افکار عمومی اروپا سی سال پس از سقوط کمونیسم/ مردم این 14 کشور چقدر از دموکراسی در کشورشان راضی هستند؟
اغلب ساکنان 14 کشور اتحادیه اروپا می‌گویند این سه ویژگی لیبرال دموکراسی در کشورشان بسیار مهم است؛ دستگاه قضایی عادلانه، برابری جنسیتی و آزادی بیان؛ اما فقط سوئدی‌ها و هلندی‌ها هستند که بالاترین رضایتمندی را از عملکرد دموکراسی در کشورشان دارند.
گروه بین‌الملل بازتاب: در سال ۱۹۹۱ بلافاصله پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مرکزی که بعدها به مرکز تحقیقاتی PEW موسوم شد، پیمایشی ویژه را در اروپا اجرا کرد. PEW در سال ۲۰۰۹ پیمایش مشابهی را تکرار کرد و اکنون در سال ۲۰۱۹ موج سوم این پیمایش را اجرا کرده است.
مرکز تحقیقاتی PEW هفته پیش (در ۱۵ اکتبر ۲۰۱۹) یافته‌های پیمایشی را گزارش کرده است که با نمونه حدود ۱۹ هزارنفری در ۱۴ کشور اروپایی و نیز روسیه، اوکراین و ایالات‌متحده (برای مقاصد مقایسه‌ای) در ماه‌های می و اوت ۲۰۱۹ اجراشده است.
در گزارش این پژوهش، در مواردی، یافته‌های موج سوم با موج‌های پیشین مقایسه شده و تغییر نگرش‌های اروپاییان طی سه دهه پس از فروریختن دیوار برلین در ۱۹۸۹ واکاوی شده است.
30 سال پس از سقوط کمونیسم، به‌طور واضحی تعداد (درصد) افرادی که می‌گویند تغییرات این سی سال منجر به بهبود استانداردهای زندگی در کشورشان شده، افزایش‌یافته است. آن‌ها متقاعد شده‌اند که تغییرات، از آموزش گرفته تا غرور ملی، تأثیر خوبی بر کشورشان داشته است. بیش از نیمی از جمعیت بعضی از این کشورها چنین نظری دارند، اما کمتر از 40% جمعیت افراد در سه کشور روسیه، بلغارستان و اوکراین چنین نظری دارند. اوکراینی‌ها و روس‌ها البته در ابتدا (1991) هم مطلقاً به تغییرات خوش‌بین نبودند.
در کشورهای بلوک شرق اروپا، تغییر به سیستم انتخاباتی چندحزبی و اقتصاد بازار آزاد مورد تأیید بیش از نیمی از افراد است (لهستان، قلمرو آلمان شرقی سابق، جمهوری چک، اسلواکی، مجارستان، لیتوانی، بلغارستان)، درحالی‌که این تغییرات تنها مورد تأیید نیمی از اوکراینی‌هاست، اما روس‌ها به‌وضوح ازدست‌رفتن اتحاد جماهیر شوروی را یک شوربختی می‌دانند.
در کشورهای موردبررسی، رضایت از زندگی مردم از 1991 تاکنون افزایش‌یافته است؛ مثلاً درحالی‌که در 1991 تنها 12% مردم در لهستان رضایت از زندگی خود را روی مقیاس 1 تا 10، به میزان 7 یا بالاتر ارزیابی کرده بودند، امروز 56% مردم لهستان چنین ارزیابی‌ای دارند. افزایش رضایت از زندگی در آلمان شرقی سابق هم فاحش بوده است، اما شیب افزایش در آلمان غربی سابق تا این حد نبوده است. در مقام مقایسه با کشورهای اروپای غربی، طی سی سال گذشته، «شیب» افزایش رضایت از زندگی در بریتانیا و فرانسه هم کمتر از کشورهای بلوک شرق بوده است.
اروپایی‌ها امروزه به‌شدت حامی حقوق دموکراتیک ازجمله دستگاه قضایی عادلانه، برابری جنسیتی و آزادی بیان هستند.
اغلب ساکنان 14 کشور اتحادیه اروپا می‌گویند این سه ویژگی لیبرال دموکراسی در کشورشان بسیار مهم است؛ اما شدت حمایت از وجوه دیگر دموکراسی، نظیر آزادی مذهبی و جامعه مدنی، کمتر است. این حمایت عموماً در اروپای غربی بیش از اروپای مرکزی و شرقی است. روس‌ها و اوکراینی‌ها از دستگاه قضایی عادلانه و برابری جنسیتی حمایت می‌کنند، اما کمتر حامی داشتن احزاب مخالفی که آزادانه فعالیت کنند هستند. کمترین حمایت از آزادی مذهبی، جامعه مدنی آزاد، احزاب مخالف آزاد، رسانه‌ها آزاد، اینترنت آزاد، انتخابات منظم، آزادی بیان و حتی برابری جنسیتی و دستگاه قضایی عادلانه در روسیه به چشم می‌خورد، اگرچه حمایت از مورد آخر نسبت به سایر گزینه‌ها بیشتر است.
نارضایتی از عملکرد دموکراسی در کشورهای اتحادیه اروپا، الگوی ضدونقیضی دارد.
درحالی‌که میزان رضایتمندان از عملکرد دموکراسی در بعضی کشورها بالاتر از ناراضیان است و بیش از نیمی از افراد در دسته رضایتمندان هستند (در سوئد، هلند، لهستان، آلمان، لیتوانی، جمهوری چک، اسلواکی)، در بعضی دیگر از کشورها ناراضیان غالب‌اند (در فرانسه، اسپانیا، ایتالیا، بریتانیا، بلغارستان، یونان، اوکراین، روسیه). جالب اینکه ناراضیان از عملکرد دموکراسی در فرانسه و اوکراین برابر است (58% افراد). سوئدی‌ها و هلندی‌ها هم در صدر رضایتمندان از عملکرد دموکراسی در کشورشان هستند.
ترجمه از ندا رضوی زاده
