فرهنگ مصرف نیازمند تغییر

در ماه‌های اخیر برخی از فعالان در حوزه تامین اجتماعی از کاهش ۳۰ درصدی قدرت خرید مردم خبر داده‌اند. در این میان نیز فقر خوراکی از جمله موارد قابل لمس در کاهش قدرت خرید جامعه است.

به گزارش بازتاب به نقل از آرمان، در شهریور سال‌جاری نیز معاون رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با رد اظهارات معاون وزیر بهداشت مبنی بر اینکه ۳۰ درصد مردم کشور گرسنه‌اند، گفت: خیلی از افرادی که دارای درآمد هستند، به دلیل سبک زندگی نادرست دچار سوء تغذیه هستند، اما آمار فقر خوراکی در ایران پایین است. با بررسی وضعیت معیشتی افراد در دهک‌های پایین باید گفت که بسیاری از این افراد به ندرت به پروتئین و مواد مغذی دسترسی داشته و همین قضیه باعث کاهش مقاومت بدن و ابتلا به انواع بیماری‌ها می‌شود. در این شرایط انتظار می‌رود تا افراد در دهک‍‌‌های پایین جامعه با مراجعه به پزشک از بروز انواع بیماری‌ها جلوگیری کنند. همچنین با بررسی نحوه پوشش‌دهی سازمان‌های بیمه‌گر نیز باید گفت که این سازمان‌ها در مقایسه وظایف خود و خدماتی که بیمه‌ها در کشورهای توسعه یافته به مردم می‌دهند، اقدام چندانی انجام نمی‌دهند و همین مساله باعث می‌شود تا فرد در روند بیماری نیز با مشکلات متعدد مواجه شود.

در روزها اخیر سرپرست وزارت تعاون کار و رفاه گفت: تمام افرادی که حقوق آنها زیر سه میلیون تومان است، واجد شرایط دریافت بسته‌های حمایتی هستند که یکشنبه هفته آینده نحوه توزیع مشخص و اعلام می‌شود. انوشیروان محسنی بندپی افزود: توانمندسازی و اشتغال یکی از اقدامات توسعه عدالت اجتماعی محسوب می‌شود، به‌طوری که در سال ۹۶ متوسط درآمد در شهرهای کشور ۳۳ میلیون تومان و در روستاها این رقم ۲۱ میلیون تومان بوده است که نسبت به سال ۹۵ شاهد رشد بوده‌ایم. او با اشاره به برنامه‌ریزی دولت برای توزیع بسته‌های حمایتی به خانواده‌ها بیان کرد: در این زمینه برنامه‌هایی بر سازمان برنامه و بودجه، وزارت رفاه در حال تدوین است که به زودی بسته‌هایی در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد. محسنی بندپی در پاسخ به این سوال که چه زمانی نحوه توزیع و میزان بسته‌های حمایتی اعلام می‌شود، افزود: برای جلوگیری از حواشی توزیع بسته‌های حمایتی نیز تدابیر لازم اندیشیده و تلاش شده کسانی که حقوق دریافتی آنها زیر سه میلیون تومان هستند، از این بسته‌ها دریافت کنند. سرپرست وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی گفت: در این زمینه نیز برنامه‌ریزی منظمی صورت گرفته و در واقع مستمری‌ بگیران تامین اجتماعی، مددجویان کمیته امداد، سازمان بهزیستی و همه افرادی که حقوق آنها زیر سه میلیون تومان باشد، این بسته‌ها را دریافت می‌کنند. به گزارش مهر، محسنی‌ بندپی تاکید کرد: تنها بخشی از افرادی که شغل آنها فصلی و درآمد آنها کمتر از سه میلیون تومان است، هنوز شناسایی نشده‌اند که این افراد می‌توانند با مراجعه به کمیته امداد و بهزیستی نسبت به دریافت بسته‌های حمایتی اقدام کنند. تلاش می‌شود، هیچ یک از افرادی که شرایط لازم را برای دریافت این بسته‌ها داشته باشند، حذف نشوند و در این زمینه دولت به صورت منظم برنامه‌ریزی کرده است. باید توجه داشت که بسته‌های حمایتی دولت بیشتر بسته‌هایی است که روی عرضه متمرکز است، بلکه باید بسته‌هایی دیگر نیز برای تحریک تقاضا و جمع آوری سرمایه‌های سرگردان تدارک دید.

بسته‌های حمایتی کمک حال قشر کم درآمد

یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره تاثیرات ارائه بسته‌های حمایتی در مدیریت قیمت‌ها می‌گوید: این اقدام باعث کاهش شدید تورم در جامعه می‌شود. این در حالی است که در ماه‌های اخیر در برخی از اقلام شاهد کمبود، احتکار و… بودیم. بسیاری ارزاق که در بسته‌های حمایتی تعریف شده در بازار کم‌یاب هستند، چون اغلب احتکار کنندگان این اقلام را در انبارها دپو کرده‌اند. علی کرد می‌افزاید: این اقدام باعث بروز نارضایتی در بین برخی از مصرف کنندگان در ماه‌های اخیر شده است. در این شرایط مردم مجبورند که وسایل مورد نیازشان را با قیمت گران خریداری کنند. به گفته او بنابراین این بسته‌های حمایتی جزو مصوبات مجلس و یکی از مباحث مهم در کمیسیون اجتماعی مجلس بود. تاکنون در این کمیسیون جلسات متعدد با حضور انوشیران محسنی بندپی، سرپرست سازمان رفاه و تامین و اجتماعی و پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد، سازمان برنامه و بودجه و سازمان مدیریت برگزار شده است. همچنین در مرکز پژوهش‌های مجلس این تصمیم‌گیری‌ها اتخاذ شده است. این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس تاکید می‌کند: بر اساس برآوردهای انجام شده تا مبلغ 600 هزار تومان به صورت بسته‌های حمایتی به اقشار کم درآمد و آسیب پذیر تعلق می‌گیرد. کرد تاکید می‌کند: این اقدام می‌تواند برای اقشار کم درآمد جامعه مفید باشد، چون حداقل خوراک و نیازهای اولیه سفره آنها تامین می‌شود. همچنین این اقدام در مناطق کم درآمد و کمتر توسعه یافته نقش بسزایی دارد. به گفته او ارائه بسته‌های حمایتی در حالی انجام می‌شود که هنوز در زمینه افزایش دستمزدها اقدامی انجام نشده است. همچنین به دلیل نبود اعتبارات کافی و نبود امکانات و جایگاه مالی تاکنون امکانی برای افزایش حقوق و دستمزد وجود ندارد. به گفته این نماینده مجلس امید است، در اسرع وقت دولت طرح‌ها و برنامه‌های نمایندگان مجلس را بپذیرد.

بسته حمایتی همچون توزیع یارانه زیان‌بار است

در مرداد سال‌جاری نیز یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس درباره ارائه بسته‌های حمایتی مطرح شده از سوی دولت و کم و کیف توزیع آن گفت: در اوایل جنگ هم بسته‌های حمایتی در بین مردم توزیع می‌شد. در گذشته نیز مشابه این اقدامات لحاظ شد. بالاخره توزیع این بسته‌ها در بین مردم بی‌تاثیر نیست، اما این اقدامات به‌شکل مناسب نمی‌تواند پاسخگوی نیاز مردم جامعه باشد. علی ساری افزود: این اقدامات در جامعه می‌تواند نیاز افراد در دهک‌های پایین را کاهش دهد، اما کافی نیست. او با بیان اینکه در یکی -دو دهه اخیر جمعیت قابل توجهی از مردم کشور از طبقه متوسط به طبقه فقیر و افراد در طبقات فقیر هم به حاشیه شهرها رانده شده‌اند، آیا تاثیر توزیع بسته‌های حمایتی همچون یک مسکن مقطعی است، می‌گوید: این اقدامات در ارتقای وضعیت اقتصادی افراد در دهک‌های پایین جامعه تاثیر گذار نیست. باید دانست که نیازهای افراد مشخص است، آنچه که از سوی دولت به دهک‌های پایین جامعه ارائه می‌شود، به لحاظ هزینه گران است. در واقع این اقدام همچون پرداخت یارانه در دولت احمدی‌ نژاد است. این اقدام نیز یک روش جدید از یارانه است. به گفته او با ارزیابی تاثیرات یارانه بر زندگی مردم باید دانست که این اقدام نه تنها مثبت نبود، بلکه تاثیرات منفی متعدد آن گریبان‌گیر مردم می‌شود. این عضو کمیسیون اجتماعی مجلس تاکید کرد: با توجه به اینکه یارانه افزایش قیمت در حوزه حمل و نقل داشته است، به‌ ازای آن قرار بود که این اختلاف قیمت بر سر سفره مردم بیاید. هرچند شفافیتی در این اقدام نبوده است. هم‌ اکنون تغییرات فراوان در برنامه‌های اولیه مشاهده می‌شود، اما همچنان درباره سیستم یارانه و مبلغ آن عدد ثابت در نظر گرفته شده و این هزینه‌های گزاف بر سر دولت سنگینی می‌کند. این سیستم به ‌شکل موقت تاثیرات کوتاه مدت دارد. بنابراین این اقدام دردی را از جامعه دوا نمی‌کند. در حالی که باید برای حل مساله اقتصادی به‌ویژه سبد هزینه‌های خرید خانوار به‌شکل کارشناسی شده اقدام کرد. به گفته او اقدامات درباره توزیع بسته‌های حمایتی به‌نوعی پاک کردن صورت مساله است. به گفته او در اصل مساله اقتصادی را نمی‌توان حل و فصل کرد، مگر با توزیع یارانه، بسته حمایتی، کوپن، بن و…. باید دانست که این اقدامات تاثیرات چندانی روی وضعیت اقتصادی افراد جامعه ندارد، مضاف بر اینکه می‌توان برای حل مشکلات ناشی از فاصله طبقاتی در کشور به سراغ راه‌ حل‌های واقعی و اساسی در حوزه سیاست‌های داخلی و خارجی رفت. در حالی که هم اکنون صورت مساله در این باره حل نشده است.

ریشه بروز بیماری‌ها فقط مسائل اقتصادی نیست

باید دانست که فقط ریشه بروز بیماری‌ها و انواع نارسایی و مشکلات مسائل اقتصادی نیست، بلکه بی‌توجهی و استفاده از الگوی‌های نادرست در نحوه خورد و خوراک و زندگی منشاء بروز انواع بیماری‌ها و مشکلات است. بسیاری از علائم سوء تغذیه در ایران ناشی از کمبود منابع اعتباری نیست، بلکه بیشتر مرتبط با تصمیمات و فرهنگ‌های تغذیه‌ای نادرست است. در حالی که این فرهنگ نادرست در بین قشر فقیر تشدید شده است. برای مثال آنها از عهده تفریح‌های معمول و عرف جامعه بر نمی‌آیند، مجبورند برای پوشش این بخش از زندگی خود به تغذیه‌های نامناسب و غذاهای بی‌کیفیت در خیابان‌ها استفاده کنند. البته با وجود داشتن کالری زیاد، نیازهای اساسی بدن را تامین نمی‌کند. به طور مثال استفاده از غذاهای فست فود برای این قشر از جامعه تبدیل به نوعی تفریح شده است. بنابراین از مواد غذایی استفاده می‌کنند که زیان‌آور است. این اقدامات گرچه اقدامات مثبتی برای عدم کاهش چشمگیر قدرت خرید مردم است، اما دولت باید در کنار قدرت خرید مردم، میل به خرید را نیز لااقل برای سرمایه‌های سرگردان، تثبیت و ایجاد کند. قدرت خرید مردم و نیز میل به خرید آنها در کنار هم نظام عرضه و تقاضا را می‌سازد و دولت اگر می‌خواهد شرایط اقتصادی را تثبیت کند، باید برای هر دو سوی ماجرا تمهید بیندیشد. در این وضعیت انتظار می‌رود تا در زمینه استفاده مناسب از اغذیه‌های مناسب اقدامات مناسب انجام داد.