با نرخ‌های جدید خوراک، صادرات منتفی است
افزایش ۲۰ درصدی نرخ خوراک واحدهای قیرسازی از ابتدای مردادماه واکنش واحدهای تولیدی این محصول را درپی داشته که به نظر می رسد در صورت ادامه وضع موجود، باید شاهد قطع کامل روند صادرات قیر باشیم.
در آخرین روز تیرماه انجمن پالایشی کشور، نامه ای را در خصوص افزایش نرخ فرآورده های ویژه پالایشی از جمله وکیوم باتوم و لوبکات به رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی فرستاد.
پس از آن بود که انجمن قیرسازان کشور به این موضوع واکنش نشان داده و ادامه روند افزایش نرخ خوراک را مانع تدوام فعالیت این واحدهای تولیدی اعلام کردند.
بررسی ها نشان می‌دهد بحث و چالش اصلی بر سر فرمول نرخ گذاری خوراک وکیوم باتوم است که دو فاکتور اصلی آن یعنی نرخ های جهانی و نرخ ارز نیمایی در ماه های اخیر دستخوش تغییرات مثبت شده و همین موضوع بصورت اتوماتیک نرخ خوراک واحدهای قیرساز را افزایش داده است.
در این رابطه محسن ورزشکار، رئیس هیئت مدیره انجمن قیر ایران به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: وجود یک فرمول صحیح و قابل اتکا جهت تعیین نرخ وکیوم باتوم ضروری است چراکه می تواند امکان پیش بینی قیمت ماه آینده را برای شرکتهای قیرساز فراهم آورد لیکن بایستی در کنار فرمول، این امکان نیز برای نهاد قیمت‌گذار وجود داشته باشد که اقتضائات و محدودیت های بازار و تولیدکنندگان را نیز در قیمت‌گذاری لحاظ نماید.
وی در ادمه افزود: فرمول فعلی قیمت‌گذاری وکیوم باتوم حاصل مطالعات و بررسی های کارگروهی در سال 87 بوده که بر اساس آن قیمت دلاری وکیوم باتوم را به عنوان تابعی از قیمت های فیول 380 و کروسین تعیین نموده به نحوی که در آن 5 درصد تخفیف نیز نسبت به قیمت های فوب خلیج فارس لحاظ شده است. با توجه به اینکه نرخ وکیوم محاسبه شده بر اساس دلار می باشد لذا نرخ تسعیر ارز و تغییرات آن، تاثیر مستقیم بر روی قیمت ریالی وکیوم باتوم خواهد داشت. از سویی دیگر با توجه به شرایط خاص کشور از لحاظ وجود نرخ های متنوع ارز و همچنین نوسانات نرخ دلار و همچنین محدودیت هایی که تحریم ها برای صادرات کشور در زمینه های لجستیک، کشتیرانی، انتقال پول و مواردی از این قبیل بوجود آورده، به نظر می رسد ضرورت دارد کارگروهی با حضور نمایندگان انجمن صنفی شرکتهای پالایش نفت، انجمن قیر ایران، اتحادیه ها و سایر دستگاههای ذیصلاح، روش قیمت‌گذاری وکیوم باتوم را مجددا مورد بررسی و ارزیابی قرار داده تا امکان دستیابی به روشی که دربرگیرنده مصالح ملی کشور باشد فراهم گردد.
وی تاکید کرد که در همین راستا انجمن قیر ایران مکاتباتی را نیز با انجمن صنفی شرکت های پالایش نفت انجام داده و پیشنهاداتی را نیز مطرح نموده است. یکی از این پیشنهادات استفاده از ساز و کارهای معاملاتی بورس کالای ایران می باشد. ورزشکار افزود: در صورتی که پالایشگاه های کشور نیز به غیررقابتی بودن قیمت های وکیوم باتوم اعتقاد داشته باشند، با توجه به اینکه وکیوم باتوم در بورس کالا عرضه می شود، این پالایشگاه ها می توانند با پذیرش رقابت منفی، امکان معامله وکیوم با قیمت های رقابتی و عادلانه را فراهم آورند.
رئیس هیئت مدیره انجمن قیر ایران با اشاره به نامه انجمن صنفی شرکت های پالایش نفت به رئیس کمیسیون انرژی گفت: علیرغم موضع شفاف و اصولی این انجمن در خصوص بالا بودن قیمت وکیوم باتوم ، هیچ یک از پالایشگاه‌های عرضه کننده وکیوم باتوم در اولین عرضه مرداد ماه ، حاضر به پذیرش رقابت منفی در تالار بورس کالای ایران نشدند.
گفتنی است در روزهای گذشته اولین معاملات مرداد ماه وکیوم باتوم در بورس کالا با نرخ های جدید انجام شد که در آن، 550 تن وکیوم باتوم پالایشگاه تهران و ۱۲۰ هزار تن از وکیوم باتوم پالایشگاه اصفهان با نرخ جدید ۳۴۰۹۸ ریال به فروش رفت. البته بررسی های اقتصاد آنلاین نشان می دهد که فروش وکیوم باتوم پالایشگاه اصفهان مربوط به عرضه پریمیوم این پالایشگاه بوده و شرکت پالایش نفت جی ملزم و متعهد به خرید آن از پالایشگاه اصفهان بوده است.
همچنین مسعود جبراییلی، مدیرعامل نفت پاسارگاد معتقد است که افزایش 20 درصدی نرخ وکیوم باتوم در مرداد ماه با توجه به شرایط اقتصادی و چالش های جدی بر سر راه صادرات کشور جای تأمل دارد. به گفته جبراییلی، در داخل کشور، این افزایش نرخ قطعاً تاثیر منفی بر پروژه های راه سازی، عمرانی و سیستم حمل و نقل و کاهش تناژ بودجه سال 98 کشورخواهد داشت. کما اینکه با توجه به شرایط بودجه ای در سال جاری، بسیاری از پروژه های عمرانی مسکوت و متوقف شده اند که این خود نیز آسیب بزرگی به صنعت قیرسازی زده است.
مدیرعامل نفت پاسارگاد به کاهش چشمگیر صادرات این محصول در ماه های اخیر اشاره کرد و گفت: باتوجه به مسئله تحریم‌ها در ماه های اخیر، چالش هایی جدی را در زمینه صادرات قیر داشتیم که هزینه صادرات را برای تولید کنندگان افزایش داده است. در نتیجه اینکه قیمت محصول صادراتی ایران در کشورهای مقصد از دیگر رقبا بالاتر رفته است. جبراییلی تاکید کرد با این رشد نرخ وکیوم باتوم، آسیب جدی به صنعت قیر وارد خواهد شد که عملا صادرات این محصول حداقل برای مدتی متوقف می شود.
وی در ادامه افزود: الزام به افزایش نرخ خوراک از سوی انجمن پالایشی واقعا جای سوال و تعجب دارد که این تصمیم در شرایط فعلی برچه مبنایی اتخاذ شده است؟ جبراییلی با اشاره به نامه انجمن پالایشی در آخرین روز تیرماه به رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، گفت: چند مورد در این جا قابل ذکر است، نخست اینکه فرمولی که برای محاسبه قیمت وکیوم باتوم در اینجا به آن اشاره شده که طبق گفته انجمن پالایشی باتوجه به تغییر قیمت ارز نیمایی و افزایش قیمت های جهانی به ناچار باید نرخ خوراک نیز تغییرکند، مناسب شرایط فعلی نمی باشد و می توان در شرایط خاص در آن تغییر ایجاد شود. پس نمی توان پذیرفت که پالایشگاه های کشور مجبور به افزایش قیمت وکیوم باتوم هستند به ویژه آنکه قیمت‌های خوراک تحویلی به پالایشگاه‌ها افزایش ندارند.
جبراییلی همچنین تاکید کرد: که تولیدکنندگان قیر از ۱۵ روز قبل نامه ها و اخطارهایی در خصوص مشکلات احتمالی برای صنعت قیر پس از این افزایش نرخ به مراجع بالادست داده اند. در نتیجه بهتر بود انجمن پالایشی قبل از هرگونه اقدامی، در خصوص این مشکل را پیش از آغازماه جدید با وزیر و سایر مسئولین مکاتبه می کردند. وی تاکید کرد با شناختی که از وزیر نفت داریم، قطعا راهکار مناسبی جهت این موضوع ارائه می نمودند.
جبراییلی در پایان به برنامه هایی احتمالی اشاره کرد که برخی تمایل دارند قیرسازها از صحنه تولید خارج شده و خود پالایشگاه‌ها اقدام به تولید قیر کنند. وگرنه با هیچ منطقی این افزایش قیمت در شرایطی که مزیت قیمتی قیر صادراتی ایران در بازارهای جهانی از بین رفته، توجیه ندارد. از این رو به گفته مدیرعامل نفت پاسارگاد، با توجه به قیمت های جدید وکیوم باتوم، امکان صادرات قیردر مرداد ماه از بین خواهد رفت.
