تحریم قطر، اشتباه بزرگ محور سعودی
گرچه بحران محور سعودی با قطر وارد مرحله رکود شده است اما مواضع هر یک از طرفین دو احتمال را تقویت می کند: شدت مواضع و یا جنگ بدون اینکه گزینه سومی وجود داشته باشد.
به گزارش بازتاب به نقل از زونامه رای الیوم، عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه با اشاره به رکود بحران محور سعودی با قطر در دو روز گذشته به بررسی تحولات احتمالی این بحران در روزهای آینده پرداخته و پیش بینی کرد این بحران شدت یافته و حتی به جنگ ختم شود.
به عقیده عطوان بحران عربستان و متحدانش با قطر در دو روز گذشته وارد مرحله رکود شد، زیرا میانجیگری کویت تقریبا تمام شده است و احتمال دخالت نظامی گرچه به شکل موقت کاهش یافته است.
نتایج معکوس تحریم علیه قطر
در این میان تحریم اقتصادی عربستان، بحرین و امارات علیه قطر نتایج معکوس داشت و به نفع قطر تمام شد زیرا آن را در جایگاه قربانی قرار داد که هدف حمله قرار گرفته است و همین امر موجب ابراز همدردی ملت های عرب با دوجه به ویژه در صفحات اجتماعی شد.
تکاپوی قطر برای مهار بحران با عربستان و متحدانش
در مقابل تکاپوی قطر در دو بخش دیپلماسی و رسانه ای در سطح عربی و جهانی توانست این آسیب را مهار کرده و از این بحران به نفع خود بهره برداری کند زیرا دوحه مشی آرامش را در پیش گرفت و از شدت مواضع خودداری کرد و در جایگاه قربانی ظاهر شد که به دفاع از خود برخاسته است و طرفی است که تمایل زیادی دارد با میانجیگری کویت همکاری داشته باشد تا برون رفتی قابل قبول برای مهار بحران حاصل شود.
ائتلاف بزرگ ائتلاف چهار گانه علیه قطر چه بود؟
اشتباه بزرگی که ائتلاف چهار گانه شامل عربستان، امارات، بحرین و مصر مرتکب شدند اینکه اقدامات مجازات آمیزی را در پیش گرفتند که از نظر روانی و عملی در ماه مبارک رمضان برای ملت قطر زیان های بزرگی داشت از جمله این اقدامات اخراج اتباع قطری از خاک خود و مهلت دو هفته ای به آنان برای ترک این کشورها بود بدون اینکه خطر نتایج حاصل از این اقدامات را در نظر بگیرند.
در این خصوص باید در نظر داشت که بین اخراج خانواده ها و سفیران تفاوت زیادی است زیرا یک سفیر می تواند در فاصله چند ساعت و یا چند روز یک کشور را ترک کند اما خانواده ها قادر به این کار نیستند به ویژه اگر ارتباطات خانوادگی و نیز سرمایه گذاری های مالی قطری ها را در این کشورها در نظر بگیریم.
برخورد زیرکانه قطر در قبال بحران با محور سعودی
در مقابل این ا قدامات، قطر هوشیارانه عمل کرد و به مقابله به مثل علیه اتباع این چهار کشور اقدام نکرد، بلکه با آنان با احترام برخورد کرده و بدون هیچ تغییری از اقامت آنان در خاک خود استقبال کرد و آنان را برای ادامه زندگی در خاک خود یا ترک کشور آزاد گذاشت.
سه رویکرد اصلی در برخورد با قطر
در این میان تصور نمی شود رکود کنونی در بحران عربستان و متحدانش با قطر دوام چندانی داشته باشد و احتمال تحولات خطرناک تر در چند روز آینده بعید نیست زیرا در خصوص نحوه برخورد با بحران کنونی سه رویکرد وجود دارد که هر یک دیدگاههای خاص خود را دارند:
اول: مسالمت آمیز
طرفداران این رویکرد بر صبر و اتخاذ سیاست تحریم قطر تاکید دارند و معتقدند ابراز همدردی با ملت قطر در ارتباط با تحریم ها عمز زیادی ندارد و نتایج حاصل از آن نیز کوتاه مدت است.
این گروه در این خصوص به نمونه های عراق، ایران و سوریه و فلسطین اشاره دارند.
دوم: حفظ حد وسط
حامیان این رویکرد افزایش فشارهای اقتصادی بر قطر برای در تنگنا قرار دادن آن را خواستار هستند و به اقداماتی نظیر انتقال به مرحله بلوکه کردن اموال و سپرده های آن در کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و نیز در بانکها و بازارهای جهانی به بهانه حمایت قطر از تروریسم اشاره دارند و معتقدند این تصمیم با حمایت آمریکا نه تنها موجب فلج شدن اقتصاد قطر می شود بلکه قدرت مالی آن را که برای حمایت از بازوهای رسانه ای و سیاسی به کار می گیرد، تضعیف می کند.
از دست رفتن فرصت توسل به گزینه نظامی علیه قطر
سوم: توسل به گزینه نظامی
طرفداران این نظریه از اینکه عربستان، امارات ، بحرین و مصر در دو روز نخست بحران و پیش از گرایش قطر به سمت ترکیه و ایران فرصت طلایی را از دست دادند ، از آنان انتقاد دارند و معتقدند اظهارات دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی مبنی بر وجود تاریخ طولانی حمایت قطر از تروریسم در بالاترین سطوح هنوز می تواند پوشش این گزینه (نظامی) و نیز تغییر نظام حاکم قطر را تامین کند.
گروه سوم بر دو موضوع اساسی تاکید دارند، اول دسته بندی در بین خاندان حاکم که اکنون هیچ نشانی در این خصوص دیده نمی شود و دوم استفاده از برخی قبایل مخالف از جمله قبیله «بنی مره» که در کودتای نافرجام 1996 نیز با تحریک عربستان و امارات برای سرنگونی حمد بن خلیفه آل ثانی امیر سابق و بازگرداندن پدرش به قدرت دست داشت.
این در حالی است که قبیله بنی مره از یک سوراخ دو بار گزیده نمی شود زیرا نتیجه دست داشتن در کودتای نافرجام 1996 سلب تابعیت از هفت هزار نفر از وابستگان این قبیله و زندانی شدن تعداد دیگری از آنان بود حال آنکه حامیانشان آنان را برای پرداخت بهای کودتا و روبه رو شدن با سرنوشت تنها رها کردند.
پاسخ منفی قطر به شروط دهگانه محور سعودی
به هر حال دولت قطر شروط دهگانه دشمنان را نپذیرفت، شروطی که برخی از آن عبارتند از قطع روابط با اخوان المسلمین، بیرون راندن رهبران آن از قطر، تعطیلی شبکه الجزیره و مبارزه جدی با تروریسم و نیز ملحق شدن به ناتو عربی- اسلامی علیه ایران.
عدم انعطاف امارات در برابر میانجیگری کویت
از سوی دیگر گزارش های خبری حاکی از این است که دولت امارات و شیخ محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی به هیچ وجه در قبال میانجیگری کویت انعطاف نشان نداند و حتی برخی اعلام کردند، امارات تلاش کرد، این وساطت را ناکام بگذارد و همین موارد در مورد عربستان و محمد بن سلمان جانشین ولیعهد نیز گفته می شود زیرا او نیز میانجیگری کویت را نپذیرفت.
احتمال شدت مواضع و حتی جنگ
منتظر گام بعدی هستیم که احتمالا این رکود را بشکند آن هم در شرایطی که ائتلاف سعودی، اماراتی، بحرینی و مصری بر تسلیم شدن قطر اصرار دارند و قطر نیز اعلام کرده است سرفرود نخواهد آورد و این یعنی شدت مواضع و چه بسا جنگ و گزینه سومی وجود ندارد.
