تقارن معنادار سه تاریخ

با فرا رسیدن موعد اجرای دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بار دیگر مسئله تنش در مناسبات تهران و واشنگتن به صدر اخبار رسانه‌های جهانی بازگشته است.

به گزارش فرارو، عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه رأی‌الیوم، سرمقاله امروز این روزنامه را به اجرای تحریم‌های آمریکا علیه ایران اختصاص داد و به همزمانی برخی رویداد‌های تاریخی با اجرای تحریم‌ها اشاره کرد.

عطوان با بیان اینکه دور دوم تحریم‌‎های آمریکا علیه دو بخش نفتی و بانکی ایران، بزرگترین آزمون دونالد ترامپ است، تصریح کرد اکثر نشانه‌ها حاکی از آن است که احتمال شکست تحریم‌ها از احتمال پیروزی آن‌ها بیشتر است.

به نوشته این روزنامه‌نگار، صدور معافیت تحریمی برای هشت کشور به این معناست که تهدیدات ترامپ به “صفر کردن صادرات نفت ایران”، فقط “بمب‌های صوتی” بود و صادرات نفت ایران مانند قبل از تحریم‌ها ادامه خواهد یافت. تحریم‌های آمریکا، کارآمدی خود را از دست می‌دهند. چرا که باعث شده‌اند بسیاری از ابرقدرت‌ها و کشور‌های منطقه‌ای، مانند روسیه، چین، هند، ترکیه و اتحادیه اروپا، علیه سلطه دلار بر اقتصاد جهان متحد شوند و از ارز‌های محلی در مبادلات تجاری استفاده کنند. آمریکا با اعمال این تحریم‌ها، به متحدانش آسیب می‌زند و در جهان، هرج و مرج اقتصادی ایجاد می‌کند. چونکه تحریم صادرات نفت ایران، به افزایش قیمت‌های نفت در بازار‌های جهانی دامن خواهد زد. امری که برای کشور‌های مصرف‌کننده، مشخصا در اروپا که زمستان سردی در پیش رو دارند، تبعات منفی خواهد داشت.

براساس این تحلیل، آمریکا برای جبران نفت ایران روی عربستان و روسیه شرط‌بندی کرده است. اما این شرط‌بندی ممکن است شکست بخورد. چرا که عربستان به لحاظ فنی قادر نیست فورا صادرات نفتش را افزایش دهد. روسیه نیز وضعیت مشابهی دارد. به عنوان نمونه، در چهار ماه گذشته، تولید روسیه از چاه‌های سیبری به دلیل یخزدگی به مقدار ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. حتی اگر روسیه در زمینه جبران نفت ایران با آمریکا همکاری کند، این همکاری مجانی نخواهد بود و امتیازاتی درخواست خواهد کرد.

این روز‌ها حساب وزارت خارجه آمریکا در شبکه‌های اجتماعی، برخی شروط دوازده‌گانه‌ای که مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا پس از خروج کشورش از توافق هسته‌ای مطرح کرد، را یادآوری می‌کنند. عطوان، ضمن اشاره به این شروط، آن‌ها را غیرقابل‌قبول دانست که هدف از مطرح کردن‌شان، ایجاد بهانه‌ای برای تجاوز به ایران و تغییر رژیم آن است. مانند چیزی که در عراق و لیبی و امروز در سوریه اتفاق می‌افتد.

به گفته عطوان، ایران ۴۰ سال تحت تحریم بوده و توانسته با هوشمندی از این امر به نفع خودش استفاده کند به طوری که ایران صنعت نظامی پیشرفته‌ای تاسیس کرد و به یک ابرقدرت منطقه‌ای تبدیل شد. این تحریم‌ها به نتیجه نخواهد رسید و برای آمریکا در خاورمیانه و جهان دشمنان بیشتری ایجاد خواهد کرد.

عطوان در ادامه به تقارن تاریخ تبعید امام خمینی (ره) و موعد اجرای تحریم‌های آمریکا در چهارم و پنجم نوامبر اشاره کرد و آن را بسیار معنادار دانست. این روزنامه‌نگار نوشت: “در چهارم نوامبر ۱۹۶۴، شاه ایران، محمد رضا پهلوی، ژاندارم وقت آمریکا در خاورمیانه، به تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه مبادرت کرد. سپس (امام) به عراق رفت که حکومت آنجا (در دوره صدام حسین)، او را به فرانسه تبعید کرد. در پنجم نوامبر ۲۰۱۸، اجرای دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران در همان تاریخ آغاز می‌شود. این تقارنی است که معانی زیادی دارد”.

علاوه بر تبعید امام، واقعه دیگری هم با موعد اجرای تحریم‌ها مصادف شده است: روز تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط برخی دانشجویان. در چهارم نوامبر ۱۹۷۹ (۱۳ آبان ۱۳۸۵) گروهی از دانشجویان، که خواستار استرداد شاه از آمریکا بودند، تعدادی از کارکنان سفارت آمریکا در تهران را گروگان گرفتند. برخی از محافل آمریکایی می‌گویند مصادف شدن اجرای تحریم‌ها با واقعه تسخیر سفارت، عمدی بوده و دولت آمریکا تعمدا این تاریخ را برای اجرای تحریم‌ها انتخاب کرده است.