از هایپر مارکت ها خرید نکنید
تب خريد از فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي در حالي در برخي از مردم و شهروندان بالا رفته است كه در كنار نگراني از تأثيرات فعاليت اين فروشگاه‌ها در تغيير سبك زندگي ايراني- اسلامي انتقاداتي نيز به فعاليت اين فروشگاه‌هاي بزرگ و تأثير آنها بر كار و كاسبي فروشگاه‌هاي خرد وجود دارد.
فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي كه اين روزها تنوع و تعدادشان بسيار زياد است و علاوه بر مناطق شمال شهر در جنوب شهر و حتي مناطق كم‌برخوردار نيز شعبات گوناگوني دارند باعث شده تا جامعه‌شناسان نسبت به تأثيرات منفي فعاليت اين گونه فروشگاه‌ها روي سبك زندگي ايراني- اسلامي هشدار دهند.
فعاليت فروشگاه‌هاي بزرگ و زنجيره‌اي و شيوه تبليغات آنها به گونه‌اي است كه باعث ترغيب بيش از حد افراد براي خريد مي‌شود و در نظر گرفتن تخفيف‌هاي مختلف باعث مي‌شود تا افراد از نظر ذهني و رواني براي خريد بيش از پيش ترغيب شوند و ناخواسته به جاي خريد اقلام ضروري زندگي و به اندازه نياز، اجناس و اقلام بيش از حد يا گاه غيرضروري خريداري كنند. موضوعي كه در تضاد كامل با اهداف اقتصاد مقاومتي و استقلال اقتصادي كشور ماست.
يكي از مهم‌ترين تهديدهاي گسترش فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي در ايران در يكي دو دهه اخير كاهش سطح روابط اجتماعي در محلات است، به گونه‌اي كه با آمدن اين فروشگاه‌ها سبك خريد سنتي كه خود نوعي از روابط اجتماعي در بين اهل محل خصوصاً بانوان بود كاهش يافته است و همين مسئله مي‌تواند در كاهش روابط صميمانه همسايه‌ها تأثيرگذار باشد.
صفا و صميميت در محله‌هاي قديمي و خريد از بازار يكي از مهم‌ترين بخش روابط اجتماعي در بين محلات و مناطق مختلف در هر شهر است كه با گسترش فعاليت فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و هايپرماركت‌ها در يكي دو دهه اخير شاهد اثرگذاري منفي فعاليت اين فروشگاه‌ها در اين نوع از روابط اجتماعي هستيم.
اين همه در حالي است كه عرضه كالاهاي غير ايراني و خارجي و حتي بنجل يكي ديگر از انتقاداتي است كه به فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و هايپرماركت‌ها وارد مي‌شود.
اما در كنار همه اين انتقادات، ترويج مصرف‌گرايي مهم‌ترين انتقادي است كه به فعاليت اين نوع از فروشگاه‌ها مي‌شود. نكته‌اي كه اين فروشگاه‌هاي عمده و هايپرها به ارمغان آورده مصرف‌گرايي شديد است.
گشتي كوتاه در اين فروشگاه‌ها و مشاهده مردمي با سبدهايي پر از كالاهاي غيرضروري نشان مي‌دهد كه مردم خواسته يا ناخواسته تشنه خريد گسترده و وسيع هستند كه اين موضوع در كنار مشكلاتي كه به لحاظ اقتصادي دارد، داراي عوارض فرهنگي جبران‌ناپذيري است.
محمد پيرهادي، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در اين باره مي‌گويد: «واقعيت اين است كه فروشگاه‌هاي بزرگ سطح نياز و تعاريف ذهني افراد را تحت‌تأثير قرار مي‌دهند. اين فروشگاه‌ها با ارائه قيمت پايين براي اجناس خود، مشتري‌ها را تحريك به خريد بيشتر مي‌كنند. مكانيسم كلي اين مراكز بر اين اساس است كه سودي را كه از فروش هر كالا به دست خواهند آورد، كاهش مي‌دهند؛ ولي در عوض تعداد بسيار بيشتري از آن را به فروش مي‌رسانند.
او مي‌افزايد: «مراكز خريد بزرگ با پايين آوردن قيمت خود مردم را از نظر ذهني تحت‌تأثير قرار داده و ميزان مصرف آنها را زياد مي‌كنند.
اين استاد دانشگاه ادامه مي‌دهد: «گذشته از اين مسئله، ارائه كالاهاي رنگارنگ توسط اين مراكز نيز مردم را به سمت مصرف بيشتر سوق داده و تركيب سبد كالايي آنها را تغيير مي‌دهد. مشاهده مي‌شود كه هرچند كالاها در مراكز خريد بزرگ با قيمت مناسب‌تري عرضه مي‌شوند ولي افزايش سطح مصرف مردم توسط اين فروشگاه‌ها در نهايت باعث مي‌شود مردم پول بيشتري خرج كرده و سود بيشتري را براي فروشگاه به ارمغان بياورند.
پيرهادي خاطرنشان مي‌كند: «ارائه تخفيف كالاها در فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و درنهايت فروش به قيمت پايين‌تر از قيمت مصرف‌كننده اين شائبه را در ميان مردم ايجاد كرده است كه اين فروشگاه‌ها براي عرضه محصولات خود از كيفيت و وزن كالا مي‌كاهند.
قيمت مندرج بر روي كالاها در برخي از فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي و هايپرماركت‌ها قيمت واقعي نيست . به عنوان مثال قيمت درج شده روي روغن مايع يك ليتري در حالي 5700 تومن درج شده و شامل 10 درصد تخفيف مي‌شود كه قيمت همين روغن در يك فروشگاه كوچك در محله شما 4750 تومان است .
اين تنها يك نمونه است و وقتي قرار باشد قيمت مندرج روي ساير اقلام را نيز بررسي كنيم به راحتي مي‌توان متوجه اين تناقض شده و خيلي راحت مچ مديران فروشگاه‌هاي بزرگ و زنجيره‌اي را گرفت.
منبع:برترین ها
