چرا مرکل سخنان وزیر امور خارجه خود را نقض کرد؟
در همان روزهای ابتدایی خروج دونالد ترامپ از برجام، آنگلا مرکل صراحتا تاکید کرد که آلمان قصد ندارد بر سر توافق هسته ای و سرنوشت برجام، با ایالات متحده آمریکا ( به عنوان شریک آتلانتیکی اروپا) درگیر شود.
اظهارات متناقض اخیر صدر اعظم و وزیر امور خارجه آلمان در خصوص ایجاد یک نظام پرداختی مستقل به سود ایران، مورد توجه بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران مسائل بین الملل قرار گرفته است. صورت ماجرا از این قرار است که اخیرا هایکو ماس در مقاله ای در روزنامه ” هندلز بلات” آلمان حفظ توافق هسته ای (برجام) را با تشکیل نظام پرداخت مالی اروپایی مستقل از ایالات متحده آمریکا ممکن دانست و تاکید کرد که به این علت تقویت خودمختاری اروپا با ایجاد کانال های پرداخت مستقل از ایالات متحده و تاسیس نهاد مالی اروپایی و نظام سوئیفت بدون وابستگی، کاملا ناگزیر و ضروری است.
اما آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان بلافاصله پس از انتشار این مقاله اعلام کرد :
” ما در موضوع نظام های مستقل پرداخت مشکلاتی در همکاری با ایران داریم، اما از سوی دیگر تردید نداریم که به طور مثال در موضوع تامین مالی تروریسم !سوئیفت از اهمیت بالایی برخوردار است.در ضمن، حفظ همکاری با آمریکا در زمینه امنیت بسیار مهم است. ”
به گزارش نامه نیوز، اختلاف نظر مرکل و وزیر امور خارجه اش ، تا حدود زیادی معلول اختلاف نظری است که میان سوسیال دموکراتها و دموکرات مسیحی های آلمان بر سر نحوه مواجهه با بحرانهای بین المللی وجود دارد. هم اکنون دولت آلمانی ائتلافی می باشد و علی رغم تعلق مرکل به حزب دموکرات مسیحی، هایکو ماس وزیر امور خارجه این کشور به حزب سوسیال دموکرات تعلق دارد. واقعیت امر این است که آنگلا مرکل و اعضای حزب دموکرات مسیحی در طول دوران حضور خود در قدرت، بیشتر از سوسیال دموکراتها به ایالات متحده آمریکا و دولتهای این کشور وابسته بوده اند. اساسا یکی از اختلافات دو حزب سنتی آلمان همین مسئله ( وابستگی به آمریکا) می باشد. به عنوان مثال در ماجرای تقابل آمریکا و آلمان بر سر بودجه ناتو، سوسیال دموکراتها طرفدار ایستادگی در مقابل ترامپ هستند اما دموکرات مسیحی ها مصالحه با ترامپ و تن دادن به خواسته های رئیس جمهور ایالات متحده را در اولویت قرار می دهند. مواجهه سریع و فوری صدر اعظم آلمان با مواضع وزیر امور خارجه این کشور نیز در همین راستا قابل تحلیل و بررسی است. آنگلا مرکل سکوت در برابر اظهارات هاکو ماس را مترادف با نارضایتی مقامات آمریکایی از خود دانسته و از این رو سریعا در قبال هایکو ماس و ایجاد ساختار “شبه سوئیفت” موضع گیری کرده است.
موضع گیری اخیر مرکل نشان داد که هنوز میان احزاب و گروههای حاکم بر اتحادیه اروپا بر سر ایجاد ساختار “شبه سوئیفت”در قالب نظام مالی مستقل از آمریکا ( برای حفظ برجام ) اختلاف نظر جدی وجود دارد. همین مسئله، ارائه تضمینهای لازم از سوی اروپا برای حفظ برجام را در هاله ای از ابهام قرار داده است. از سوی دیگر، به نظر می رسد آنگلا مرکل هنوز تکلیف خود را در قبال برجام مشخص نکرده است.
در همان روزهای ابتدایی خروج دونالد ترامپ از برجام، آنگلا مرکل صراحتا تاکید کرد که آلمان قصد ندارد بر سر توافق هسته ای و سرنوشت برجام، با ایالات متحده آمریکا ( به عنوان شریک آتلانتیکی اروپا) درگیر شود. از سوی دیگر، صدر اعظم آلمان در اظهارات اخیر خود نیز بار دیگر به همکاری های امنیتی ایالات متحده آمریکا و اروپا ( در ذیل ساختار ناتو) اشاره کرده است. واقعیت امر این است که نه تنها آنگلا مرکل، بلکه امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه و ترزا می نخست وزیر انگلس نیز هیچ گاه به برجام به عنوان یک متغیر مستقل حقوقی نگاه نکرده اند! آنها توافق هسته ای را به عنوان یک متغیر وابسته سیاسی( به دیگر پدیده های جاری در نظام بین الملل) مورد تجزیه و تحلیل و حتی در مواردی معامله قرار داده اند. در حال حاضر نیز مرکل به صورت غیر مستقیم به وزیر امور خارجه خود در خصوص نگاه مستقل نسبت به برجام هشدار داده و تاکید کرده است که اتخاذ این نگاه و صورت دادن اقداماتی از جمله تشکیل ساختار مالی مستقل از آمریکا، به مناسبات امنیتی ایالات متحده و اتحادیه اروپا در دل ساختار ناتو ضربه خواهد زد. این سردرگمی مرکل نشان می دهد که وی هنوز تصمیم نهایی خود را در قبال توافق هسته ای و نحوه مواجهه با این موضوع اتخاذ نکرده است.
