«رسانه‌ها باید در مردم احساس امنیت ایجاد کنند»
«رسانه‌ها باید احساس امنیت و آرامش در افکار عمومی شهروندان را از طریق ارائه‌ی اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های موفق نهادی، اطلاعاتی و امنیتی ایجاد کنند. همچنین تحلیل‌ها و تفسیرهایی که پاسخگوی نیاز تفسیری و تحلیلی مخاطبان باشد را ارائه دهند.»
علی اصغر محکی – مدرس علوم ارتباطات – در گفت‌وگو با ایسنا ضمن بیان مطلب بالا گفت: دو دسته رسانه داریم که شامل رسانه‌های رسمی و غیررسمی هستند. رسانه‌های رسمی برای انتشار هر خبر و مطلبی باید در برابر قانون پاسخگو باشند و همچنین در این رسانه‌ها بحث عینیت، صحت، شفافیت خبر و رعایت مصالح امنیتی و ملی مطرح است. در رسانه‌های غیررسمی که در قالب شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند، قواعد رسمی آنچنان که باید حاکم باشد، نیست؛ بنابراین می‌توانند آزادانه و به سرعت مطالبی را انتشار دهند و رسانه‌های رسمی را زیر سوال ببرند که چرا با تاخیر اخبار را منعکس کردید؟، چرا برخی جنبه‌های حادثه را نگفتید؟ و چرا بعضی بخش‌ها را کوچک‌نمایی کردید؟
او ادامه داد: اما این مساله در نظر گرفته نمی‌شود که رسانه‌ها در قبال افکار عمومی و نهادهای تنظیم‌کننده مسائل نظم و امنیت ملی باید پاسخگو باشند و طبیعی است که با احتیاط و تاخیر ورود پیدا کنند و تا زمانی که از درستی خبر اطمینان پیدا نکردند از انعکاس آن خودداری کنند.
محکی درباره‌ی عملکرد رسانه‌ها در انتشار اخبار حادثه تروریستی گفت: گاهی رسانه‌ها برای اینکه شفافیت، درستی، امنیت ملی و مصالح اجتماعی رعایت شود خبر را با تاخیر اعلام می‌کنند. اما این سوال مطرح است که چه میزان تاخیر قابل قبول است؟ زیرا در این فاصله شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های آن طرف مرز که با قوانین کشور خودشان منطبق هستند، اخبار را انعکاس می‌دهند؛ بنابراین ابتکار عمل در این فضای رقابتی آن چنان که تصور می‌شود در دست رسانه‌های رسمی ما نیست. رسانه‌های رسمی مجبورند با فوریت و سرعت تصمیمات خود را اتخاذ کنند تا در رقابت با شبکه‌های غیررسمی و رسانه‌های برون‌مرزی عقب نیفتند.
او با بیان اینکه رسانه‌های رسمی در انتشار اخبار تروریستی منافع ملی و مصالح اجتماعی را رعایت کرده‌اند، ادامه داد: به نظر من منافع ملی، مصالح اجتماعی، روشنی و عینیت خبر در رسانه‌های رسمی ما به میزان بسیاری رعایت شده و از این حیث نمره قبولی گرفته‌اند.
این مدرس ارتباطات ادامه داد: رسانه‌های رسمی در فضای رقابت با شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های برون‌مرزی از لحاظ سرعت عمل بازنده شدند زیرا فاصله بین تدبیر و تصمیمشان زیاد بود. در واقع مردم منتظر اعلام خبر رسانه رسمی نمی‌مانند و بلافاصله از طریق منابع جایگزین، خبر را دریافت می‌کنند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات درباره مدیریت پسارویدادی رسانه‌ها اظهار کرد: مدیریت پسارویدادی رسانه‌ها امر بسیار مهمی است که توجه چندانی به آن نشده است. نهادهای رسمی از رسانه‌ها توقع دارند که امنیت و آرامشی که از ذهن مردم و شهروندان سلب شده را به آن‌ها برگردانند.
او با اشاره به روش‌هایی که رسانه‌ها می‌توانند آرامش را بعد از این حادثه تروریستی به مردم و جامعه برگردانند، بیان کرد: ابتدا باید نمونه‌هایی از عملیات تروریستی که در کشورهای پیشرفته انجام شده از لحاظ حجم تلفات و میزان خسارت وارد شده با حادثه تروریستی کشورمان مقایسه شود تا مخاطب بفهمد که مانند این حمله در کشورهای دیگر هم وجود داشته و حتی تلفات و خسارت آن در کشور ما کمتر بوده است.
علی اصغر محکی افزود: این تلفات و خسارت کم ناشی از اشراف اطلاعاتی، ایثارگری و کمک و مساعدت مردم است. بنابراین یکی از نقش‌های رسانه، آرامش غیرمستقیم از طریق رویکرد مقایسه‌ای است.
او با اشاره به راه حل دیگری برای ایجاد آرامش در میان مردم اظهار کرد: باید ریشه‌های شکل‌گیری اقدامات تروریستی تفسیر شود تا نشان دهد این اتفاق در ایران استثنا و ناشی از نفوذ عوامل خارجی بوده است که سریع شناسایی شدند و به مجازات رسیدند.
عضو هیات علمی علوم و فناوری اطلاعات در همین راستا ادامه داد: نمایش و ارائه اطلاعاتی که اشراف نیروهای اطلاعاتی و امنیتی بر اوضاع را نشان می‌دهد، راه دیگری است که منجر به آرامش و امنیت در میان مردم شد. در واقع قاطعیت در برخورد انتظامی و امنیتی با تروریست‌ها آرامش‌آور است.
او افزود: در واقع رسانه‌ها از طریق ارائه تحلیل‌های درست، دقیق و به موقع از ریشه‌های شکل‌گیری ماجرا و اقداماتی که نهادها و سازمان‌های ذی ربط انجام دادند، می‌توانند به اطمینان خاطر مردم کمک کنند.
او در جمع‌بندی خود درباره نقش رسانه‌ها در پسارویداد، گفت: بنابراین رسانه‌ها باید احساس امنیت و آرامش در افکار عمومی شهروندان را از طریق ارائه اطلاعات مرتبط با فعالیت‌های موفق نهادی، اطلاعاتی و امنیتی ایجاد کنند. همچنین تحلیل‌ها و تفسیرهایی که پاسخگوی نیاز تفسیری و تحلیلی مخاطبان باشد را ارائه دهند.
محکی با اشاره به جناحی برخورد کردن برخی با این حادثه، بیان کرد: متاسفانه این حادثه تروریستی به فاصله کمی از انتخابات رخ داد و صف‌بندی‌هایی که در دوران انتخابات در ذهن و رفتار کنشگران سیاسی و فعالان رسانه‌ای شکل گرفته بود، باعث شد هر گروهی تفسیر خود را نسبت به ریشه‌های شکل‌گیری این رویداد و عملکرد سازمان‌های ذی ربط داشته باشد که آسیب‌زاست.
او افزود: این تفسیرهای جناحی به جای کمک به وحدت ملی از طریق برجسته کردن اقدامات نهادهای امنیتی و اطلاعاتی روی ضعف‌ها و گسست‌ها در فضای رقابتی سیاسی دست می‌گذارد و موجب تنش می‌شود. این اختلافات در شبکه‌های غیررسمی که مخاطبان خاص خود را دارند بیشتر بازنمایی داشت.
