوشهر تهران-بوشهر-مشهد بندرعباس-تهران-بندرعباس-مشهد و غیره نیز نشان از نرخ‌گذاری بالای یک صندلی هواپیما توسط شرکت‌های هواپیمایی دارد این در حالی است که سازمان هواپیمایی کشوری مدعی است مردم برای تهیه بلیت هواپیما فعلا از طریق سایت شرکت‌های هواپیمایی اقدام کنند.

این در حالی است که پیش از این مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری به فارس گفته بود: ‌ملاک نرخ بلیت، کلاس نرخی است که شرکت‌های هواپیمایی در سایت خود اعلام می‌کنند، این وظیفه شرکت‌های هواپیمایی است که نرخ خود را اعلام کنند، خریداران و توزیع‌کنندگان بلیت باید بر اساس آن نرخ عمل کنند.

وی همچنین درباره نظارت بر چارتری شدن بلیت هواپیما و اعمال نرخ‌های نجومی به بهانه چارتر گفته بود:‌ در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی بلیت خود را به صورت غیرچارتری و برنامه‌ای می‌فروشند، تعدادی محدود از شرکت‌ها هم بلیت را به صورت چارتری می‌فروشند که تلاش می‌کنند به سمت پروازهای برنامه‌ای حرکت کنند و اولویت آنها فروش بلیت‌ها توسط خودشان است.

به گفته جعفرزاده‌ خواهش ما از خریداران بلیت هواپیما این است که حتما از طریق مراجع معتبر اقدام به خرید بلیت هواپیما کنند، که قابل نظارت و پیگیری است؛ در صورتی که تخلفی صورت بگیرد یا گزارشی به سازمان داده شود، دفترهای دارای مجوز در مرحله اول اخطار دریافت می‌کنند، در مرحله بعدی مجوز آن‌ها تعلیق شده و در نهایت لغو مجوز صورت خواهد گرفت.

* فروش بلیت‌های‌ پروازهای داخلی با نرخ‌های میلیونی در سایت‌های چارتری‌

یکی دیگر از روش‌هایی که مسافران امکان تهیه بلیت هواپیما را از آن طریق دارند، سایت‌های‌ فروش بلیت هواپیما است که تعداد قلیلی از آنها دارای مجوز و طرف قرارداد با شرکت‌های هواپیمایی هستند و تعداد بسیار زیادی از انها هم بدون مجوز بلیت هواپیما می‌فروشند.

در حالی که سازمان هواپیمایی کشوری مدعی است این سایت‌ها اغلب غیرقانونی هستند‌ مشخص نیست چگونه توانسته‌اند سال‌های متمادی بلیت هواپیما بفروشند و در این حوزه فعالیت داشته باشند.

به هر حال بررسی نرخ‌های بلیت هواپیما در این سایت‌ها هم نشان از نبود نظارت و ضابطه‌ دارد.

مجدداً قیمت مسیری پرترافیک در این سایت‌‌ها بررسی شد که بسته به تاریخ و زمان سفر، طیف 500 هزار تومانی تا 1250 هزار تومانی در هر مسیر بابت یک صندلی پرواز اعمال شده است.

طبق نرخ‌ یکی از همین سایت‌ها، مسیر تهران-شیراز یک‌میلیون و 205 هزار تومان قیمت‌گذاری شده است، حال اگر یک خانواده 4 نفره قصد سفر به شیراز با هواپیما را داشته باشند باید در مسیر رفت حدود 4 میلیون و 800 هزار تومان و در رفت و برگشت جمعا 9 میلیون و 600 هزار تومان بابت یک سفر بپردازند.

در دیگر مسیر‌ها نیز قیمت بلیت هواپیما بسته به تاریخ و ساعت حرکت ارقام بالایی است مثلا قیمت بلیت تهران به مشهد در برخی روزها از ۵۰۰ هزار تومان آغاز می‌شود و برای سفر از تهران به رشت هر مسافر باید حدود 450 هزار تومان بپردازد.

‌* اصرار سازمان هواپیمایی کشوری بر متعادل بودن قیمت‌ پروازها

با وجود اعمال چنین نرخ‌‌های نجومی بابت صندلی هواپیما آن هم در پروازهای داخلی،‌ نکته قابل تأمل، اصرار سازمان هواپیمایی کشوری بر متعادل بودن قیمت‌ پروازها است.

‌مدیر روابط عمومی سازمان هواپیمایی کشوری، در این‌باره به خبرنگار فارس می‌گوید:‌ اینکه در چند سایت، نرخ‌های نجومی بابت پروازهای داخلی معرفی شده است،‌ مبنای قیمت‌گذاری بلیت هواپیما نیست.

به ادعای جعفرزاده مبنای نرخ‌های بلیت هواپیما، قیمت‌های درج شده روی خروجی سایت‌های شرکت‌های هواپیمایی است و ارائه نرخ بیش از آن قیمت‌ها تخلف محسوب می‌شود و همانند گذشته اگر آژانسی یا سایتی بالاتر از نرخ‌های مذکور قیمت ارائه دهد، متخلف محسوب می‌شود و آن هم از طریق بازرسی‌ها،در مکانیسم‌های نظارتی مشخص و اعمال قانون می‌شود.

* قائم‌مقام سازمان هواپیمایی: ‌افزایش قیمت بلیت هواپیما کمتر از ۷۰ درصد است

بنابراین گزارش اصرار سازمان هواپیمایی کشوری بر متعادل بودن قیمت‌ پروازها تا جایی پیش رفت که آرش خدایی، قائم‌مقام رئیس سازمان هواپیمایی کشوری که‌ عموما هم در رسانه‌‌ها ظاهر نمی‌شود، در یک برنامه تلوزیونی حاضر شد و اعلام کرد: ‌‌این‌که گفته می‌شود سازمان هواپیمایی کشوری پشت افزایش قیمت پروازهای داخلی است، صحت ندارد، به نظر ما رفتن این پول به جیب یک سری واسطه‌ها در قالب چارتری یک خسارت مطلق برای صنعت هواپیمایی است.

وی مدعی شد: به شدت به شرکت‌های هواپیمایی سخت‌گیری می‌کنیم تا خودشان سیستم مدیریت هزینه و درآمد داشته باشند و بلیت‌های خود را بفروشند‌، اگر واقعا در بازار کششی جهت پرداخت پول بالاتری برای یک بلیت باشد، چرا نباید این پول را شرکت هواپیمایی کسب کند؟ چرا باید به چارترکننده بدهد؟‌

خدایی گفته است: برخی از این ایرلاین‌ها با چارترکنندگان قراردادهایی دارند و می‌گویند به آن متعهدیم؛ ابزاری که ما داریم این است که پرواز را کنسل کنیم‌، اگر پرواز را کنسل کنیم باز به مردم فشار می‌آید.

قائم‌مقام سازمان هواپیمایی کشوری مدعی شد:‌ سرجمع در حمل‌ونقل هوایی به هیچ عنوان افزایش چهار برابری که هیچ‌، سه برابر، دو برابر و حتی 70 یا 80 درصدی نرخ بلیت هم نداشته‌ایم و نداریم؛ الان شروع می‌شود به ثابت شدن و کاهش قیمت.‌

* چرا رئیس‌جمهور حل مشکل نرخ بلیت هواپیما را به‌ وزیر صنعت ‌سپرد

بنابراین گزارش نجومی شدن قیمت‌های بلیت هواپیما به قدری شرایط را سخت کرده است که‌ 3‌0 مردادماه امسال، ‌رئیس سازمان میراث فرهنگی که در شیراز سخنرانی می‌کرد، با اشاره به نگرانی فعالان حوزه آژانس‌های مسافرتی در زمینه بالا رفتن قیمت بلیت‌های هواپیما گفت: رئیس‌جمهور همین امروز (30 مرداد 97) برای حل مشکل افزایش قیمت بلیت‌های هواپیما به وزیر صنعت دستور دادند.

نکته قابل تأمل اینکه چرا رئیس‌جمهور بابت حل مشکل نرخ بلیت هواپیما، سراغ وزیر صنعت رفته است و چرا وزیر راه و شهرسازی در این موضوع دخالت داده نشده است.

برخی کارشناسان معتقد هستند از آن منظر که عباس آخوندی‌ اعتقادی به اقدامات تعزیراتی و کاهش اجباری قیمت‌ها ندارد، رئیس‌جمهور به‌اجبار سراغ وزیر صنعت برای کاهش قیمت بلیت هواپیما و رفع مشکلات در این‌باره رفته است تا از طریقی دیگر این مشکل مردم حل شود.

‌به گزارش فارس حال صنعت حمل و نقل هوایی کشور این روز‌ها و در شرایط تحریم خوب نیست اما برخی واسطه‌گران و سودجویان تلاش می‌کنند با افزایش نجومی نرخ‌ها و به دنبال آن سودجویی بیشتر، به اسم شرایط تحریم، منافع خود را از جیب مردم تأمین کنند در حالی که قطعاً با افزایش غیرواقعی قیمت‌ها، میزان تقاضای حمل و نقل هوایی کاهش می‌یابد و این صنعت به تدریج دچار رکود می‌شود و این خطر بزرگی برای کشور است زیرا حمل و نقل هوایی پیشانی توسعه اقتصادی کشور است.

از سوی دیگر سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان حاکمیت صنعت حمل و نقل هوایی طبق قانون، وظیفه نظارت بر نرخ‌‌ها و کیفیت خدمات ایرلاین‌‌ها را بر عهده دارد تا در بازار فعلی، شرکت‌های هواپیمایی اجازه نداشته باشند نرخ‌‌های غیرمنطقی و جهشی در بلیت‌‌ها اعمال کنند و مسافر را در مضیقه بگذارند که اجرای این وظیفه از سوی مردم‌ لمس نمی‌شود.

در حالی که سازمان هواپیمایی کشوری در این‌باره مدعی نظارت بر شرکت‌ها پس از اجرای این قانون ‌است اما در عمل نشانه‌ای از این ادعا دیده نمی‌شود؛ به هر حال به نظر می‌رسد وزارت راه و شهرسازی و سازمان هواپیمایی کشوری، بیش از آنکه به فکر مردم و اقتصاد خانواده خصوصاً در ایام پرتقاضا باشند‌، به فکر منفعت صاحبان بنگاه‌‌های اقتصادی انحصارگر و البته سود‌ده هستند.

در شرایطی که لازم است حمل و نقل عمومی جذابیت‌های بیشتری نسبت به حمل و نقل شخصی داشته باشد و دولت با ارائه مشوق‌هایی مردم را به سمت حمل و نقل عمومی سوق دهد، این افزایش قیمت‌های بی‌رویه نرخ خدمات حمل و نقل عمومی مسافری، بیشتر مردم را به استفاده از ناوگان شخصی جاده‌ای سوق می‌دهد، نتیجه استفاده روزافزون از خودرو شخصی هم کاملاً مشخص است؛ افزایش ترافیک جاده‌ها، افزایش مصرف سو‌خت، تولید هر چه بیشتر آلاینده‌های زیست‌محیطی و مهم‌تر از همه افزایش سوانح رانندگی و نیز تحمیل بار‌ مالی سنگین اجتماعی و اقتصادی بر دوش کشور با بروز سوانح رانندگی منجر به فوت و جراحت‌.

امید است در راستای جلوگیری از بروز مشکلات بعدی در صنعت حمل و نقل هوایی‌، دولت تلاش کند با حمایت از این صنعت پیشران‌ که از ابزارهای توسعه هم هست، ‌به واقعی‌سازی قیمت‌ها کمک کند تا این مشکل به بروز رکود در صنعت منجر نشود.