تناسخ محمود احمدی‌نژاد!
در این میان، احمدی نژاد از دستورالعمل پوپولیسم کلاسیک هم به طور فزاینده استفاده کرده و برای مشکلات اقتصادی ایران راه‌حل‌های فوری وعده داده است. در ۲۸ ژوئیه، طی سفری به شهر بجنورد، ضمن انتقاد از سوءمدیریت اقتصادی روحانی، طرح جدیدی برای سه برابر کردن فوری یارانه نقدی ارائه کرد.
رئیس‌جمهور سابق از جمع نخبگان سیاسی ایران طرد شده است، اما اکنون برای احیای جایگاه خود از پوپولیسم اقتصادی عامه‌پسند استفاده می‌کند.
به گزارش فرارو، محمود احمدی نژاد، رئیس‌جمهور سابق ایران، مدام درباره مسائل داخلی اظهارنظر می‌کند. او هر از چندگاهی با انتشار نامه یا ویدیوئی از خود درباره مسائل روز کشور، بخصوص مشکلات اقتصادی، سعی می‌کند خود را در حافظه مردم نگه دارد. او چه می‌خواهد؟
مجله آمریکایی فارین‌پالیسی طی یادداشتی به تحرکات جنجالی احمدی‌نژاد پرداخت و هدف از این تحرکات را احیای جایگاه از دست‌رفته احمدی‌نژاد دانست.
به گفته این مجله، ایران در سال گذشته صحنه آشوب بوده و دو بار خیابان‌های کشور صحنه اعتراضات اقتصادی شد. تاکنون اثر این اعتراضات، جر در یک مورد، ناچیز بوده است. این مورد، احمدی نژاد است. اعتراضات، به ظهور سیاسی دوباره رئیس‌جمهور سابق ایران و سبک غیرقابل‌پیش‌بینی او در سیاست‌ورزی منجر شد. سبکی که ترکیب پوپولیسم محلی و تهاجم بین‌المللی مشخصه آن است.
به نوشته فارین‌پالیسی، زمانی که احمدی‌نژاد در سال ۹۲ ریاست‌جمهوری را پس از اتمام دو دوره، ترک کرد، منزوی و تاحد زیادی، از جمله در نزد نخبگان سیاسی ایران، منفور بود. نخبگان سیاسی او را به دلیل چالش‌های صریحش در برابر سلسله‌مراتب روحانیت، عملا طرد کردند. تلاش احمدی نژاد برای جانشین ساختن نزدیک‌ترین مشاورش، یعنی اسفندیار رحیم مشایی، توسط شورای نگهبان، که صلاحیت نامزد‌ها را بررسی می‌کند، در نطفه خفه شد.
حسن روحانی که در سپهر سیاسی ایران میانه‌رو و با هر تعریفی بخشی از نظام شناخته می‌شود، در انتخابات پیروز شد و به تلاشش برای حل مسئله هسته‌ای با غرب که در دوره هشت ساله احمدی‌نژاد تعمیق شده بود، ادامه داد. زمانی که ایران در ازای رفع شدیدترین تحریم‌های آمریکا، با اعمال محدودیت بر برنامه هسته‌ایش موافقت کرد، اقتصاد ایران رو به بهبودی گذاشت. هیئت‌های تجاری غربی یکی پس از دیگری به تهران آمدند. موفقیت رقبای احمدی نژاد در دولت روحانی در معکوس کردن سیاست‌های احمدی‌نژاد – که در رأس آن‌ها شکستن تابوی مذاکرات مستقیم و سطح بالا با آمریکا بود- رئیس‌جمهور سابق را بدنام کرد.
اینجا بود که در سال ۲۰۱۶، آمریکا، دونالد ترامپ را به ریاست جمهوری انتخاب کرد. شروع کار کسی که ایرانیان او را “احمدی‌نژاد آمریکا” می‌نامیدند، با افول ستاره اقبال روحانی مصادف شد. وعده ترامپ برای نابود ساختن بزرگترین میراث دیپلماتیک سلفش باراک اوباما و نیز بازگرداندن تحریم‌ها، فورا اقتصاد ایران را به هم ریخت و شرکت‌های بزرگ غربی را از سرمایه‌گذاری در ایران ترساند.
فارین‌پالیسی ادامه داد در انتخابات ۹۶ احمدی نژاد با اعلام کاندیداتوری‌اش برای انتخابات، سعی کرد از فرصت ضعف روحانی استفاده کند. او صریحا با رهبری ایران هم که او را از کاندیداتوی برحذر داشته بود، مخالفت کرد. این امر، نزاع احمدی‌نژاد با محافظه‌کاران را تعمیق کرد. محافظه‌کارانی که از او به خاطر سرپیچی از نصیحت رهبری انتقاد کردند. نهایتا شورای نگهبان، او را رد صلاحیت کرد.
با این حال، این ناکامی، تلاش احمدی‌نژاد برای بازگشت به عرصه را متوقف نکرد. در عوض، او تاکتیک‌هایش را تغییر داد. طی سال گذشته، او به سراسر کشور سفر کرد و مراسمی با هدف احیای شهرتش به عنوان ناجی و رهبر میلیون‌ها ایرانی که در اقتصاد آشفته کشور در مضیقه قرار دارند، برگزار کرد. او با مطرح کردن خودش به عنوان رهبر جدید اپوزیسیون، خود را صریحا در برابر کل نظام موجود قرار داد. در سخنرانی‌های متعددش، از رقبای کل عرصه سیاسی – اصلاح‌طلبان، محافظه‌کاران و میانه‌روها- انتقاد کرد و آنان را به فساد، خویشاوندسالاری و نابود کردن اقتصاد ملی متهم ساخت. احمدی نژاد از قوه قضاییه، که در اختیار محافظه‌کاران هست، هم انتقاد کرد. او همواره استدلال می‌کند که انقلاب اسلامی باید به مالکان واقعی‌اش- مردم عادی ایران- بازگردانده شود.
در این میان، احمدی نژاد سعی کرده نشان دهد که او از ترامپ مرعوب نشده است. حتی از ترامپ برای بی اعتبار کردن رقبایش درخواست‌هایی مطرح کرده است. (به شکلی که یادآور درخواست ترامپ از روسیه برای کمک به ستاد انتخاباتی‌اش علیه هیلاری کلینتون است) در یکم آگوست، احمدی نژاد توئیت کرد: ” آقای دونالد ترامپ، لیست خویشاوندان مسئولان دولتی ایران که گرین کارت و حساب بانکی در آمریکا دارند را منتشر کنید. اگر چنین لیستی دارید”.
در اوایل امر، احمدی نژاد در واکنش نشان دادن به اعتراضات دیماه ۹۶ محتاط بود. با این حال، نزدیک‌ترین مشاور او، مشائی، در ۱۸ آگوست مقاله‌ای نوشت و این تظاهرات را با اعتراضات قبل از انقلاب مقایسه کرد. علی اکبر جوانفکر، دیگر مشاور نزدیک احمدی نژاد، در سوم ژانویه اعلام کرد که “حوادث این روز و شب‌ها ریشه در سال‌ها توهین‌های واضح به درک مردم و تشدید این مسئله در ماه‌ها و هفته‌های اخیر دارد”.
در سال جاری، احمدی نژاد در پرداختن به اعتراضات، صریح‌تر شده است. همزمان با سقوط ارزش ریال پس از خروج ترامپ از برجام، که باعث اعتراضات خیابانی در شهر‌های متعددی شد، احمدی نژاد از روحانی به خاطر امضای یک توافق “غیرقابل‌قبول” با غرب انتقاد کرد و گفت: مقامات بلندپایه ایران به نصیحت او درباره نحوه حصول یک توافق به نحو احسن با آمریکا توجه نکردند.
در ۳۱ ماه می، او در خصوص اقتصاد به طور تلویحی از مقامات بلندپایه ایران انتقاد کرد و گفت: “ما نمی‌خواهیم به کسی به عنوان مقصر (شکست توافق هسته‌ای و بازگشت تحریم‌ها) اشاره کنیم، زیرا همه مقامات کشور توافق را تایید کرده بودند”. علاوه بر این، او گفته با آغاز گفتگو‌ها با آمریکا در دوره اول روحانی مخالف است. زیرا او معتقد است که “دشمن دست بالا را دارد و این به ضرر کشور خواهد بود”. احمدی نژاد افزود او از دولت خواسته که به مدت شش ماه به او قدرت بدهند تا برای مقابله با تحریم‌های آمریکایی، سیاست اقتصادی تعیین کند.
در این میان، احمدی نژاد از دستورالعمل پوپولیسم کلاسیک هم به طور فزاینده استفاده کرده و برای مشکلات اقتصادی ایران راه‌حل‌های فوری وعده داده است. در ۲۸ ژوئیه، طی سفری به شهر بجنورد، ضمن انتقاد از سوءمدیریت اقتصادی روحانی، طرح جدیدی برای سه برابر کردن فوری یارانه نقدی ارائه کرد.
در ۲۹ ژوئن، وقتی که بازاریان بازار بزرگ تهران در اعتراض به سقوط ارزش ریال در برابر دلار و بی‌ثباتی عمومی اقتصاد اعتصاب کردند، احمدی‌نژاد سخنرانی کرد و خود را به عنوان مسیح اقتصادی ارائه کرد. او بدون بیان جزئیات، گفت: ” شما می‌گویید بازار طلا نمی‌تواند باثبات باشد؟ بله می‌تواند. من اعلام کرده‌ام که راه حلی وجود دارد. ما می‌توانیم وضعیت را با سه یا چهار تصمیم ساده تغییر بدهیم. اما اگر زیاد منتظر بمانیم، وضعیت دشوارتر می‌شود “. پس از آن، از دولت کنونی خواست که کنار برود و اعلام کرد:” آقای وزیر اقتصاد، آقای رئیس جمهور، آقای رئیس مجلس، راه را برای مردم بازکنید تا معترضان بتوانند مطالباتشان را بگویند و اشتباهات شما را توضیح دهند”. در ۹ آگوست، او ویدئویی منتشر کرد و خواستار استعفای روحانی شد:” بهترین راه برای راضی کردن مردم، ادامه ندادن (دوره ریاست جمهوری شما) است”.
به گفته فارین‌پالیسی، معلوم نیست که ژست جدید احمدی‌نژاد در خصوص تسلط او بر مباحث اقتصادی، عوام منتقد را متقاعد کند. با استناد به جمعیتی که به او جذب شده‌اند می‌توان گفت که لفاظی افسارگسیخته و وعده‌های بزرگش تاحدودی محبوبیت او را احیا کرده است. با این حال، بسیاری از ایرانیان، هنوز به یاد دارند که اقتصاد در دوران تحریم‌ها در دوره ریاست جمهوری او حال خوبی نداشت و در وهله اول، شکست اقتصادی او بود که به انتخاب روحانی منتهی شد. محسن غرویان، روحانی اصلاح‌طلب، به فارین پالیسی گفت:” او نه دانشمند سیاسی است و نه فیلسوف؛ او ظرفیت رهبری طبقه فقیر را ندارد. مردم او را به خوبی می‌شناسند و نمی‌توانند فراموش کنند که او چگونه اقتصاد کشور را نابود کرد”.
نظام سیاسی تا حدود زیادی از پاسخ دادن به فتنه‌انگیزی‌های احمدی‌نژاد خودداری کرده است. تنها استثنا در این زمینه، اظهارات اخیر علی لاریجانی، رئیس مجلس است که در هشتم آگوست بدون ذکر نام احمدی نژاد، به او هشدار داد و گفت:” ما شاهد این هستیم که برخی افراد به شهر‌ها می‌روند و مسائلی را مطرح می‌کنند و هیچ کسی هم از او به خاطر این اتهامات تحقیق نمی‌کند. ما به این اجازه نمی‌دهیم ادامه یابد. ما قطعا با چنین رفتار‌هایی مقابله خواهیم کرد”.
فارین پالیسی در پایان مدعی شد واضح است که تشدید اقدامات اقتصادی علیه ایران از سوی ترامپ، به نظام سیاسی کنونی ایران فشار آورده و زمینه روی کار آمدن یک دولت پوپولیست را فرآهم کرده است. احمدی نژاد آشکارا مایل است که نقش یک دولت پوپولیست را بازی کند. باید دید که آیا مردم ایران مایل‌اند به او این شانس را بدهند؟
