چالش های تبلیغات انتخاباتی برای نامزدها
آغاز تکاپوی انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری برای معرفی رویکردها و برنامه های خود برای اداره کشور، ضرورت رعایت اخلاق، اصول و قواعد رقابت های انتخاباتی را دوچندان می کند.
زمان قانونی نامزدها برای تبلیغات انتخاباتی ریاست جمهوری آغاز شده است و از این پس فضای عمومی کشور بیش از پیش به سوی شور انتخاباتی شدن پیش می رود. تا زمان برگزاری انتخابات، فعالیت انتخاباتی نامزدها و حامیان آنها در فضای واقعی و مجازی به صورت فراینده افزایش خواهد یافت. در چنین فضایی توجه ناظران بیش از پیش به مساله رعایت اصول تبلیغات انتخاباتی در چارچوب اخلاق و قانون جلب خواهد شد؛ چنانکه تازه ترین خبرها و تحلیل های انتخاباتی، این نظر را تایید می کند.
بحث و نظر در مورد مساله مرخصی شهردار تهران برای فعالیت های انتخاباتی، بهره برداری نامزدها از ظرفیت شهدا و بزرگان انقلاب، سازوکارهای چندگانه اصولگرایی برای شرکت در انتخابات، بیانیه ها و تکذیبیه ها و .. مهمترین خبرهای انتخاباتی در روزهای گذشته بوده است.
** چالش مرخصی برای شهردار
«محمدباقر قالیباف» شهردار تهران و نامزد رییس جمهوری تبلیغات انتخاباتی خود را آغاز کرده است. او هفته گذشته سفرهای استانی و فعالیت‌های انتخاباتی خود را کلید زد و به همراه چند تن از معاونان و جمعی از اطرافیانش در نهاد شهرداری درهمایش شهدای مدافع حرم کرمانشاه شرکت کرد.
در حالی قالیباف این روزها برای پیشبرد برنامه های انتخاباتی خود، از زمان حضور و فعالیت در شهرداری تهران کاسته که به گفته نمایندگان شورای شهر، هنوز در خواست مرخصی خود را به اعضای شورای شهر تسلیم نکرده است. این مساله در روزهای گذشته اعتراض بسیاری از اعضای شورای شهر را برانگیخت.
دیروز 14 عضو شورای شهر تهران در نامه‌ای مشترک به وزیر کشور خواستار روشن شدن وضعیت مرخصی قالیباف، استعفا یا مرخصی معاونان وی و نیز وضعیت موسسه همشهری شدند. همچنین اخیرا رحمت الله حافظی، یکی از اعضای شورای شهر تهران با اعتراض به این شیوه رفتاری شهردار تهران گفت: «هفته گذشته قالیباف به کرمانشاه سفر کرده، بدون آن که اعضای شورا در جریان باشند، مرخصی در کار نیست و باید پرسید؛ شهردار و معاونانشان اکنون کجا هستند؟»
در پی این اعتراض ها، «مهدی چمران» رییس شورای شهر اعلام کرد که شهردار تهران به منظور شرکت در انتخابات ریاست جمهوری و حضور در برنامه‌های تبلیغاتی درخواست مرخصی خود را از تاریخ دوشنبه 4 اردیبهشت ماه تا تاریخ 27 اردیبهشت ماه تسلیم شورای شهر کرده است.
این در حالی است که به گفته اعضای شورای شهر، شهردار باید درخواست مرخصی خود را به شورا و نه به ریاست آن تسلیم کند. «علی صابری» عضو حقوقدان شورای شهر تهران در گفت و گو با یکی از رسانه های داخلی گفت: حالا که سفرها طولانی‌تر شده، می‌گویند که شهردار تهران درخواست مرخصی‌اش را به شورا داده است اما براساس قانون باید مرخصی شهردار از شورا و نه رییس شورا باشد و باید در صحن موضوع مرخصی وی بررسی و یا مورد پذیرش و یا رد شود که هیچ‌کدام از این موارد انجام نشده و لازم است که رییس ستاد انتخابات کشور به این مساله ورود کند.
به گفته برخی از اعضای شورای شهر «بی‌توجهی قالیباف به شورای شهر، و عدم پاسخگویی او در برابر اعضای شورای شهر مسبوق به سابقه است. «محمد حقانی» از اعضای شورای شهر تهران در گفت و گو با یکی از رسانه ها گفت: زمانی که شهردار قصد دارد، کارهای انتخاباتی انجام دهد، باید از شورا اجازه بگیرد اما آقای قالیباف نه در این مورد و نه در موارد دیگر هیچ وقت به حرف شورا احترام نگذاشته است. فعالیت معاونان و کارمندان شهرداری در ستاد قالیباف خلاف مقررات است و ما بارها در این زمینه تذکر داده‌ایم، اما فایده‌ای نداشته است.
به نوشته یکی از روزنامه های اصلاح طلب، آنچه پیداست شهردار تهران هیچ‌گاه به شورای شهر به عنوان نهاد بالادستی شهرداری نگاه نکرده است. بنابرگفته‌های «رحمت‌الله حافظی» عضو شورای شهر تمایل قالیباف به عدم ارائه گزارش به شورای شهر تهران مسبوق به سابقه است به گونه‌ای که شهردار تهران در بحث واگذاری املاک نیز بدون آنکه گزارشی به شورای شهر داده شود، به دیدار نمایندگان مجلس رفت و به آنها گزارش داد. جالب آنکه همزمان از اعضای شورا خواسته شد تا زمان رسیدگی قوه‌قضاییه صبر کنند و تا به امروز هیچ گزارش مکتوبی به اعضای شورا ارائه نشده است. انگیزه‌های انتخاباتی قالیباف و اطرافیانش به حدی رشد کرده که وی را حتی از طی نمودن پروسه‌های قانونی برای ورود به عرصه انتخابات بازداشته است.
**نقش شهید بهشتی در انتخابات 96
دیروز «حسن روحانی» رییس جمهوری در صفحه شخصی خود در اینستاگرام تصویر و متنی را منتشر کرد که از دید ناظران به عنوان واکنش او به شعار «بوی بهشتی آمد» ستاد انتخاباتی رئیسی تعبیر شد.
حامیان بهشتی در تبلیغات انتخاباتی خود بهشتی را فردی معرفی می کنند که از نظر رفتاری و کنشگری شبیه به شهید بهشتی است. گویی خود رئیسی هم از این شعارها استقبال می کند چرا که فعالیت انتخاباتی خود را از محل شهادت شهید بهشتی آغاز کرد. رئیسی با حضور در محل شهادت شهدای هفتم تیر (مجموعه فرهنگی سرچشمه) فعالیت انتخاباتی خود را کلید زد.
به نظر می رسد این شبیه سازی ها موجب شده دیروز روحانی با انتشار تصویر خود در کنار آیت الله بهشتی به ذکر نوع ارتباط خود با این شهید بزرگوار بپردازد و از نزدیکی خود با ایشان بگوید.
این در حالی است که از دید بسیاری از کارشناسان بهره برداری از نام بزرگان انقلاب برای جمع کردن رای بیشتر در اصول رقابت های انتخاباتی نمی گنجد و در دوره هایی به سوء استفاده برخی نامزدها از نام بزرگانی چون شهید رجایی منجر شده است.
یکی از روزنامه های اصلاح طلب در این خصوص از زبان «ناصر قوامی» استاد حوزه نوشت: از لحاظ اخلاقی، روشی که این کاندیداها در پیش گرفته‌اند اصلاً روش درستی نیست، مقایسه شدن و یا رفاقت با چنین شهیدی به چه منظوری صورت می‌گیرد. من و آقای رئیسی به مدت 12 سال در دستگاه قضا در کنار هم کار می‌کردیم، او را خیلی خوب می‌شناسم. طبیعی است که بین افراد حاضر و مدنظر و شهید بهشتی از نظر علم، دانش، سعه صدر، رعایت اخلاق و ادب شباهتی وجود ندارد و تاکید می‌کنم این که از شخصی که شهید شده و یا فوت کرده این گونه شبیه سازی‌هایی صورت بگیرد کار درستی نیست.
قوامی درباره اینکه بهشتی را باید به روحانی شبیه دانست گفت: ‘اگر قرار به این شبیه سازی باشد، باید گفت تحصیلات، نوع برخورد، سوابق، سن و سال و تا حدی شباهت‌هایی به بهشتی را برای او در نظر گرفت. تنها نگاهی به سوابق روحانی و حجت الاسلام رئیسی نشان می‌دهد که کدامیک به شهید بهشتی نزدیک‌ترند و کدامیک بوی بیشتری از آن شهید می‌دهند!
**ابهام در سازوکار انتخاباتی جمنا
جبهه مردمی نیروهای انقلاب زمانی که در دی ماه 1395 تاسیس شد، یکی از مهمترین اهداف خود را ایجاد سازوکار جمعی انتخاباتی و ایجاد اجماع میان طیف های مختلف اصولگرایی عنوان کرد، اگرچه تاکید شد که جمنا صرفا تشکلی انتخاباتی نسیت و تشکیل دولت انتخاباتی را در دستور کار خود دارد.
نزدیک به چهار ماه از تلاش بی وقفه اعضای جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی گذشته است، ولی هنوز چشم انداز روشنی از سازوکار جمعی اصولگرایان به چشم نمی خورد. این تشکل نتوانست همه طیف های اصولگرایی را زیر پرچم خود آورد. ثبت نام «سیدمصطفی میرسلیم» نامزد مورد حمایت حزب موتلفه اسلامی در انتخابات ریاست جمهوری و تاکید او بر عدم کناره گیری از رقابت ها، نمایانگر چند دستگی در اردوگاه اصولگرایی است.
واکنش تازه میرسلیم به سخنان تازه «محمدرضا باهنر» چهره شاخص اصولگرایی ودبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری در مورد کناره گیری نامزد حزب موتلفه به نفع جمنا قابل تامل است.
باهنر در گفت و گو با یکی از رسانه ها با بیان اینکه به نظر می‌رسد میرسلیم تا روز انتخابات باقی نمی‌ماند، گفته بود: موتلفه این اطمینان را به آیت‌الله موحدی داده‌اند که مقابل جمنا نیستند. میرسلیم در واکنش به این اظهارات باهنر در گفت و گو با یکی از رسانه ها گفت: باهنر خوب است به کارهای خودش بپردازد. تصمیمات ما باید از زبان من و حزب گفته شود شخص دیگری حق ندارد از قول ما حرفی بزند. ما تا اخر ایستاده ایم.
همچنین ورود مستقل «سید ابراهیم رئیسی» تولیت آستان قدس رضوی به انتخابات، تبری جستن چند باره او از تشکل جمعی اصولگرایان، اصرار جمنا در حمایت از او و موضع گیری های تازه مسوولان جمنا در مورد احتمال حضور با دو نامزد در انتخابات، حامیان جبهه مردمی را با نشانه های مختلف و متناقضی مواجه کرده است.
«مرضیه وحید دستجردی» سخنگوی جمنا در نشست خبری اخیر خود تاکید کرده که حضور دو نفر از نامزدهای جبهه مردمی در انتخابات، یک رقابت جدی است و کسی کاندیدای پوششی نیست.
به گفته دستجردی، سبد آرای این دو نامزد متفاوت است و برنامه خود را در یک رقابت دوستانه ارائه کرده و ما هم نظارت می‌کنیم تا ببینیم کدام یک با اقبال بیشتری از سوی مردم همراه است. شاید به این نتیجه برسیم هر دو نامزد باید حضور داشته باشند و تصمیم گیری در این باره به شورای مرکزی تفویض شده است. حضور دو نامزد جبهه مردمی در انتخابات تاکید بر این است که پاسخ ما به وضع موجود نه است.
**اعلام حمایت سعید جلیلی از رئیسی
«سعید جلیلی» عضو جبهه پایداری در گفت‌وگو با یکی از رسانه های داخلی سوگیری انتخاباتی خود را اعلام کرد. جلیلی گفت: باید بپذیریم که در یک فضای انتزاعی نیستیم. از جمع شش نفره کاندیداهای ریاست جمهوری تنها آقای رئیسی را اصلح می دانم و طبیعی است که از ایشان حمایت می‌کنم.
پیش از این خبرهایی مبنی بر دیدار رئیسی با جلیلی در رسانه ها منتشر شده بود. به تحلیل یکی از رسانه های اصلاح طلب، سعید جلیلی و رییسی هر دو مورد حمایت ایدئولوژیک‌ترین گروه سیاسی جناح راست یعنی جبهه پایداری‌اند. هر دو با عینک انقلابی‌گری به تحلیل مسائل سیاسی و مدیریتی کشور می‌نگرند. طبقه حامیان سیاسی و حلقه مشاوران آنان قرابت فکری-عملیاتی زیادی با هم دارد.
هرچند افق نگاه جلیلی در سیاست ورزی به جهت سوابقش در شورای عالی امنیت ملی شفاف‌تر است اما با نیم نگاهی به سخنان انتخاباتی رییس تولیت آستان قدس رضوی کاملا عیان است که کلام هر دو منبعث شده از یک جغرافیای ایدئولوژیک است و رنگ و بوی مشابهی می‌دهد. حتی طرفداران آنها یکی‌اند. آنان که سال 92 از جلیلی حمایت کرده‌اند حالا در فضای مجازی و فضای واقعی از رییسی دم می‌زنند. بر این اساس چرا رییسی و جلیلی نباید با یکدیگر دیدار و توافق کنند.
**اعلام زمان و چگونگی برگزاری مناظرات
سرانجام پس از چند روز بحث و نظر در مورد مناظرات، دیروز صدا و سیما شرح برنامه های مناظرات نامزدها را اعلام کرد. بر اساس برنامه اعلام شده، نخستین برنامه مناظره روز جمعه هششتم اردیبهشت با حضور هر 6 نامزد برگزار خواهد شد.
مناظرات زنده یکی از مهمترین و اثرگذارترین برنامه های تبلیغاتی نامزدها است که تجربه نشان داده در فزایش یا ریزش میزان آرای نامزدها، افزایش آگاهی عمومی، پویایی انتخابات و میزان مشارکت تاثیر بسزایی دارد.
بر اساس برنامه اعلامی صدا و سیما، در مجموع 1110 دقیقه برنامه (555 دقیقه برنامه رادیویی و 555 دقیقه برنامه تلویزیونی) برای هر نامزد در نظر گرفته شده است که با اضافه کردن این رقم به مناظره‌ها در مجموع 1470 دقیقه برنامه برای هر یک از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در نظر گرفته شده است.
**بیانیه ها و تکذیب ها
اعلام نام نامزدهای تایید صلاحیت شده برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، آب پاکی را روی دست رییس جمهوری پیشین و همراهان او ریخت. «محمود احمدی نژاد» و «حمید بقایی» که در مرحله غربالگری شورای نگهبان از صافی تایید صلاحیت ها رد نشدند، دیروز با انتشار بیانیه ای اعلام کردند که در انتخابات پیش رو از هیچ فردی حمایت نکرده و نخواهیم کرد.
در روزهای گذشته همچنین شایعاتی در فضای مجازی به ویژه کانال ها و رسانه های حامی رییس دولت پیشین منتشر شد که ادعا می کرد آیت الله هاشمی شاهرودی برای تایید صلاحیت و حضور احمدی نژاد در تبلیغات ریاست جمهوری درخواست حکم حکومتی کرده است. به دنبال انتشار این شایعات دفتر آیت الله شاهرودی بیانیه ای صادر و خبر منتشر شده را تکذیب کرد.
در این بیانیه می خوانیم: دفتر حضرت آیت الله العظمی هاشمی شاهرودی (دام ظله) ضمن تکذیب حمایت معظم له در جلسات شورای نگهبان از یک کاندیدای بخصوص و همچنین ارسال نامه به مقام معظم رهبری و درخواست حکم حکومتی در تأیید صلاحیت کاندیدای بخصوصی، این دست شایعات کذب و خلاف واقع را ابزار ناکارآمد دشمن برای کمرنگ کردن قدرت نمایی انقلاب اسلامی در مردم سالاری دینی و مشارکت حداکثری ملت بزرگ ایران در انتخابات پیش رو قلمداد می‌کند.
