انتخابات هیات رئیسه مجلس در پنج سناریو
با توجه به شرایطی درونی مجلس اظهار نظر ها و رصد وضعیت به نظر می رسد امکان تحقق سناریو چهارم بسیار زیاد است، با این تفاوت که ممکن است یک اتفاق مهم رخ دهد و آن هم حذف علی مطهری است. او هم در داخل مجلس و هم خارج از مجلس تحت فشار است. مواضع مطهری نامه نگاری ها و اعتراض های او به اتفاقات مختلف در کشور باعث نارضایتی گروه ها، نهادها و افراد پر نفوذ شده است. به این ترتیب شاید بتوان گفت مهمترین اتفاق انتخابات هیات رئیسه امسال باز هم حول محور او می چرخد. باید دید که این بار مجلس درباره مطهری چه تصمیمی می گیرد.
انتخابات هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی روز نهم خرداد ماه برگزار می‌شود. انتخاباتی که ظاهرا بر خلاف سال‌های گذشته قرار است در آن رقابتی بر سر ریاست مجلس شکل گیرد. همچنین بر سر پست‌های دیگر در هیات رئیسه از جمله نایب رئیسی مجلس نیز احتمالا رقابت جدی شکل گیرد.
به گزارش فرارو، ظاهرا امسال دو فراکسیون مهم مجلس یعنی فراکسیون نمایندگان ولایی و امید خواستار تغییر در ریاست مجلس هستند.
علی لاریجانی در ۱۰ سال گذشته بی وقفه ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشته است، حالا زمزمه‌های آن مطرح شده است که نمایندگان به فکر ایجاد تغییر در این زمینه هستند. البته این موضوع هر سال از سوی نمایندگان مطرح می‌گردد، اما به نظر می‌رسد امسال عزم بیشتری برای رقابت با علی لاریجانی وجود دارد.
اما رقابت اصلی همچنان بر سر دیگر پست‌ها در هیات رئیسه است. نواب رئیس، منشی‌ها و دیگر اعضای هیات رئیسه از اهمیت زیادی برخوردارند. فراکسیون‌های مختلف به دنبال آن هستند که در ترکیب هیات رئیسه به برتری عددی دست پیدا کنند تا بتوانند در اداره مجلس اعمال نفوذ داشته باشند.
در حال حاضر سه فراکسیون اصلی در مجلس فعال هستند، فراکسیون امید (اصلاح طلبان)، فراکسیون ولایی (اصولگرایان) و فراکسیون مستقلین (اصولگرایان منتقد و نزدیک به لاریجانی). هیچ کدام از این سه فراکسیون اکثریت مطلق را در اختیار ندارند و هر کدام که بخواهند در انتخابات هیات رئیسه پیروز شوند باید با یک فراکسیون دیگر ائتلاف کنند. اگر هر سه فراکسیون با یکدیگر رقابت کنند، مستقلین بیشترین سود را خواهند برد چرا که بیشتر اوقات می‌توانند نمایندگان بیطرف را به سمت خود بکشانند.
حالا این سه فراکسیون چه دیدگاهی نسبت به انتخابات هیات رئیسه دارند؟
فراکسیون مستقل؛ لاریجانی یک کلام!
فراکسیون مستقلین ولایی که در سال‌های گذشته پشت سر علی لاریجانی قرار گرفته اند امسال نیز به همان روال حرکت می‌کنند. کاظم جلالی و مهرداد لاهوتی رییس و سخنگوی فراکسیون اعلام کرده‌اند که کاندیدایی جز علی لاریجانی برای ریاست مجلس نمی‌بینند. عزت‌الله یوسفیان‌ملا از اعضای ارشد فراکسیون «مستقلین ولایی» نیز گفته است: «کاندیدای قطعی ما آقای لاریجانی است و شکی نداریم که ایشان همچنان رییس مجلس خواهد بود.»
لاهوتی درباره رایزنی با دیگر فراکسیون‌ها اعلام کرد که اگر نتوانیم با دو فراکسیون دیگر به تفاهم برسیم لیست جداگانه خواهیم داد.
این فراکسیون در سال‌های گذشته بیشتر با فراکسیون امید هماهنگ بود، اما ممکن است امسال این هماهنگی همچون گذشته ایجاد نشود.
احتمال رقابت عارف و لاریجانی برای کرسی ریاست مجلس
فراکسیون نمایندگان ولایی
این فراکسیون ترکیبی از نمایندگان اصولگرا و نمایندگان تندرو نزدیک به جبهه پایداری است. اعضای این فراکسیون در سال جاری بیشترین تنش را با علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی داشتند. به همین دلیل زمزمه هایی از این فراکسیون به گوش می‌رسد که باید رییس مجلس تغییر کند.
با این حال اخبار درونی این فراکسیون به صورت قطره چکانی منتشر می‌شود. البته باید این مسئله را هم در نظر گرفت این فراکسیون اختلاف درونی هم دارد. در حالیکه جناح تندرو‌تر این فراکسیون خواستار کنار رفتن علی لاریجانی از ریاست مجلس است، اما جناح میانه رو آن ظاهرا اصراری بر این مسئله ندارد.
براساس اعلام احمد امیر آبادی، فراکسیون ولایی برای همه ۱۲ رکن هیات رئیسه مجلس کاندیدا معرفی می‌کند. اوگفته که برای ریاست مجلس نیز در حال حاضر هشت گزینه مطرح است. او اسامی آنها را اعلام نکرده است. اما ظاهرا مهمترین گزینه فراکسیون ولایی برای ریاست مجلس حمید رضا حاجی بابایی نماینده مردم همدان و وزیر پیشین آموزش و پرورش است.
محمد دهقان نماینده چناران نیز از گزینه مطرح دیگر این فراکسیون برای ریاست مجلس است.
فراکسیون نمایندگان ولایی یک خواست مهم دارد که شاید از تغییر رییس مجلس هم برای آنها مهمتر باشد. این فراکسیون به دنبال حذف علی مطهری از نایب رئیسی مجلس است. به نظر می‌رسد هر فراکسیونی که بخواهد با ولایی‌ها توافق کند باید با این خواسته کنار بیاید. آنها سال گذشته نیز تلاش بسیاری کردند تا بتوانند علی مطهری را حذف کنند که موفق نشدند. ممکن است امسال با نقشه بهتری برای حذف مطهری وارد شوند.
فراکسیون امید
اعضای این فراکسیون قرار است روز سه شنبه تصمیم نهایی در مورد اعلام کاندیدای خود برای ریاست مجلس را اتخاذ کنند. آیا اصلاح طلبان برای ریاست مجلس با لاریجانی رقابت خواهند کرد؟ آیا این رقیب عارف خواهد بود؟
رسانه‌های اصولگرا در دور روز اخیر جوی به راه انداخته اند که اصلاح طلبان قطعا نامزدی برای ریاست مجلس معرفی می‌کنند و ان فرد هم عارف خواهد بود. اما نمایندگان عضو فراکسیون امید می‌گویند هنوز تصمیمی در این باره اتخاذ نشده است.
گفته می‌شود عارف برای ورود به عرصه انتخابات تردید دارد. البته در این بین نامه مسعود پزشکیان هم برای نامزدی ریاست مجلس مطرح است. یکی از اعضای فراکسیون امید در این باره گفته است: «باتوجه به رای قومیتی که آقای پزشکیان در صحن دارد، حتی ممکن است راحت‌تر به توفیق برسد.»
برخی از گروه‌های اصلاح طلبان در خارج از مجلس نیز فراکسیون امید را به گفتگو و توافق با علی لاریجانی فراخوانده اند.
روزنامه سازندگی ارگان حزب کارگزاران امروز این پیشنهاد را مطرح کرده است. در مورد دیگر اعضای هیات رئیسه امیدی‌ها به دنبال تحقق خواسته دو سال گذشته خود هستند، آنها می‌خواهند در این دوره یک نماینده زن و یک نماینده اهل سنت در هیات رئیسه حضور داشته باشند.
از طرف دیگر به دنبال حفظ موقعیت خود در نواب رییس مجلس هم هستند.
حاجی بابایی نماینده همدان گزینه احتمالی فراکسیون ولایی برای ریاست مجلس است
ائتلاف‌های احتمالی
حالا در کنار رقابت‌های احتمالی باید دید که چه توافقاتی بین سه فراکسیون برای ترکیب هیات رئیسه صورت خواهد گرفت. در سال‌های گذشته فراکسیون امید و مستقیلن توانسته اند بهتر با یکدیگر بر سر هیات رئیسه به تفاهم برسند. اما امسال کمی شرایط متفاوت است.
سناریو نخست؛ با توجه به اینکه هم فراکسیون امید و هم فراکسیون ولایی خواستار ایجاد تغییراتی در ریاست مجلس هستند. حالا گمانه زنی‌هایی درباره احتمال توافق این دو فراکسیون بر سر انتخاب رییس مجلس مطرح شده است.
اعضای فراکسیون ولایی درباره مذاکره با دیگر فراکسیون گفته اند که تاکنون هیچ مذاکره‌ای با دو فراکسیون دیگر نداشته اند. با این حال حمید رضا حاجی بابایی اخیرا در اظهار نظری گفته که “قطبی کردن مجلس به هیچ عنوان به صلاح مردم نیست” او تاکید کرده است: «اگر نمایندگان مجلس نیاز‌های مردم را مبنا قرار دهند هم افزایی لازم ایجاد می‌شود. در خیلی از زمینه‌ها هم وجود دارد. بین ما و فراکسیون امید این هم افزایی وجود دارد.»
در همین حال مسعود رضایی نماینده مردم شیراز و عضو فراکسیون امید درباره اینکه آیا امکان ائتلاف تاکتیکی و موردی میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان وجود دارد، گفت: «فراکسیون نمایندگان ولایی بر لزوم ارائه لیست مستقل تاکید دارد و با این حساب، قطعاً احتمال چنین ائتلافی میان نمایندگان ولایی و امید وجود دارد، اما هنوز در این رابطه تصمیمی اتخاذ نشده است.»
هرچند که توافق فراکسیون امید و نمایندگان ولایی بر سر ریاست مجلس بعید به نظر می‌رسد، اما اگر چنین اتفاقی رخ دهد، یک شگفتی بزرگ در این مجلس رقم خواهد خورد. اگر این ائتلاف شکل گیرد قطعا یکی از مفاد توافق حذف علی مطهری از هیات رئیسه است.
دومین سناریو؛ فراکسیون ولایی لیست مستقل ارائه دهد و امیدی‌ها با مستقلین به توافق برسند. امیدی‌ها به ریاست لاریجانی رای دهند، در کنار آن کرسی نواب رییس را به دست آورند. برای دیگر کرسی‌های هیات رئیسه نیز توافق صورت گیرد.
این سناریو هم می‌تواند جالب توجه باشد. اگر قرار باشد نمایندگان ولایی لیست مستقل دهند این سناریو می‌تواند به پیروزی مطلق برای امید و مستقلین بیانجامد و تمام کرسی‌های هیات رئیسه را به دست آورند.
سناریو سوم؛ ائتلاف مستقلین و ولایی‌ها است. این سناریو فقط در شرایطی ممکن است که فراکسیون امید حاضر به گفت‌وگو و مذاکره نشود و لیست مستقل ارائه کند. امکان به نتیجه رسیدن این سناریو بسیار اندک است، چون در درجه اول مستقلین به فراکسیون امید نزدیکی بیشتری دارند تا فراکسیون ولایی و از طرف دیگر در صورت ائتلاف آنها احتمالا امیدی‌ها هم وارد گفتگو و مذاکره شوند و شرایط سناریو چهارم به وجود آید.
سناریو چهارم؛ همان وضعیتی است که سال گذشته کما و بیش رقم خورد، توافق سه فراکسیون بر سر کرسی‌های هیات رئیسه.
این سناریو به این صورت مطرح شده است: تثبیت ۳ کرسی رییس و نواب و حضور هر ۳ فراکسیون در ۹ کرسی باقی‌مانده با فرمول۳+۳+۳
این سناریو فقط در شرایطی رقم می‌خورد که فراکسیون امید و نمایندگان ولایی تداوم ریاست لاریجانی بر مجلس را بپذیرند، که احتمال آن هم بسیار زیاد است. اگر این دو فراکسیون زیر بار ریاست لاریجانی نروند و بایکدیگر هم توافق نکنند احتمالا سناریو پنجم رقم خواهد خورد.
تلاش های گسترده ای برای حذف علی مطهری از نایب رئیسه مجلس در جریان است
سناریو پنجم؛ ارائه لیست جداگانه از سوی هر سه فراکسیون است. اگر هیچ توافقی بین سه فراکسیون رقم نخورد هر کدام از آنها لیست خود را ارائه می‌کنند و یک وزن کشی حسابی در مجلس رخ خواهد داد. اینجاست که لابی‌ها بین نمایندگان می‌تواند گروه پیروز را مشخص کند. مشابه این سناریو در سال اول مجلس رقم خورد و علی لاریجانی در رقابت با عارف پیروز شد و امید و مستقلین ترکیب اکثریت هیات رئیسه را تشکیل دادند و ولایی‌ها شکست خوردند.
با توجه به شرایطی درونی مجلس اظهار نظر ها و رصد وضعیت به نظر می رسد امکان تحقق سناریو چهارم بسیار زیاد است، با این تفاوت که ممکن است یک اتفاق مهم رخ دهد و آن هم حذف علی مطهری است. او هم در داخل مجلس و هم خارج از مجلس تحت فشار است. مواضع مطهری نامه نگاری ها و اعتراض های او به اتفاقات مختلف در کشور باعث نارضایتی گروه ها، نهادها و افراد پر نفوذ شده است. به این ترتیب شاید بتوان گفت مهمترین اتفاق انتخابات هیات رئیسه امسال باز هم حول محور او می چرخد. باید دید که این بار مجلس درباره مطهری چه تصمیمی می گیرد.
