چرا جنگ ایران و عربستان فعلا آتش بس ندارد؟
روابط پیچیده و بغرنج ایران و عربستان تا اطلاع ثانوی وضعیتی جدیدی را به خود نخواهد دید. متغیرهای پیش رو اجازه تغییر روندها را نمی دهد.
روابط ایران و عربستان در حال حاضر در شرایط بغرنجی قرار دارد و به نظر می رسد هر چه زمان جلوتر می رود امید به اینکه دیالوگی بین دو کشور برای حل مشکلاتشان ایجاد شود کمتر و کمتر می شود.
روابط ایران و عربستان که به علت برخی رقابت های منطقه ای مخصوصا پس از انقلابهای عربی و بحران در سوریه به آستانه ای از تنش رسیده بود، اعدام شیخ نمر و پس از آن موضوع سفارت عربستان در ایران باعث شد این روابط متشنج به کل قطع شود و دو کشور فضای جدیدی از تنش و تشنج را تا به حال تجربه می کنند.
رسیدن ترامپ به قدرت در نهایت ضربه ای نهایی بود که آخرین امیدها به شکلگیری دیالوگ بین دو کشور را هم ناامید کرد و روابط دو کشور پس از آن وارد فاز جدیدی شد. روابطی که در یک تغییر معادله، عربستان در سویی قرار گرفت که اسرائیل هم در آن سو بود و سعودی ها در کنار اسرائیل تبدیل به کشور حامی منافع اسرائیل شدند. ترامپ پس از پیروزی اش در امریکا، عربستان را به عنوان اولین کشور خارجی برای سفر انتخاب کرد و خط بطلانی کشید بر این تئوری که دوران شرق گرایی امریکا شروع شده و خاورمیانه دیگر جذابیت های گذشته را برای امریکا ندارد.
در حالت تئوریک این موضوع بسیار مطرح شده است که امریکا نه مانند گذشته به نفت خاورمیانه نیاز دارد و هم اینکه قدرت گرفتم چین می طلبد که امریکا در جایی دیگر انرژی و زمان صرف کند. اما ترامپ با تئوری های متدوال کاری ندارد و سیاست بین الملل را به شکل رئالیسم عریان و بدور از گفتمان های معمول می بیند. او تنها به این می اندیشد که چقدر می تواند از دلارهای نفتی عربستان را راهی امریکا کند و به کارخانجات اسلحه سازی امریکا رونق دهد. از این رو روابط امریکا و عربستان به دورانی جدیدی در وضعیت کنونی وارد شده است. ترامپ به دلایل مختلف دشمن ایران است و هر آنچه را که می تواند به این دشمن کمک کند را برای خود مفید میداند. از این رو عربستان و ایران هم هر روز و هر روز از همدیگر دورتر شدند.
به گزارش نامه نیوز، مقامات ایرانی بارها تلاش کرده اند با زبانی دیگر با سعودی ها صحبت کنند و آنها را به گفت و گو بدون در نظر گرفتن عوامل خارجی فرا خوانده اند. ایران بارها گفته است حضور و نگاه شخصی چون ترامپ که بارها سعودی ها را تحقیرکرده است نباید باعث متشنج شدن وضعیت دو کشور شود.
موضوعی که باعث شد روحانی رئیس جمهور ایران به تازگی در سخنانی بگوید چرا میلیونها دلار خرج امنیت خود می کنید، ما حاضریم به شکل مجانی این کار را برای شما انجام دهیم.
همچنین وزیر خارجه ایران در بخشی از سخنانش در رم به سیاست‌های منطقه‌ای عربستان اشاره کرد و گفت: «چرا ایران باید سیاست‌هایش را در منطقه عوض کند؟ آیا ما از صدام حمایت کردیم؟ آیا ما از داعش و طالبان و جبهه النصره حمایت کردیم؟ آیا ما ۱۱ سپتامبر را خلق کردیم؟ آیا ما قطر را محاصره کردیم؟ آیا ما داریم مردم یمن را بمباران می‌کنیم؟ آیا ما نخست‌وزیر کشور دیگری را در خاک خود زندانی کردیم؟ ما اشتباه کردیم یا دیگران؟ آنها هستند که باید سیاست‌ها و رفتارهای منطقه ای خود را تغییر دهند.»
در حال حاضر حضور ترامپ مهمترین متغیری است که بر روابط عربستان و ایران تاثیرگذار است و تا این متغیر دچار تغییر و تحول نشود نمی توان انتظار پیشرفت در روابط منطقه ای دو کشور را داشت. ترامپ به حدی در پشت سعودی ها و بن سلمان قرار گرفته است که حتی با اطلاع داشتن از گزارش سیا مبنی بر مقصر بودن بن سلمان در قتل خاشقچی با لحنی نرم در مورد آن سخن می گوید و در بیانیه مربوط به آن در سخنانی عجیب باز هم از ایران حرف میزند.
همچنین دومین متغیر تاثیرگذار در این وضعیت خود بن سلمان است. براستی از زمان حضور او در قدرت روابط ایران و عربستان پیچیده تر شد و تا زمانی که این شاهزاده تندرو در قدرت هست نمی توان به آرامش در منطقه امیدوار بود.
قتل روزنامه نگار عربستانی هم ترامپ و هه بن سلمان را در شرایطی متفاوت قرار داد و برخی تحلیلها از به خطر افتادن جایگاه آنها خبر داد. اما این موضوع به قدری پیچیده و تودرتو هست که نمی توان انتظار داشت به زودی تغییری در معادلات پیش رو اتفاق بیفتد. از این رو عربستان و ایران همچنان در مقابل هم قرار دارند و ظاهرا قصد ترک رینگ مسابقه را ندارند. مشخص نیست این زد و خورد تا راند چندم ادامه داشته باشد.
