منطق موضع منطقه‌ای ایران چیست؟
درک ایران از خطر، که محرک اصلی دکترین امنیتی‌اش هست، مجددا در حال اوج‌گیری است. در چنین فضایی، گفت‌وگو با ایران درباره برنامه موشکی و موضع منطقه‌ای اگر غیرممکن نیست، دشوار است. لازم نیست خیلی باهوش باشیم تا بفهمیم که اعمال فشار بیشتر بر ایران دقیقا همان چیزی است که سیاست بازدارندگی ایران را تعیین می‌کند.
درباره نقش و نفوذ منطقه‌ای ایران بین ناظران خارجی و تصمیمگیران ایرانی دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. یک رسانه غربی، این تفاوت را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش فرارو، وبگاه تحلیلی لوبلاگ طی یاددشتی تحلیلی به قلم عدنان طباطبایی، به منطق سیاست ایران در منطقه پرداخت و نوشت: در سوم دسامبر، آیت الله خامنه‌ای، رهبر معظم ایران، مقامات ارشد نظامی ایران را جمع کرد. رسانه‌های ایران یک جمله کلیدی از اظهارات وی در صفحات اول روزنامه‌ها منتشر کردند: امروز، نیروهای مسلح به بهترین منابع انسانی نیاز دارند تا ملت را از آسیب‌پذیری در مقابل دشمن نجات دهند.
اگر چه ناظران مسائل ایران این جمله را به عنوان نشان دهنده عزم ایران برای سرمایه‌گذاری بیشتر در نیروهای نظامی تفسیر خواهند کرد. اما واژه کلیدی که باید آنها به آن توجه کنند، واژه “آسیب‌پذیری” است. زیرا این واژه دربرگیرنده جوهر سیاست‌های امنیتی ایران است.
تفاوت عجیبی درباره چگونگی ارزیابی جاه‌طلبی و قدرت نظامی ایران بین مقامات عالیِ امنیتی این کشور و ناظران خارجی وجود دارد. در حالی که ناظران خارجی معتقدند که ایران به توسعه قدرت نرم و سخت خود در منطقه با هر هزینه‌ای متعهد است، مقامات عالیِ امنیتی ایران، به طور پیوسته بر ماهیت دفاعی ظرفیت نظامی جمهوری اسلامی تاکید می‌کنند.
آیا ایران محدودیت‌های خود را می‌داند؟
در این یاداشت آمده: جدای از لفاظی رسمی، دستگاه امنیتی ایران، به خوبی از محدودیت‌های ژئوپولیتیکی و نظامی کشور آگاه است. کسانی که سیاست‌های امنیتی ایران را طراحی و شکل می‌دهند، می‌دانند که قابلیت‌های نظامی سنتی ایران بسیار پایین‌تر از قابلیت‌های دشمنانش – بویژه آمریکا و اسرائیل – است. دشمنانی که ایران آنها را تهدید اصلی برای خود می‌داند.
نویسنده با اشاره به سلاح‌های آمریکایی و غربی کشورهای حوزه خلیج فارس و حمایت آمریکا از آنها نوشت: ایران آگاه است که در صورت حمله نظامی، هیچ ابرقدرتی به کمک آن نخواهد شتافت. به همین دلیل است که استراتژیست‌های امنیتی ایران متقاعد هستند که جمهوری اسلامی ایران بایستی قابلیت‌های بازدارنده خود – بویژه موشک‌های بالستیکی و قابلیت‌های جنگی نامتقارن- را تقویت کند.
این تصمیمگیران در جنگ ایران و عراق جنگیده‌اند. دیدگاه امنیتی آنها بوسیله تجربه دردناکِ مورد هجوم واقع شدن از سوی یک کشور همسایهِ دارایِ حمایتِ همه بازیگرانِ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای (بجز سوریه حافظ اسد)، شکل گرفته است.
دور نگه داشتن خطر دشمنان
ایران طبق این منطق، می‌خواهد مطمئن شود که دشمنان قبل از به چالش کشیدن یا حمله به کشور، هزار بار فکر کنند. در نتیجه ایران، موشک‌های بالستیکی که می‌توانند به شکل موثری به دشمنان منطقه‌ای ضربه بزنند را توسعه داد و برای ایجاد یک محیط دفاعی در برابر هرنوع مهاجم محتمل، اتحادی با بازیگران دولتی و غیر دولتی تاسیس کرده است.
فهم ایران از خطر
درک ایران از خطر، که محرک اصلی دکترین امنیتی‌اش هست، مجددا در حال اوج‌گیری است. در چنین فضایی، گفت‌وگو با ایران درباره برنامه موشکی و موضع منطقه‌ای اگر غیرممکن نیست، دشوار است. لازم نیست خیلی باهوش باشیم تا بفهمیم که اعمال فشار بیشتر بر ایران دقیقا همان چیزی است که سیاست بازدارندگی ایران را تعیین می‌کند.
ظرف ۲۴ ساعت، ژنرال محمد علی باقری، فرمانده سپاه پاسداران و ژنرال محمد باقری، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح، درباره محدود کردن بُرد موشک‌های ایران به ۲۰۰۰ کیلومتر سخن گفتند. هر دو، آشکارا منطق پشت این مسئله را تشریح کردند و گفتند که این بُرد برای بازداشتن دشمنان ایران کافی است. این دکترین در اصل، دفاعی است.
