مشکل چیدمان صندلی هواپیماها در ایرلاین های ایرانی

در اغلب شرکت های هواپیمایی ایرانی که مشتری مداری در مفهوم مدیریت آنها بی معنی است و گاها مشتری (مسافر) را از مسیر نظام مارکتینگ و فروش تحت کنترل خود، شناسایی و جذب نمی‌کنند، از ظرفیت حداکثری استفاده کرده و فواصل چیدمان صندلی در حداقل مجاز است.

گاها شنیده‌اید که به پروازی رفته و از وضعیت ناخوشایند صندلی های هواپیما گله مند بوده اید. بسیار مشاهده کرده‌اید که صندلی های هواپیما ناراحت کننده ، چسبیده به هم ، بعضا شکسته و کثیف بوده اند. این موضوع که از نگاه برخی مدیران همواره غرق شده در بهانه تحریم ، عادی و زیاده از سر مسافر است ، اما در مدیریت نوین حمل و نقل هوایی بین المللی ، اصلی دارای اهمیت و استراتژیک در بازاریابی و بازارداری است.

در تفسیر این مطلب باید عرض شود که ظرفیت صندلی هواپیماهای خطوط هوایی ، غالبا در 3 کلاس پروازی First Class، Business Class و Economy Class ارائه می شوند.

این سه طبقه کابین مسافری ، به نسبت شبکه پرواز ، نوع هواپیما و راهبرد خدمات شرکت های هواپیمایی متفاوت است که ممکن است از هر 3 کلاس یا 2 کلاس آن استفاده شود یا برخی از شرکت های هواپیمایی از کلاس های جدیدی Premium Economy و Economy Plus که در تعریف خود شرکت حمل کننده است استفاده می کنند.

این دو کلاس پروازی در طبقه کلاس اقتصادی یا Economy است و تنها اختلاف در نوع صندلی و فاصله بین دو صندلی است و بعضا در نوع خدمات داخل پرواز اختلاف دارد.

حال آنچه در موضوع این یادداشت است ، صندلی هواپیما در ایرلاین های داخلی است که اکثریت شرکت های هواپیمایی ، با هدف بهره گیری حداکثری از ظرفیت مجاز حمل یک هواپیما ، از آن استفاده می‌کنند و می تواند نقض کننده حقوق مشتری تلقی شود ، گرچه در دستورالعمل مربوطه ، اشاره ای به این حقوق مسلم نشده است.

آنچه ظرفیت هواپیماها در کلاس های یاد شده را تحت تاثیر قرار می‌دهد ، نوع و چیدمان صندلی های کابین هواپیماست که به اصطلاح cabin seat layout & configuration گفته می شود و نوع وسیله پرنده و استراتژی شرکت های هواپیمایی در آن تاثیرگذاری مستقیم دارد. چیدمان صندلی خود بستگی به طراحی کابین هواپیما داشته که به اصطلاح LOPA یا Layout of Passenger Accommodation گفته می‌شود.

در اغلب شرکت های هواپیمایی ایرانی که مشتری مداری در مفهوم مدیریت آنها بی معنی است و گاها مشتری (مسافر) را از مسیر نظام مارکتینگ و فروش تحت کنترل خود، شناسایی و جذب نمی کنند، از ظرفیت حداکثری استفاده کرده و فواصل چیدمان صندلی در حداقل مجاز است.

قابل ذکر است که فواصل صندلی در واحد اندازه گیری “اینچ” محاسبه می شود که هر اینچ نیز 2.54 سانتی متر است و اصطلاحا Seat pitch گفته می شود و مبنای این فاصله از پایه های بین دو صندلی یا فاصله ابتدایی پشتی صندلی هاست که حداقل 28 اینچ و بیشتر مورد کاربرد شرکت های هواپیمایی کم هزینه یا LCC است.

حال برخی شرکت ها در ایران که مجوز فعالیت Legacy Carrier و FCS یا Full Carrier Service را دارند و باید به مسافر خدمات کامل در مفهوم FCS را ارائه کنند اما از حداقل فاصله صندلی با هدف بهره برداری حداکثری از ظرفیت مجاز و بعضا در مسیرهای طولانی تا 3 ساعت پرواز استفاده می کنند.

این در صورتی است ، شرکت هایی که بر اصل CRM یا Customer Relation Management تاکید دارند و رعایت حقوق مشتری را عامل توسعه اقتصادی می‌دانند، در خدمات مشتری به خصوص خدمات داخل پرواز همچون نوع و چیدمان صندلی در کابین اکونومی ، توجه ویژه داشته و حمل بیشتر را در ضریب یک چرخه پرواز نمی‌بینند بلکه در مجموع چرخه سالانه مجموع ناوگان، به دنبال افزایش حداکثری هستند که این موضوع ارتباط مستقیم با برنامه ریزی ، مدیریت کسب و کار ، مدیریت درآمد ، کنترل هزینه و مدیریت مارکتینگ و فروش و سرمایه گذاری در ناوگان هوایی داشته و خود بخش مهمی از نظام بهره برداری است و پویایی این بخش موجب افزایش بهره وری ناوگان و کاهش دهنده هزینه هاست که سود شرکت هواپیمایی را تضمین میکند.

گرچه هستند شرکت هایی که رعایت اصول یاد شده را در دستور قرار دادند اما غالب حمل و نقل هوایی در ایران ، به دنبال کاسبی از نیاز مسافر است.