تحليل يک سناتور دموکرات؛ پيامدهاي خروج آمريکا از برجام

تيم کين معتيد است خروج از توافق با ايران به اقتدار معنوي آمريکا آسيب خواهد زد.
تيموتي کين، حقوقدان، سياستمدار و سناتور دمکرات از ايالت ويرجينياست در تحليل خود در نشريه تايم (آمريکا) نوشت:
کره شمالي در اوايل اين ماه، ششمين آزمايش هسته اي خود را انجام داد. کارشناسان، قدرت ويرانگري بمبي را که کره شمالي آزمايش کرد به مراتب شديدتر از بمبي ارزيابي کردند که در سال ١٩٤٥ هيروشيما را ويران کرد. آزمايش هسته اي اخير کره شمالي، حکومت ياغي اين کشور را يک گام به قرار دادن کلاهکي هسته اي روي يک موشک بالستيک قاره پيما که قادر است آمريکا را هدف قرار دهد، نزديک تر ساخته است.
با وجود اين، دو روز پس از چنين آزمايشي، به جاي تشريح جزئيات راهبردي جامع براي مهار کره شمالي در مناقشه اي که مي تواند جان هزاران شهروند آمريکايي و نظاميان اين کشور را که در کره جنوبي به سر مي برند به خطر اندازد، نيکي هيلي سفير آمريکا در سازمان ملل متحد تصميم گرفت تا محور اصلي سخنراني خود را در موسسه ” امريکن انترپرايز” به تهديد هسته اي ديگري که هم اکنون مهار شده است، يعني ايران اختصاص دهد. وي با تشريح موضع به شدت سئوال برانگيز آمريکا گفت ، دولت ترامپ احتمالاً در ماه اکتبراز تاييد پايبندي ايران به توافق هسته اي خودداري خواهد کرد. بر اساس مفاد اين توافق، دولت آمريکا بايد هر نود روز يکبار به کنگره پايبندي يا عدم پايبندي ايران به توافق هسته اي را اطلاع دهد. در صورت خودداري ترامپ از تاييد پايبندي ايران به توافق هسته اي، کنگره شصت روز فرصت خواهد داشت تا درباره از سرگيري تحريم هاي به حالت تعليق درآمده هسته اي عليه ايران، اين تحريم ها را بارديگر برقرار کند و اين کار نقض آشکار توافق خواهد بود.
دونالد ترامپ در سخنراني خود در مجمع عمومي سازمان ملل متحد نيز تلويحا از نيت خود در اين زمينه پرده برداشت و گفت: “صادقانه بگويم که توافق هسته اي با ايران براي آمريکا مايه نگراني است و براين باورم که شما از همه مسايل مربوط به آن آگاهي نداريد. حرف مرا باور کنيد.”
با همه اين تفاصيل، آژانس بين المللي انرژي اتمي، مرتباً و در تازه ترين مورد در همين ماه، تائيد کرد که ايران به توافق هسته اي پايبند بوده است و دولت ترامپ نيز تا کنون دوباره بر پايبندي ايران به اين توافق صحه گذاشته است.
خودداري دولت ترامپ از تاييد پايبندي ايران به توافق هسته اي و هموار کردن راه براي خودداري آمريکا از پايبندي به تعهدات خود در قبال اين توافق در حالي که ايران آن را محترم شمرده است، به اين معني خواهد بود که دولت آمريکا تعهدات خود را ناديده مي گيرد. حال بايد ديد که بي تفاوتي دولت آمريکا به قول و قرارهاي خود چه پي آمدهايي خواهد داشت.
نخست، اين اقدام آمريکا احتمالاً سبب خواهد شد تا ايران محدوديت هايي را که توافق هسته اي براي برنامه هسته اي اين کشور ايجاد کرده است کنار بگذارد و به سوي ساخت يک بمب هسته اي گام بردارد. ايران، خودداري آمريکا از تاييد پايبندي تهران به توافق هسته اي را به منزله خروج آمريکا از اين توافق و ابطال آن تلقي خواهد کرد، برداشتي که احتمالاً متحدان آمريکا در جامعه بين المللي نيز با آن همراه خواهند بود. در چنان وضعيتي، ايران احتمالا برنامه غني سازي خود را توسعه خواهد داد و ديگر به بازرسان آژانس بين المللي انرژي اتمي اجازه بازرسي از سايت هاي خود را نخواهد داد و براي پيشبرد برنامه هسته اي خود فعاليت هاي ديگري را آغاز خواهد کرد.
گرچه دولت ترامپ تلاش خواهد کرد تا براي برقراري تحريم هاي تازه عليه ايران، پشتيباني بين المللي را به دست آورد و ايران را براي کشاندن دوباره به پاي ميز مذاکره تحت فشار قرار دهد، اما ساده لوحانه خواهد بود اگر تصور کنيم که آمريکا بتواند به سرعت تحريم هاي فلج کننده اي را عليه ايران برقرار کند به ويژه اينکه نحوه برخورد ترامپ با توافق هسته اي موجبات انزواي بيشتر آمريکا را فراهم خواهد آورد.
زيرپا گذاشتن قول و قرار ما در ارتباط با توافق هسته اي، ضربه اي سهمگين بر اعتبار ما وارد خواهد آورد و متحدان اروپايي ما و ديگر کشورهاي جهان چنين نتيجه خواهند گرفت که در زمينه ديپلماسي به آمريکا نمي توان اعتماد کرد.
ديگر پي آمد خروج ما از توافق هسته اي اين خواهد بود که ما به راحتي نخواهيم توانست با ديگر اقدامات تهاجمي غير هسته اي ايران برخورد کنيم.
نکته سوم اينکه، آسيب ديدن اعتبار و شهرت ما صرفا به مخدوش شدن توانمندي ما در مهار ايران محدود نخواهد شد بلکه ما را از اهرم ديگري براي مهار کردن توانمندي کره شمالي در زمينه جنگ افزارهاي هسته اي ، محروم خواهد ساخت. مقامات دولت ترامپ مي گويند همه گزينه هاي ديپلماتيک را براي بازداشتن کره شمالي مورد توجه قرار مي دهند اما چنانچه ما به تعهدات خود در قبال توافق هسته اي با ايران عمل نکنيم چرا بايد تصور کنيم که زمامداران کره شمالي به وعده ما در زمينه پي گيري گزينه هاي ديپلماتيک براي حل و فصل مناقشه مربوط به برنامه هسته اي اين کشور اعتماد خواهند کرد. حتي ديگر کشورها را نيز نمي توان به خاطر بي اعتماد شدن به ما سرزنش کرد. روسيه و چين براي دستيابي به توافق هسته اي با ايران با ما همکاري کردند و چنانچه ما اين توافق چندجانبه را زيرپا بگذاريم آيا واقعاً مي توانيم از آن ها انتظار داشته باشيم که به ما براي يافتن راه حلي مبتني بر گفتگو براي بحران هسته اي کره شمالي، همکاري کنند. و بايد دانست که ما چگونه مي توانيم بدون کمک روسيه و چين و اهرم هاي فشاري که اين دو کشور در قبال کره شمالي دارند، مشکل خود را با پيونگ يانگ، برطرف کنيم.
بهتر است با صراحت سخن بگوئيم: توافق هسته اي با ايران از ژانويه سال ٢٠١٦ که اين توافق وارد مرحله اجرا شد و ايران بيشتر برنامه هسته اي خود را از فعاليت بازداشت، تا کنون به درستي اجرا شده است. يوکيا آمانو، مديرکل آژانس بين المللي انرژي اتمي مي گويد نظام پادمان و راستي آزمايي موجود که از آن درباره برنامه هسته اي ايران استفاده مي شود دقيق ترين تدابيري است که امروزه در جهان اجرا مي شود و توافق هسته اي براي آمانو و همکارانش چنان دسترسي گسترده و سرزده اي به سايت هاي مورد نظر در ايران فراهم آورده است که وي با اطمينان خاطر مي گويد ايران به تعهدات خود عمل کرده است. ما مي دانيم که توجه نکردن به توصيه ها و يافته هاي آژانس چه پي آمدهايي دارد. در سال ٢٠٠٣، کارشناسان آژانس به ما هشدار دادند که هيچ نشانه اي از وجود جنگ افزارهاي کشتار جمعي در عراق تحت حاکميت صدام به چشم نمي خورد. ما اين هشدار را ناديده گرفته و به عراق حمله کرديم و از آن زمان تا کنون به خاطر اين اشتباهي که مرتکب شديم از کرده خود پشيمانيم.
اگر ما بار ديگر هشدارهاي آژانس را ناديده بگيريم، پي آمد چنين غفلتي، اگر نگوئيم ويرانگر تر از حمله سال ٢٠٠٣ به عراق، دست کم به همان اندازه مخرب خواهد بود. اگر از توافق هسته اي خارج شويم در مورد ايران به همان جايي بازخواهيم گشت که دو سال پيش قرار داشتيم: فاصله اي چند ماهه تا زمان دستيابي ايران به جنگ افزار هسته اي. در مورد کره شمالي نيز اوضاع از اين که هست وخيم تر خواهد شد و برنامه هسته اي اين کشور از اين که هست پيشترفته تر مي شود و در نتيجه راه براي دستيابي به صلح از طريق گفتگوي مسالمت آميز مسدود خواهد شد.
آمريکا با مسايل و مشکلات عديده اي روبروست: احتمال تبديل شدن ايران به تهديد هسته اي دوباره، تلاش براي موجه جلوه دادن اقدامات خود جهت مقابله با اقدامات تهاجمي غيرهسته اي ايران، ابزارهايي که ما براي مقابله با کره شمالي در اختيار داريم و سرانجام اعتبار ما در ميان جهانيان. آژانس و متحدان ما با صراحت موضع خود را اعلام کرده اند: ايران به تعهدات خود در قبال توافق هسته اي عمل کرده است. با نزديک شدن به زمان تائيد پايبندي ايران به توافق هسته در روز پانزدهم اکتبر، از دولت ترامپ مي خواهم که تعهدات کشورمان را محترم بشمارد و پايبندي ايران به اين توافق را تائيد کند.