استرات‍ژی چپ و راست برای رینگ انتخابات
هر چند اصلاح‌طلبان در همه انتخابات‌ها با مشکل رد صلاحیت مواجه هستند، اما اصولگرایان با معضلی به مراتب سخت‌تر دست به گریبانند و آن رسیدن به نقطه وحدت است. این روز‌ها هم که شورای ائتلاف پا جای جمنا گذاشته است تا وحدتی میان احزاب اصولگرا ایجاد کند، اما باز هم سایه اختلاف بر آن سنگینی می‌کند.
«تغییر از مسیر صندوق رای می‌گذرد»؛ این شعاری است که دمادم انتخابات از بلندگوی هر طیفی چه راست باشد و چپ به گوش می‌رسد؛ حال یک طرف معیارش می‌شود حضور انقلابی برای تغییر انقلابی و طرف دیگر از اصلاح و پیشرفت بر مبنای انتخابات سخن می‌گوید.
به گزارش اعتماد، حرف این روز‌های جریانات سیاسی هم همین است؛ آن‌ها می‌خواهند تغییر ایجاد کنند و این اطمینان را به حامیان‌شان بدهند که اگر رای‌شان را به سبد آن‌ها بریزند، تلاش می‌کنند که پشیمانی برای‌شان به ارمغان نیاورند و برای آنکه این پیغام را به بهترین نحو به گوش مردم برسانند همه تلاش خود را به کار بسته‌اند تا روی سن خوش بدرخشند.
هرچند هر دو جناح اصولگرا و اصلاح‌طلب از بدنه اجتماعی برخوردار هستند که رایی نسبتا ثابت به آن‌ها می‌دهند، اما برنده مسابقه انتخابات، گروهی است که بتواند نظر آرای خاکستری را جلب کند؛ موضوعی که دست‌کم در پی حوادث آبان‌ماه، کاری است کارستان و نیازمند برنامه و شعار‌هایی است که بتواند نظر این جماعت خاکستری را به دست آورد. آن هم در شرایطی که دو جناح، تنها ۲ ماه فرصت دارند تا همه سناریو‌های خود را روی میز محافل سیاسی بگذارند و بهترین‌ها را برگزینند.
گلایه از رد صلاحیت‌ها
هرچند اصلاح‌طلبان همواره «انتخابات» را تنها راه اصلاح کشور معرفی کرده‌اند، اما در این مسیر همیشه دیوار موانع برای‌شان بلند‌تر از اصولگرایان بوده؛ دیواری که نام و عنوانش «نظارت استصوابی» است و مهرش «رد صلاحیت»؛ در این دوره، اما مهر «رد صلاحیت» در گام اول از سوی نهادی بر پیشانی‌شان نشست که فکرش را هم نمی‌کردند.
«هیات‌های اجرایی» زیر نظر وزارت کشور یعنی دولتی که دو سال پیش اصلاح‌طلبان هر کاری کردند تا پیروز انتخابات شوند، امروز مانع حضور آن‌ها در انتخابات مجلس شد. موضوعی که انتقادات محمدرضا عارف، رییس شورای عالی سیاستگذاری در دومین نشست «شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح‌طلبان» با رابطان استانی به دنبال داشت. او گفت: «از هیات‌های اجرایی که با محوریت دولت شکل گرفته‌اند، برای رد صلاحیت کاندیدا‌های شاخص جریان اصلاح‌طلب گلایه جدی داریم، هیات نظارت جبران کند. هیات‌های اجرایی و نظارت انتخاب را به مردم واگذار کنند. در تایید صلاحیت‌ها باید مر قانون رعایت شود. در برخی استان‌ها در رد صلاحیت‌ها افراط صورت گرفته است؛ مردم به ما اعتماد کردند.»
او البته انتقاداتی هم به بدنه جریان اصلاح‌طلبی مطرح کرد و در این رابطه گفت: «ما نباید این وحدت و انسجام را قربانی یک نفر کنیم. نباید بگوییم که رفیق من نیامد بکشم کنار و دعوا کنم و تفرقه ایجاد کنیم. مساله ما حفظ انسجام است. در دهه ۹۰ اتفاقات خوبی صورت گرفت؛ بله، اشکالاتی هم وجود داشت که باید برطرف شود. ما باید به یک جمع‌بندی روشن برسیم و ضعف‌ها را آسیب‌شناسی کنیم. ما باید وحدت را حفظ کنیم. نیاز به همدلی داریم که در آن نمی‌توانیم گزینشی عمل کنیم. همه باید در زمینه حفظ انسجام و وحدت با یکدیگر همکاری داشته باشند.»
لیست مشروط
«مشارکت مشروط» از مباحث پر حرف و حدیثی بود که در اردوگاه اصلاح‌طلبی حسابی داغ شده بود، اما این روز‌ها دیگر کسی از مشارکت یا عدم مشارکت حرف نمی‌زند و بحث بر سر لیست اصلاح‌طلبانه است. موضوعی که موسوی‌لاری از اعضای حقیقی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان و البته نایب‌رییس این شورا به آن اشاره کرده و می‌گوید: اگر کاندیدایی درکار نباشد، لیستی هم در کار نیست.
او در همین نشست گفت: «اکثریت جامعه ما خواستار تغییر و اصلاح است، لیست دادن در این انتخابات منوط به این است که ما کاندیدا داشته باشیم. این یک حرف کاملا منطقی است و جای تفسیر ندارد.» او با انتقاد از هیات‌های اجرایی گفت: «اینکه می‌گویند ما صلاحیت‌ها را احراز نکردیم چه حرفی است؟ ما در دوره‌های قبل هم مشکل داشتیم، اما مطمئنا این دوره مشکلات ما تشدید شده و به مراتب نسبت به دوره‌های قبل بیشتر است. همین که تا اینجا آمدیم و این شورا را تشکیل دادیم معنی آن شرکت در انتخابات است.» موسوی‌لاری در پایان گفت: «اگر کاندیدا داشتیم، شرکت می‌کنیم و اگر نداشتیم به‌طور طبیعی لیستی نخواهیم داشت.»
پایان مستاجری؛ اعلام ائتلاف‌بس
هنوز زخم‌هایی که اصلاح‌طلبان در جریان ائتلاف سال ۹۴ بر تنشان نشسته التیام نیافته و این روز‌ها ترکه‌های انتقادات هم بابت کم و کاستی‌های همان ائتلاف بر تنشان می‌نشیند، اما همان تجربه باعث شده است تا برای انتخابات ۹۸ یک جمله هرچند با شک و تردید ورد زبان‌شان شود و آن «لیست اصلاح‌طلبانه» است. دومین نشست «شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح‌طلبان» با رابطان استانی برگزار شد و افرادی مانند «حسن رسولی» که دو روز پیش‌تر از آن به عنوان رییس ستاد مرکزی اصلاح‌طلبان انتخاب شد و همین‌طور «جواد امام» دبیرکل حزب «مجمع ایثارگران» در صحبت‌های‌شان به پایان ائتلاف با اصولگرایان اشاره کردند.
حسن رسولی در این رابطه گفت: «فلسفه شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان این است که می‌خواهیم در چارچوب نظام فعالیت اصلاح‌طلبانه کامل داشته باشیم.» او گفت: «تعامل با ارکان نظام با حفظ هویت اصلاح‌طلبان خواهیم داشت.» او سخنش را این‌طور کامل کرد که «نباید از موضع یک مستاجر با حاکمیت برخورد کنیم. ما به لحاظ موانع با هیچ کمبودی برخوردار نیستیم و پایان شبه سیه سپید است.»
رسولی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: «درست است امروز شرایط سخت است، اما برخی رخداد‌ها در جامعه ما این امید را می‌دهد که فضا تغییر خواهد کرد، جمهوریت نظام که تبلور عینی‌اش در انتخاب است و مردم‌سالاری ما در محور خودش را نمایان می‌کند، نیازمند مشارکت بالایی است و خوش‌بینانه‌ترین نگاه این است که همانطوری که رهبری فرمودند: همه اقشار حتی آن‌ها که نظرم را قبول ندارند در انتخابات شرکت کنند، فضا تغییر خواهد کرد.»
او ادامه داد: «منشور و اخلاق اصلاح‌طلبی می‌گوید باید تلاش حداکثری داشته باشیم، هزینه‌های حداکثری بدهیم و مطالبات حداقلی داشته باشیم، چراکه در جامعه امروز ایران بدیل دیگری نداریم.»
«جواد امام» نیز در این نشست بعد از طرح انتقاداتی نسبت به رد صلاحیت‌ها از سوی هیات‌های اجرایی به طرح «سرا» اشاره کرد و گفت: «فلسفه وجودی ما در این شورا و خصوصا در انتخابات است، اما اینکه اگر کاندیدایی نداشته باشیم، قرار باشد با قرار دادن کاندیدا‌های دیگران (جریان رقیب) در لیست اصلاحات با خودشان رقابت کنیم تا امروز عقل‌مان تایید نکرده است.»
چسبیده‌ایم به اینکه ۱۲ نفر کلی پرونده را بررسی کنند
الیاس حضرتی نیز در کنگره مجمع فرهنگیان انتقادات تندی را نسبت به نظارت استصوابی مطرح می‌کند. او می‌گوید: «احزاب باید بتوانند اختیارات و مسوولیت بپذیرند و راه‌حل ارایه دهند و در افکار عمومی محاکمه شوند. الان چه کسی مسوولیت می‌پذیرد؟ امروز احزاب را کنار گذاشته‌اند و حکومت محفلی، باندی، جناحی و … درست کرده‌اند و هر جایی دو، سه نفر با هم می‌نشینند و بعد باند تشکیل می‌دهند.»
او ادامه داد: «نظارت استصوابی به یک معضل و به چالش مفصل تبدیل شده است. نظارت استصوابی یعنی چه؟ آیا لازم است یا خیر؟ نظارت استصوابی که اکنون شورای نگهبان صورت می‌دهد به طرز شدیدتر و بی‌رحمانه‌تری در خود احزاب وجود دارد. ما به این چسبیده‌ایم که حتما باید ۱۲ نفر کلی پرونده را بررسی کنند. این شیوه حکومت کردن است؟»
او گفت: «اصلاح‌طلبان مسوولند. ما نباید با ناامیدی و شلختگی با مسائل برخورد کنیم و اصلاح‌طلبی را تنها راه ممکن برای خروج از بن‌بست موجود می‌دانیم. باید بررسی شود که چگونه این تغییر رویکرد‌ها را بررسی و اعمال کنیم؛ چراکه خارجی‌ها به وسیله رسانه‌های خود و برخی عناصر داخلی نیز می‌خواهند در سکوت چند جوان تند عقده‌ای را وارد مجلس کنند و ما شاهد بی‌تفاوت و منفعل ماجرا باشیم.»
اختلاف در دامن اصولگرایان
هر چند اصلاح‌طلبان در همه انتخابات‌ها با مشکل رد صلاحیت مواجه هستند، اما اصولگرایان با معضلی به مراتب سخت‌تر دست به گریبانند و آن رسیدن به نقطه وحدت است. این روز‌ها هم که شورای ائتلاف پا جای جمنا گذاشته است تا وحدتی میان احزاب اصولگرا ایجاد کند، اما باز هم سایه اختلاف بر آن سنگینی می‌کند.
دهمین نشست هم‌اندیشی جامعه روحانیت مبارز با احزاب و تشکل‌ها روز ۵ دی ماه برگزار شد و در این نشست «مصطفی پورمحمدی» دبیرکل جامعه روحانیت، اولین انتقادات را به ساز و کار شورای ائتلاف گفت: «ما در شورای ائتلاف نقش همراهی و هدایت داشتیم که قرار شد موضوع داوری جامعه روحانیت مطرح باشد، بر این اساس انتظار این بوده که مکانیسم داوری در شورای ائتلاف در صورت بروز اختلاف یا سوءبرداشت، روشن و صریح بیان شود.» البته این تنها انتقاد پورمحمدی نبود و آیت‌الله موحدی‌کرمانی نیز در این رابطه گفت: «سرنوشت داوری جامعه روحانیت در سازوکار شورای ائتلاف و عملکرد آن روشن و شفاف نیست.»
او افزود: اگر بر فرض اختلاف‌نظر در هر مرحله‌ای بروز کرد و نقش و چگونگی داوری جامعه روحانیت مبهم نباشد، لذا نقش داوری را روشن و بدون تعارف و کلی‌گویی بیان کنید.»
غلامعلی حدادعادل، رییس شورای ائتلاف هم در این جلسه حضور داشت؛ هرچند او پاسخی روشن به انتقادات اعضای جامعه روحانیت مبارز نداد، اما گفت: «تلاش ما معطوف بر این است که برچسب «مهندسی شده بودن انتخابات» عنوان نشود. او ادامه داد: «شورای ائتلاف خودش تعیین مصداق نخواهد کرد و ما بنا نداریم لیست تهیه کنیم، بلکه ما فرآیندی را به عنوان فرمول کار تعریف کرده‌ایم که باید اجرا شود و بر این باوریم که این فرآیند یک روش منطقی بی‌طرفانه است.» حدادعادل با بیان اینکه تقریبا رسیدن به یک لیست واحد کاری دشوار است، گفت: «وحدت شرط لازم برای پیروزی است، اما شرط کافی نیست و ما باید تلاش کنیم، طیف‌های متدین و انقلابی را از لایه‌های مختلف جامعه به پای صندوق‌های رای بیاوریم و گفتمانی مدون طرح و عرضه کنیم که طیف‌های خاکستری جامعه هم به آن گرایش پیدا کنند.»
