رمزگشایی از نقش “محمود واعظی” در دفتر رئیس‌جمهور
پس از آنکه شرایط اقتصادی چند ماه اخیر، مجلس را به جایی رساند که دو وزیر اقتصاد و کار دولت حسن روحانی را استیضاح و برکنار کند، مدتی است که رئیس‌جمهوری به دنبال وزرای جایگزین است تا کابینه خود را ترمیم کند.
به گزارش شرق، البته روز چهارشنبه، رئیس دفتر روحانی خبر داد که این وزرا انتخاب شده اند و در اولین جلسه مجلس که هفته بعد خواهد بود، وزرای جدید کار و اقتصاد برای گرفتن رأی اعتماد از نمایندگان معرفی خواهند شد.
ماجرا، اما فقط این نیست و شایعات درباره دولت و رئیس دفتر رئیس‌جمهوری همچنان ادامه دارد؛ اینکه محمود واعظی در انتخاب‌های حسن روحانی دخالت می‌کند. این همان چیزی است که خبرنگار ایلنا از واعظی پرسیده و او در جواب گفته است: «این حرف بی‌مبنا است. رئیس‌جمهوری در همه زمینه‌ها تصمیم نهایی را شخصا می‌گیرند. سؤال این‌جاست رئیس‌جمهور چرا دفتر دارد؟ دفتر ریاست‌جمهوری برای این ایجاد شده است که مقدمات آنچه را رئیس دولت در نظر دارد، فراهم کند».
رئیس دفتر رئیس‌جمهور ادامه داد: «وظیفه ماست آنچه را رئیس‌جمهور از ما می‌خواهد، انجام دهیم. یک روز وزرا و استاندارهاست و زمانی مسائل دیگر مطرح می‌شود که دفتر وظیفه دارد مطالعات، بررسی‌ها و مشورت‌ها را انجام و نتیجه را خدمت ایشان ارائه دهد».
او با بیان اینکه از نظر من آنچه اشکال دارد این است که دفتر رئیس‌جمهور به جای رئیس‌جمهور بخواهد کار انجام دهد، گفت: «در دفتر ریاست‌جمهوری ما مقدمات را فراهم می‌کنیم و تصمیم نهایی را در همه زمینه‌ها شخص رئیس‌جمهور می‌گیرد».
واعظی همچنین درباره اینکه عنوان می‌شود وزرای پیشنهادی در کابینه از سوی برخی از افراد در دولت انتخاب می‌شوند، عنوان کرد: «ترکیب اعضای فعلی کابینه نشان می‌دهد که نه منتسب به فردی است و نه جناح خاصی، بلکه همه تفکر‌های همسو با دولت که در انتخابات و رأی ۲۴ میلیونی حضور داشتند، در کابینه هم حضور فعال دارند. تجربه نشان داده است که آقای روحانی به هیچ عنوان این‌گونه که گفته می‌شود، تصمیم نمی‌گیرد».
رئیس دفتر یا فراتر از آن؟
اما اگر مبنا را بر ضرب‌المثل معروف «تا نباشد چیزکی، مردم نگویند چیزها» بگذاریم، نقش و جایگاه محمود واعظی را می‌توان فراتر از یک رئیس دفتر دانست؛ هرچند او مانند رئیس دفتر محمود احمدی‌نژاد، رابطه مریدی و مرادی با رئیس خود ندارد.
نشانه‌های زیادی هست که می‌توان برای جایگاه واعظی آن‌ها را مثال زد؛ چند ماهی از استعفای محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، گذشته است و تقریبا این محمود واعظی است که جور او را در حاشیه جلسه هیئت دولت به دوش می‌کشد و اخبار دولت را به خبرنگاران می‌گوید.
واعظی چند باری هم به عنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهور به کشور‌های مختلف سفر کرده و حتی برای رساندن پیام حسن روحانی به مراجع تقلید به قم رفته است که این نشان می‌دهد او کار‌های زیادی در دولت برعهده گرفته است. یک مثال دیگر؛ واعظی چندی پیش درباره نامه حسن روحانی به رئیس مجلس در مورد سؤال از رئیس‌جمهوری این جمله را گفته بود: «حساب علی لاریجانی را از مجلس جدا می‌دانیم».
اگر بهروز نعمتی و کاظم جلالی را دو یار جدانشدنی از علی لاریجانی در مجلس بدانیم و رابطه دوستی آن‌ها با واعظی را مدنظر قرار دهیم نشان می‌دهد که رابطه او با مجلسی‌ها هم خوب تأثیرگذار است و از آن برای پیشبرد کار دولت استفاده می‌کند.
بهروز نعمتی چندی پیش درباره مذاکرات انتخاباتی با محمود واعظی گفته بود: «.. از سال ٩٢ این جلسه‌ها برگزار می‌شد. آقایان واعظی، جنتی، دکتر جلالی و آقای بانک بودند. نخستین جلسه را مرداد ٩٣ گذاشتیم. برجام در کشور موضوع بسیار مهمی بود و اگر وفاق و همدلی بین مجموعه‌ها نبود، به ثمر نمی‌رسید. آنجا مبنایی شد که ارتباطات بیشتر شود و به نوعی کنار هم باشیم تا جلوی تندروی‌ها گرفته شود».
این‌ها می‌تواند نمونه‌هایی باشد که نشان دهد نقش محمود واعظی در دولت پررنگ‌تر از یک رئیس دفتر است؛ تا جایی که صدای برخی اصلاح‌طلبان را در آورده است.
«عبدالله ناصری»، عضو شورای مشورتی اصلاح‌طلبان، سال گذشته درباره محمود واعظی گفته بود: «شنیده‌های موثق حاکی از آن است که در عزل و نصب استانداران حضور ایشان به‌شدت احساس می‌شده است. هرگز رسم نبوده رئیس دفتر در این عرصه‌ها وارد شود. در هیچ‌یک از دولت‌ها، حتی دولت آقای هاشمی که شخص مقتدر و توانمندی بود و یک دوره آقای مرعشی رئیس دفتر بود و دوره دوم هم محسن هاشمی، باز هم شاهد چنین رفتار‌هایی نبودیم».
او گفته بود: «ایشان در حدی نقش پررنگی دارد که این تلقی ایجاد شده که نقش معاون اول را ایفا می‌کند، خبرها حاکی از آن است که حضور ایشان در دولت دوم بر نقش و انگیزه‌های جهانگیری به‌عنوان معاون اول سایه انداخته است. در وزارت خارجه نیز برای دیدار‌های رسمی با میهمانان خارجی از دیرباز پروتکل‌های خاصی وجود داشته و دارد که در این دوره گویا رعایت نمی‌شود. ایشان به‌شدت هم علاقه‌مند هستند که دوستان هم‌حزبی‌شان مسئولیت بر عهده بگیرند و در بخش‌های مختلف دولت حضور داشته باشند. نمونه‌هایی هم شاهد بودیم که در تعیین استاندار دخالت‌هایی شده است. تا مرحله آخر انتخاب استاندار پیش رفته بودند، ولی در نهایت استانداری روی کار آمده که عضو حزب اعتدال و توسعه بوده، اما کارایی چندانی نسبت به انتخاب قبلی نداشته است».
ناصری گفته بود: «به‌هرحال نقش آقای واعظی نقش پررنگی است و حتما یکی از مشکلات جدی برای شخص روحانی خواهد بود و همه تعاملات و هماهنگی‌های کابینه را دچار مشکل خواهد کرد، چراکه رئیس دفتر همیشه نقش و موقعیتش مشخص بوده و از یک حدی فراتر اعمال قدرت و نفوذ نمی‌کرده است».
محمود و اسحاق
بیشترین واکنش به محمود واعظی به رابطه او با اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، برمی‌گردد که خیلی‌ها واعظی را متهم کم‌رنگ‌شدن نقش جهانگیری در کابینه دوم حسن روحانی می‌دانند، حتی کار به جایی رسید که شایعه استعفای اسحاق جهانگیری در برخی محافل شنیده شد که دلیل آن هم اختلاف او با رئیس دفتر رئیس‌جمهور ذکر می‌شد، هرچند هم استعفای جهانگیری تکذیب شد و هم واعظی درباره شایعه اختلافش با معاون اول رئیس‌جمهوری، گفت: «هیچ اختلافی بین آقای جهانگیری و دولت و اعضای دولت وجود ندارد. ما الحمدلله در این دولت روابط صمیمی و نزدیکی داشتیم. اگر کسی در یک سایتی حرفی می‌زند نباید در جمع مطرح کرد و به نظر من این حرف‌ها را نباید جدی گرفت. اکنون بین آقای جهانگیری و همه اعضای دولت صمیمیت وجود دارد».
چه شایعه رابطه واعظی و جهانگیری را جدی بگیریم و چه نگیریم، نقش پررنگ واعظی در دولت دوم حسن روحانی را نمی‌توان پنهان کرد.
اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، سال گذشته در گفتگو با سالنامه شرق نکاتی را گفت که نشان می‌داد نقش رئیس دفتر رئیس‌جمهوری پررنگ‌تر از قبل است.
جهانگیری گفته بود: «دفتر رئیس‌جمهور جایی سیاسی است که باید رئیس‌جمهور را در کار‌هایی که باید انجام دهد، پشتیبانی و نیاز‌های این امور را برطرف کند. انصافا آقای واعظی حضور فعال‌تری دارد، فردی اجرائی است و تصمیم‌های جدی‌تری هم می‌گیرد. شاید به‌همین‌دلیل است که حضور رئیس‌جمهور در امور اجرائی کشور نسبت به دوره گذشته بیشتر و پررنگ‌تر شده و ازاین‌رو دستوراتی که می‌دهند و مکاتباتی که با دستگاه‌ها دارند، نسبت به گذشته زیادتر شده است».
او همچنین گفته بود: «در دفتر رئیس‌جمهور درباره انتصابات بعد از کابینه تمرکزی شکل گرفته که من تقریبا در جریان آن‌ها نیستم. من این‌ها را سیاسی نمی‌بینم. به نظرم عمدی هم در کار نبوده که بخواهند من در جریان نباشم».
اگر حضور فعال محمود واعظی در دولت شایعه باشد، قطعا وجود مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در کشور شایعه نیست و مردم انتظار دارند حضور مسئولان دولت دوازدهم، چه کم و چه زیاد، زندگی را برای آنان آسان‌تر کند. باید دید دولت موفق خواهد شد؟
