رقابت دلار و یوان درخزانه بانک‌های مرکزی دنیا
۶۲.۳ درصد؛ عددی است که یکی از سیاسی‌ترین تحولات اقتصادی این روزهای جهان را نشان می‌دهد. سهم دلار در ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی جهان به این میزان رسیده است که کمترین رقم طی ۵ سال اخیر به حساب می‌آید.
به گزارش بازتاب به نقل از ایران، این افت در حالی رخ داد که دلار در سه ماهه دوم 2018، 5 درصد افزایش ارزش داشت. یورو، ین و یوآن سهم‌شان از ذخایر بانک‌های مرکزی افزایش یافت و به همین دلیل دلار، سهم خود را از دست داد. با وجودی که همچنان دلار درمیان سایر ارزهای جهان برتری دارد، اما تحولات سال‌های اخیر باعث شده است تا بانک‌های مرکزی دنیا و دولت‌ها درفکر یافتن جایگزینی برای آن باشند.
براساس جدیدترین گزارش صندوق بین‌المللی پول، بانک‌های مرکزی جهان در این بازه زمانی معادل 193 میلیارد و 400 میلیون دلار، یوآن نگهداری کردند. این درحالی است که سهم یوآن در ذخایر ارزی جهان با وجود تنش‌های تجاری میان چین و امریکا رشد داشته و این ارز در میان تمام ارزهای جهان در جایگاه ششم قرار دارد. البته سهم 1.84 درصدی یوآن به‌عنوان یکی از ذخایر ارزی بانک‌های مرکزی همچنان در مقایسه با دیگر ارزهای جهانی مانند دلار، یورو و ین ژاپن ناچیز محسوب می‌شود.
استیون انگلندر، کارشناس و پژوهشگر اقتصادی به بلومبرگ می‌گوید: «اختلافات سیاسی میان امریکا و سایر کشورها می‌تواند عاملی برای این مسأله تلقی شود اما اعداد، این نتیجه‌گیری قطعی را نشان نمی‌دهند. پریشانی اخیر بازارهای نوظهور ممکن است نیاز به مداخلاتی از سوی بانک‌های مرکزی داشته باشد که در این میان دستکاری دلار، ساده‌ترین راه ارزی برای نظم بخشیدن است.» او همچنین با توجه به افزایش فزاینده سهم یوآن در میان ذخایر جهانی می‌گوید:«تلاش‌های چین برای جهانی کردن رنمینبی(یکی از واحدهای پول این کشور) درحال به ثمر رسیدن است.»
گزارش صندوق بین‌المللی پول همچنین نشان می‌دهد که مازاد حساب جاری چین در سال گذشته به 1.7 درصد از تولید ناخالص داخلی افزایش یافت و چین را بین کشورهای دارای مازاد قرار داد. آلمان، کره جنوبی، هلند، سوئد و سنگاپور نیز در دسته همین کشورها هستند. امریکا، انگلستان، ترکیه و آرژانتین نیز از کشورهایی هستند که با کسری حساب جاری مواجهند.
امریکایی‌ها از این تغییرات چندان خوشبین نیستند. استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری امریکا در این باره به «رویترز» گفت: «نگران سقوط یوآن هستم و با دقت رصد می‌کنیم که چین این ارز را دستکاری کرده است یا نه.»
بررسی رویکرد خبرگزاری‌های چینی به این تغییرات نشان می‌دهد که آنها معتقدند بر خلاف جنگ تجاری، یوآن چین درمیان بانک‌های مرکزی جهان محبوب‌تر شده است. کریس لانگ اقتصاددان چین و هنگ کنگ در بانک DBS به خبرگزاری scmp چین می‌گوید:«برخی از بانک‌های مرکزی بی‌ثباتی جنگ تجاری را موقت می‌دانند و نگاه‌شان به وضعیت اقتصادی بلندمدت چین، مثبت است. از طرفی دیگر، آنها همچنین ممکن است به خاطر کاهش ارزش یوآن، به این ارز به‌عنوان سرمایه‌گذاری ارزان نگاه کنند.»
اما کاهش سهم و اهمیت دلار در میان کشورهای مختلف جهان، تنها به همین جا ختم نمی‌شود. پیش از این نیز برخی از کشورها شروع به فروش اوراق قرضه امریکایی کرده بودند. بر اساس گزارش وزارت خزانه‌داری امریکا در نیمه اول سال‌جاری، اوراق قرضه ترکیه 42درصد کاهش یافته و به 28.8 میلیارد دلار در ماه ژوئن رسیده است که از سال ۲۰۰۲ تاکنون بی‌سابقه است. ترکیه طی هشت ماه گذشته حدود ۵۰ درصد اوراق قرضه در اختیار خود را به فروش رسانده است. روسیه نیز قبلاً یکی از بزرگترین دارندگان اوراق قرضه امریکا بوده است اما حالا بیش از یک دهه است که دارایی‌های خود را از اوراق قرضه امریکا در سطح 14.9 میلیارد دلار نگه داشته است. گزارش راشاتودی نیز نشان می‌داد که در طی 12 ماهه منتهی به ژوئن، توکیو 82.9درصد، یعنی معادل 7 درصد از کل اوراق قرضه‌ای را که از خزانه‌داری امریکا خریداری کرده بود، فروخته است.تنها در ماه ژوئن، ژاپن 18.4 میلیارد دلار از اوراق قرضه دولت امریکا را فروخته و پول خود را پس گرفته است. تمام این تحولات جهانی، نشان از آن دارد که اگرچه هنوز دلار بر مبادلات تجاری جهان سلطه دارد، اما قلدری این ارز روز به روز در حال کم‌شدن است.
