سمت و سوی تازه تلاش‌های برجامی اروپا

با گذشت سه هفته از تصمیم رئیس جمهوری آمریکا برای خروج از برجام، اکنون به نظر می‌رسد گام‌های اتحادیه اروپا برای حفظ این توافق عینیت بیشتری یافته و با همگرایی آرا و اطمینان از وجود اراده سیاسی لازم، این تلاش‌ها به سمت و سویی تازه هدایت شده است.

به گزارش ایرنا، نشست ماهیانه وزیران امور خارجه 28 کشور عضو اتحادیه اروپا که روز گذشته (دوشنبه) در بروکسل پایتخت بلژیک برگزار شد، بیش از همه تحت تاثیر تحولات مرتبط با توافق هسته ای با ایران قرار گرفت.
این نشست را می‌توان ادامه‌دهنده دستور کار نشست دو هفته پیش سران کشورهای اروپایی در صوفیه بلغارستان دانست که در آن برای کار روی طرحی با هدف حمایت از کسب و کارهای اروپایی، توافقی اولیه صورت گرفته و ادامه کار به گردهمایی‌های آتی موکول شده بود.
گرچه جزئیات چندانی از رایزنی‌های روز دوشنبه شورای وزیران به رسانه‌ها راه نیافته، اما اظهارنظرهای گزینشی صورت گرفته خود حامل پیام‌های مثبتی برای طرف‌های حامی برجام است.
«فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا، پیش از این نشست با حضور در جمع خبرنگاران، از عزم سیاسی برای حفظ این توافق خبر داد و گفت: ما ابزارهای لازم برای مراقبت و حفاظت از سرمایه گذاری های اقتصادی را به خصوص زمانی که مطابق با منافع امنیتی‌مان باشد، در اختیار داشته و مصمم به بکارگیری آن هستیم.
وی پس از دیدار با وزیران اروپایی، این اظهارات را در کنفرانسی خبری پی گرفت و ادامه داد: ما بر پیام قدرتمندی که اتحاد اعضا می فرستد، تاکید کرده و تصمیم گرفتیم تا هماهنگی برای تعیین ساز و کار‌های اتحادیه را با هدف حمایت از کسب و کارهای اروپایی که به صورت قانونی در ایران اقدام به سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ادامه دهیم.
بخشی از اظهارات مهم روز دوشنبه موگرینی که بازتاب کمتری در رسانه ها یافت، مربوط به طرح‌های حمایتی شماری از اعضای اتحادیه اروپا در ارتباط با برجام بود که به گفته این مقام، می‌تواند «مکملی» برای ساز وکارهای جمعی مطرح شده باشد.
وی در این رابطه گفت: شماری از کشورها ایده‌هایی ارائه داده‌اند که به موجب آن هر یک قادر به مشارکت در تکمیل گام‌های اتحادیه اروپا برای حفظ توافق خواهند بود.
موگرینی ادامه داد: اقدامات جمعی اتحادیه باید با تصمیم های واحد اعضا همراه و تکمیل شود و نشست روز دوشنبه با هدف طرح‌ریزی همین موضوع انجام شد.
این گام‌های احتمالی از سوی هر یک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا که در راستای تسهیل سرمایه‌گذاری در ایران انجام خواهد شد، می‌تواند عامل تداوم جریان سرمایه و موجب تحقق تصمیم‌های جمعی اتخاذ شده باشد.
موگرینی جزئیات بیشتری از رایزنی‌های صورت گرفته منتشر نکرد، اما گفت که با توجه به پیچیدگی‌های موجود، امید دارد طی چند هفته آینده در این رابطه یک جمع‌بندی حاصل شود.
مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا ادامه داد: به دنبال اقدام (درخصوص برجام) در سریع‌ ترین زمان ممکن هستیم.

** ساز ناکوک لهستان در ارکستر برجامی اروپا
در کنار پیام واحدی که از سوی قریب به اتفاق حاضران در نشست روز دوشنبه شورای وزیران اروپا مخابره شد، اظهارات «یاکسک چاپوتویچ» وزیر امور خارجه لهستان بیش از دیگران مورد توجه خبرنگاران و رسانه‌های بین‌المللی قرار گرفت.
لهستان که به موجب موقعیت ژئوپولیتیک خود و نزدیکی به مرزهای روسیه، همواره در تلاش برای تقویت توان نظامی‌اش از جمله از طریق نزدیکی بیشتر به متحدانی همچون آمریکا بوده است، در روزهای گذشته خود را در قامت یک میانجی برای گفت وگوهای برجامی با آمریکا مطرح ساخته و در همین زمینه، مواضعی بینابینی و نزدیک به سیاست‌های کاخ سفید اتخاذ کرده است.
وزیر امور خارجه این کشور پس از دیدار با همتایان خود از دیگر کشورهای اروپایی، در جمع خبرنگاران گفت که از دیدگاه ورشو، «نباید اقدامی در راستای تضعیف تحریم‌های آمریکا صورت بگیرد».
چاپوتویچ با ادعای اینکه ایران «نقشی منفی» در تحولات منطقه ایفا کرده است، گفت: برخی کشورها به این نکته اشاره کردند که نیازمند تعمیق گفت وگوهای میان آمریکا و اروپا برسر این مسئله هستیم.
رگه‌هایی از تمایل اروپا به رایزنی با آمریکا در این رابطه را می‌توان در اظهارات گاه و بیگاه برخی مقام‌های اروپایی از جمله سخنان روز دوشنبه فدریکا موگرینی هم نظاره کرد.
مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا درخصوص چرایی پافشاری روی حفظ برجام، گفت: موضوع برای ما نه منافع اقتصادی، که منافع امنیتی است. بدون توافق، هیچ راه ممکنی برای دستیابی به شرایط بهتری در حوزه امنیت منطقه وجود نخواهد داشت.
وی در پاسخ به سوالی درخصوص مسائل مرتبط با فعالیت موشکی و منطقه ای ایران، ادامه داد: برخی نگرانی‌های مشترک با آمریکا داریم و این موضوع خود دلیل دیگری برای حفظ موضع متحد در قبال برجام است.
اظهارات این مقام اروپایی درست یک روز پس از سخنان «سید عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه کشورمان ایراد می‌شود که مسئله موشکی را خط قرمز تیم مذاکره کننده دانسته بود.
عراقچی گفته بود: ممکن است مکرون (رئیس جمهوری فرانسه) و دیگران بخواهند با ایران درباره موشک و مسائل دیگر مذاکره کنند، ولی مذاکره دو طرف دارد و تا وقتی ایران اراده‌ای برای آن نداشته باشد، مذاکره‌ای شکل نمی‌گیرد.
با نزدیک شدن به موعد بازگشت تحریم‌های آمریکا، از هم اکنون شمارش معکوس برای اقدامات عملی اروپا آغاز شده است و تنها گذشت زمان مشخص می‌کند که کشورهای این منطقه، تا چه اندازه قادر به تحکیم پایه‌های برجام در غیاب طرف آمریکایی خواهند بود.