امکان تامین مالی مردمی فرآورش کل نفت صادراتی با اعطای تنفس خوراک

مرکز پژوهش های مجلس ضمن حمایت از مبانی تهیه طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه گذاری مردمی، بر امکان تامین مالی مردمی فرآورش کل نفت صادراتی با اعطای تنفس خوراک تاکید کرد.

مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی درباره «طرح افزایش ظرفیت پالایشگاه های میعانات گازی و نفت خام با استفاده از سرمایه گذاری مردمی»، ضمن حمایت از مبانی تهیه این طرح، پیشنهادهایی برای اصلاح آن مطرح کرد.

*افزایش ظرفیت فرآورش نفت و میعانات گازی، استراتژی هوشمندانه برای شکست تحریم های نفتی

در بخش «چکیده» این گزارش بازوی کارشناسی مجلس آمده است: «هم‌اکنون از مجموع ۳.۹ میلیون بشکه نفت خام تولید شده از میادین نفت کشور ۷/۱ میلیون بشکه (معادل ۴۲ درصد) در داخل کشور به‌عنوان خوراک واحدهای پالایشگاهی استفاده می‌شود و ۲/۲ میلیون بشکه باقیمانده به‌صورت خام به خارج از کشور صادر می‌شود. از طرفی یکی از مهمترین ابزارهای ایالات متحده آمریکا برای تحریم ایران در سالهای ۱۳۹۰-۱۳۹۱ و تحریم‌هایی که از آبانماه ۱۳۹۷ نیز مجدداً توسط این کشور اعمال شده است، تحریم فروش نفت است. یک استراتژی هوشمندانه در حوزه انرژی که غیر از بی‌اثر کردن تحریم‌ها می‌تواند ثمرات قابل توجهی در حوزه‌های دیپلماسی، اقتصاد و کارآفرینی نیز داشته باشد افزایش ظرفیت فراورش نفت و میعانات گازی به اندازه تمام نفت و میعانات گازی تولیدی در کشور است به‌ صورتی که تکمیل زنجیره ارزش پتروشیمی نیز برای سهم مناسبی از آن متناسب با بازار منطقه‌ای مهیا شود.

*تامین مالی و به ثمر نرسیدن فاینانس‌های خارجی، مهمترین موانع توسعه طرح‌های پالایشی

از طرفی توسعه ظرفیت پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی کشور در سالهای اخیر با برخی مشکلات زیرساختی مواجه بوده است که باعث کاهش کمّی تعداد طرحهای تعریف شده پالایشی و پتروپالایشی و همچنین موجب طولانی شدن دوره ساخت معدود طرح‌های تعریف شده گشته است. از میان مشکلات زیرساختی مذکور می‌توان مشکل «تأمین مالی» و «به ثمر نرسیدن فاینانس‌های خارجی» را خصوصاً پس از اعمال تحریم‌های آمریکا به‌عنوان مهمترین مانع توسعه طرح‌های پالایشی و پتروپالایشی دانست.

*افزایش جذابیت طرح های پالایشی با اعطای تنفس خوراک

به همین منظور در این گزارش به ارائه طرحی برای تأمین مالی داخلی پروژه‌های مذکور به کمک منابع مردمی با اجرای بخش غیردولتی و حمایت دولت از طریق «اعطای تنفس خوراک» پرداخته شده است. منظور از تنفس خوراک، اعطای خوراک در تمام یا بخشی از سالهای اول و دوم پس از بهره‌برداری واحد است به‌صورتی که هزینه خوراک در این مدت به‌عنوان وام دولت به مجموعه سهامداران پالایشگاه یا پتروپالایشگاه به‌حساب آید و طی ۱۲ سال با نرخ سود ۴ درصد ارزی بازپرداخت شود. این اقدام نرخ بازده داخلی (IRR) طرح را تا ۵ درصد افزایش می‌دهد و مهمتر از آن به جذابیت طرح برای استقبال مردم و سرمایه‌گذاران داخلی در راستای تأمین سرمایه سریع پروژه منجر می‌شود.

* تامین مالی مردمی فرآورش کل نفت صادراتی غیرقابل دسترسی نیست

از طرفی کشور در ماه‌های اخیر با مسئله «نقدینگی‌های سرگردان» و التهابات ناشی از آن در بازار سرمایه مواجه شده است که بهترین راه کنترل آن هدایت نقدینگی مردم به سمت پروژه‌های مولد و صنایع زیرساختی است که توسعه صنعتی، اشتغال و ارزش‌افزوده را به‌صورت بلندمدت برای کشور به همراه خواهد داشت. فرآورش کل نفت صادراتی کشور به حجم ۲/۲ میلیون بشکه در پتروپالایشگاه‌های با فناوری روز، به ۴۰۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری طی ۸ سال احتیاج دارد که به معنای سرمایه‌گذاری ۵۰ هزار میلیارد تومانی در هر سال است و در مقایسه با نقدینگی ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومانی موجود در جامعه رقم غیرقابل دسترسی به‌نظر نمی‌آید و برابر ۳ درصد کل نقدینگی موجود در کشور در هر سال است».

در بخش «جمع بندی و پیشنهاد» این گزارش، مرکز پژوهش های مجلس پیشنهادهای خود را برای اصلاح عنوان، مقدمه و متن این طرح ارائه کرده است.