به جای ساخت دکورهای سنگین بافت قدیمی شهرها را احیا کنیم

نرگس آبیار کارگردان سینما با انتشار مطلبی در صفحه اینستاگرام خود نسبت به از بین رفتن بافت تاریخی شهر شاهدیه و روستای ابرندآباد در استان یزد واکنش نشان داد.

نرگس آبیار که تازه‌ترین فیلم او با نام «شبی که ماه کامل شد» در سینما به نمایش درآمده است از ویرانی خانه‌های تاریخی در شهر شاهدیه که تنها باغ شهر در استان یزد به شمار می‌آید، خبر داده است.

نرگس آبیار توضیحات بیشتری درباره مشاهدات خود از ویرانی بافت قدیمی شهر یزد داده است. وی داستان سفر خود به یزد را که به تازگی رفته است، روایت کرد و گفت: برای اکران مردمی فیلم «شبی که ماه کامل شد» به شهر بافق در استان یزد دعوت شدم و موقعیتی پیش آمد و توانستم از معدن آهن بافق که در نوع خود کم‌نظیر است به عنوان یک لوکیشن بازدید کنم و پس از آن هم به شهر شاهدیه و ابرندآباد که دیارِ اجدادی‌ام است رفتم و با صحنه‌هایی از ویرانی شهر مواجهه شدم. شهری که قدمت هزار و چندساله دارد و تنها باغ شهر یزد است و روزگاری پر از باغ‌های انار بوده و خانه‌هایی قدیمی با معماری ویژه‌ای دارد.

وی ادامه داد: خانه‌های شهر شاهدیه و روستای ابرندآباد به صورت طبقاتی و بر روی تَل ساخته می‌شود و چنین بافتی در دل کویر منحصر به فرد بوده است و برای اینکه آب قنات به باغ‌های انار برسد زمین‌های باغ های انار را به صورت گودال می‌کندند و کاشت درختان انار انجام می‌شد و روی خاک‌هایی که این زمین‌ها کنده شده بود خانه‌ها ساخته می‌شد و همین نوع بافت زیبا و منحصربفردی به آن منطقه کویری کشور می‌داد و حال اینکه به این زیبایی، قدمت تاریخی را هم اضافه کنید. ولی متاسفانه به دلیل سهل‌انگاری‌ها و اشتباهات جبران ناپذیر شهرداری در چند سال اخیر (مثل احداث خیابان‌های پهن، پارکینگ، سرویس بهداشتی در وسط بافت تاریخی) بافت تاریخی این شهر در حال نابودی است.

آبیار با اشاره به استفاده از این خانه‌ها با بافت‌های قدیمی به عنوان لوکیشن در فیلم «نفس» گفت: در بخش‌هایی از فیلم «نفس» سکانسی وجود دارد که تنهایی بهار با پیله‌های ابریشم را نشان داده می‌شود که آن لوکیشن در همین فضا فیلمبرداری شده است.

کارگردان فیلم «شبی که ماه کامل شد» افزود: ولی متاسفانه باید بگویم که از این بافت قدیمی فقط چند تپه باقی مانده است. در شهر شاهدیه و ابرندآباد خانه‌ها و حسینیه‌های ۷۰۰ساله مثل حسینیه «غفور» و «کلک» وجود داشته که همه آنها خراب شده و جای آن سوله‌های بزرگ ساخته شده که فقط سالی یک‌بار از آن استفاده می‌شود.

نرگس آبیار تاکید کرد: متاسفانه بخشی از هویت شهر تاریخی یزد در حال از بین رفتن است و شاهد هستیم که خانه‌ها و یا فضاهایی به شکل نماهای رُم باستان یا حداقل کاریکاتوری آن ساخته شده که متاسفانه جایگزین معماری باستانی و ایرانی شهر یزد شده و این مساله در شهر شاهدیه مشهودتر است و شهرداری بی‌توجه و بی‌اهمیت به این ساخت و سازها است. تاسف‌بارتر اینکه شبانه آب زیر خانه‌های قدیمی ریخته می‌شود تا نشست کند و کار را بر ویرانگران آسان شود و شهرداری و میراث فرهنگی سکوت کرده است.

وی افزود: ضمن اینکه ارزش اقتصادی زمین در این منطقه، نسبت به باغ افزایش پیدا کرده است و فاجعه آن است که از روی عمد به باغ‌ها آبرسانی نمی‌شود تا خشک شود و اینگونه است که باغ‌ها دستخوش نابودی و ساخت و سازها به دلیل سودهای کوتاه مدت می‌شود و به نوعی شاهد اتفاقی زیست محیطی در این منطقه هستیم. این اتفاق در حالی رخ داده که شهر یزد به تازگی در فهرست میراث معنوی یونسکو ثبت شده است. در سال ۸۶ در این منطقه مستندی می ساختم که به گفته همکارانم در آن پروژه این منطقه قابلیت تبدیل شدن به شهرک سینمایی برای آثار تاریخی را داشت اما در حال حاضر از این زیبایی بصری بخش کوچکی باقی مانده است.

نرگس آبیار نویسنده و کارگردان سینما در پایان صحبت‌های خود در پاسخ به این سئوال که سینما چه کمکی به حفظ میراث معنوی شهرهای تاریخی می‌کند، گفت: به جای ساختن دکورهای عظیم برای ساخت فیلم‌هایی که در فضاهای تاریخی می‌گذرد بهتر است در بافت‌های واقعی فیلم بسازیم و بخشی از پول تولید که قرار است صرف ساخت دکور شود را صرف ترمیم بافت‌های قدیمی و تاریخی در نقاط مختلف کشور بکنیم. بعد از گذشت سال‌ها وقتی فیلم «باد صبا» را می‌بینیم شاهد یک سند تاریخی از خود هستیم. بنابراین سینما در جهت ثبت و ماندگار کردن فرهنگ و هویت ما ایرانیان موثر بوده است و سینماگران با ساخت فیلم در فضاهای واقعی و تاریخی می‌توانند سفیران خوبی در جهت آگاهی بخشی عمومی برای تاریخ و هویت ایرانیان باشند و صدای تمدن ایران عزیز را به گوش دنیا برسانند.