کراتین خون و خطرات افزایش آن

دو ماده زائد و سمی در خون انسان که بدنبال سوخت و ساز مواد غذائی در بدن به وجود می‌آید، و تنها توسط کلیه دفع شوند کراتینین و اوره هستند. شایان به ذکر است که این دو ماده تنها توسط کلیه قادر به دفع است، و دفع یا عدم دفع کراتین و اوره توسط کلیه عملکرد و یا عدم کارائی و سلامت کلیه را نشان خواهد داد.

مقدار این دو ماده اغلب بعد از ۵۰ سالگی هر ۱۰ سال از مقدار طبیعی بالاتر می‌رود، که معنای آن  کاهش عملکرد کلیه در فرد است، و اهمیت خاصی نباید به آن داده شود. نحوه اندازه گیری میزان کراتینین و اوره تنها با آزمایش خون قابل رویت است.

مقدار طبیعی کراتینین و اوره

مقدار طبیعی کراتینین خون در مردان ۰٫۸-۱٫۲ mg/dl و  در برخی موارد تا ۱٫۵ mg/dl است، همچنین میزان این دو ماده در خون زنان ۰٫۶-۰٫۹ mg/dl است. مقدار طبیعی اوره خون در بالغین ۱۵-۴۵ mg/dl و در کودکان ۱۰-۴۰ mg/dl است. باید به این مهم نیز اشاره کرد که بالاتر رفتن مقدار کراتینین و اوره از موارد مذکور نشانه بیماری کلیه در فرد خواهد بود.

میزان کراتینین و اوره در زمانی که فعالیت هر دو کلیه از ۳۰ درصد پایین‌تر باشد، در خون بالا رفته و در نتیجه مقدار کراتینین و اوره تا زمانی‌ که هر دو کلیه تا ۳۰ درصد کار کنند، طبیعی خواهد بود.

توصیه ‌می‌شود جهت بررسی عملکرد دقیق کلیه در صورت ضرورت، اسکن ایزوتوپ کلیه انجام شود، این اسکن آزمایش بسیار دقیقی است و کار کلیه ها را جداگانه بررسی خواهد کرد.

در مواردی افراد مسن که کراتین خون آنها بیشتر از حد طبیعی است جای نگرانی وجود ندارد زیرا این پدیده طبیعی بشمار می‌رود، اما باید گفت که این افراد محدودیت در مصرف گوشت، نمک را خواهند داشت. به عنوان مثال بسیاری از مردانی که کراتینین بین ۲-۳ دارند، بدون هیچگونه بیماری و با کنترل مصرف گوشت و نمک، زندگی و فعالیت روزانه خود را انجام می دهند.

جهت اطلاع از خطرات بالا رفتن کراتین به اینجا مراجعه کنید.

عدم دفع کراتینین و اوره

در مواردی که کلیه به دلیل بیماری دچار کاهش فعالیت شود، دیگر قادر نخواهد بود که اوره و کراتنین را بصورت کامل  از خون دفع کند و در نتیجه مقدار این دو ماده در خون بالا خواهد رفت. بیماری های کلیوی متعددی هستند که اگر کلیه به آنها مبتلا شود، دیگر قادر به دفع اوره و کراتنین نخواهد بود و میزان این دو ماده در خون بالا خواهد رفت، در مواردی دیگر بیماری‌هایی هستند که باعث از کار افتادن کامل کلیه می‌شوند، در چنین وضعیتی کلیه قادر به دفع این دو ماده سمی نخواهد بود و در نتیجه آن میزان این دوماده مضر در خون بالا رفته و در نهایت فرد نیاز به دیالیز و پیوند کلیه خواهد داشت.

موادغذایی مناسب جهت کاهش کراتین خون

• چای برگ گزنه
• گون
• جو
• خوردن سبزیجات تازه
• چای بابونه
• ریواس
• ریشه قاصدک

کمبود کراتینین خون

در مواردی ممکن است میزان کراتنین خون از میزان طبیعی، پایین‌‌تر باشد، این حالت بیشتر در بانوان باردار روئیت شده است، زیرا در دوران بارداری به ویژه در سه ماهه دوم و سوم عملکرد کلیه در بانوان باردار به دو برابر حد فعالیت خود رسیده و اندازه کلیه بزرگ‌تر خواهد شد. در نتیجه درصورت افزایش عملکرد کلیه  میزان بیشتری از کراتنین توسط کلیه دفع  خواهد شد و در مواردی میزان کراتنین خون به ۸/۰ تا ۶/۰ خواهد رسید و ۶ هفته بعد از زایمان عملکرد کلیه به حالت طبیعی باز خواهد گشت.