زخم تازه بر تن زردکوه/ ترویج بی‌قانونی در دولت محیط زیست
دولتی که با شعار محیط زیست روی کار آمده تصمیم گرفته جاده‌ای را احداث کند که فعالان محیط زیست آن را پروژه‌ای فاجعه‌بار و کارشناسان آن را عامل تشدید تهدیدات کنونی زاگرس دانسته‌اند.
کوهی که در اسطوره‌های کهن جایگاهی درخور توجه دارد، شکل‌گیری بخشی از تمدن ایرانی مدیون وجود آن است، زیستگاه گونه‌های جانوری ارزشمندی چون پلنگ و خرس بوده و هست و سرچشمه اصلی زاینده‌رود و کارون هم به شمار می‌رود اما همه این‌ها باعث نشده دولتی که خود را محیط زیستی می‌داند به دنبال توسعه مخرب و ناپایدار در بکرترین مناطق آن نباشد. زردکوه بختیاری در خطر است!
فردی از جوامع محلی در ویدیویی که در فضای مجازی منتشر شده از احداث جاده جدیدی در دامنه‌های زردکوه خبر می‌دهد. در روستای شیخعلی‌خان کوهرنگ به سمت بازفت و از مسیری به نام پنبه‌کال. جاده‌ای که محصول قول مساعد مقامات استانی در سفر به منطقه بوده اما فعالان محیط زیست آن را پروژه‌ای فاجعه‌بار خوانده‌اند و کارشناسان آن را عامل تشدید مخاطرات و تهدیدات کنونی طبیعت شکننده و ارزشمند زاگرس.
این پروژه هیچ مجوزی از دستگاه‌های متولی ندارد
شبکه تشکل‌های محیط‌زیستی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری در نامه‌ای که نسخه‌ای از آن در اختیار خبرنگار مهر قرار گرفته خطاب به استاندار این استان گفته‌اند: دست‌اندازی‌های غیراصولی و مدیریت‌های ناپایدار و ناکارآمد بر کوهستان‌های کشور سبب بروز پدیده‌های نگران‌کننده‌ای مانند تخریب رویشگاه‌های طبیعی، نابودی جنگل‌ها، افزایش شدید نرخ فرسایش خاک، نابودی تنوع زیستی جانوری و کاهش شدید منابع آبی گردیده تا جائیکه کشور را با بحران‌ها و ورشکستگی‌های اکولوژیکی فاجعه‌باری مواجه کرده است.
نویسندگان این نامه هشدار داده‌اند: در روزهای اخیر بازهم به بهانه توسعه و پاسخگویی به مطالبات جوامع محلی، ناباورانه شاهد آغاز غیرقانونی پروژه‌ای دولتی در کوهستان کم‌همتای زردکوه بختیاری هستیم. پروژه‌ای که فاقد هرگونه مطالعه، ارزیابی زیست‌محیطی و مجوزهای قانونی بوده که با توجه به حساسیت‌های زمین‌شناختی کوهستان زردکوه، خسارت‌های زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.
فعالان محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری تصریح کرده‌اند: احداث جاده‌ای عشایری بنام پنبه‌کال در یال‌های پرشیب و حساس به فرسایش زردکوه که از دامنه‌های بالای غاریخی در کوهرنگ آغاز و تا منطقه بازفت ادامه پیدا خواهد کرد به‌هیچ‌وجه از ضرورت‌های جامعه بسیار کوچک عشایری منطقه نبوده بلکه بر بنیاد ساختار زمین‌شناسی یال‌ها شیب‌دار زردکوه، هرگز امکان تثبیت این جاده نیز وجود نخواهد داشت!
نویسندگان این نامه در ادامه نوشته‌اند: یادمان باشد زردکوه یکی از مناطق استراتژیک تولید آب در سرشاخه‌های کارون و زاینده‌رود و دارای یخچال‌های برفی و در شمار میراث‌های طبیعی ارزشمند اکولوژیکی و تنوع زیستی جانوری کشور قرار دارد. چگونه ممکن است در شرایطی که کشور با شدت گرفتن بحران آب در این سرچشمه‌ها مواجه است کارگزاران دولتی که خود را محیط‌زیستی می‌داند به دنبال اجرای پروژه فاجعه‌باری باشند که هیچکونه مطالعه، نقشه و ارزیابی زیست‌محیطی و مجوزی از سوی دستگاه‌های متولی ندارد! اقدامی که بنابر منویات مقام معظم رهبری از مصادیق بارز جرم‌انگاری تخریب منابع طبیعی و محیط‌زیست خواهد بود.
فعالان محیط زیست چهار محال و بختیاری خطاب به استاندار این استان گفته‌اند: باور ما بر این است مدیران ناکارآمد به‌جای پرداختن به موضوعات اساسی مانند ساماندهی و توان‌افزایی جامعه عشایری (استفاده از ظرفیت‌های اشتغال‌زایی اکوتوریسمی و فرهنگی منطقه)، به دنبال انجام اقدامات ناپایدار مخرب سرزمین هستند و پروژه‌ای فاقد اصول کارشناسی و قانونی را آغاز کرده‌اند! بدون شک شما هم با ما هم‌عقیده هستید که نادیده گرفته شدن قانون توسط مجریان آن، بارزترین نوع ترویج بی‌قانونی در جامعه است. ازاین‌رو ما تشکل‌های غیردولتی محیط‌زیستی استان چهارمحال و بختیاری ضمن اعلام هشدار و اعتراض شدید نسبت به این پروژه فاقد مطالعه و گزارش ارزیابی، ورود هوشیارانه و جامع‌نگرانه حضرت‌عالی برای توقف کامل عملیات جاده‌سازی و جلوگیری از تخریب غیرقابل‌جبران این کوهستان استراتژیک و طی مراحل قانونی ارزیابی طرح‌های عمرانی برای این پروژه و همچنین برخورد با متخلفانی که با زیرپا گذاشتن قانون باعث تخریب منطقه و تشویش افکار عمومی شده‌اند را تقاضا داریم.
احداث جاده وضعیت شکننده زاگرس را تشدید می‌کند
مدیرکل پیشین محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری نیز با اشاره به تهدیدهای گوناگونی که زیستگاه‌های زاگرس و از جمله زردکوه بختیاری با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، احداث این جاده غیرضروری در بکرترین مناطق زردکوه را عامل تشدید زوال زاگرس می‌داند.
سعید یوسف‌پور می‌گوید: زردکوه از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است. قوم بختیاری آن را نماد باروری نعمت خدا در منطقه می‌دانند و به لحاظ طبیعی نیز اکوسیستم زردکوه بخشی از بوم سازگان زاگرس است و نقش ارزنده و بی بدیلی در تامین منابع آب شیرین کشور دارد.
وی تصریح کرده: سرچشمه اصلی زاینده رود، کارون و بخشی از دز رشته کوه زردکوه است. در استان خوزستان و استان اصفهان و استان چهارمحال بختیاری که این دو رود بزرگ جریان دارند بخش‌هایی اصلی از تمدن ایرانی شکل گرفته است.
این کارشناس محیط زیست هشدار داده است: چندین سال است که شاهد زوال بوم‌سازگان زاگرس هستیم. خشکیدگی گونه‌های مرتعی و جنگلی در حوزه زاگرس از جمله در استان چهارمحال و بختیاری خیلی جدی است. در این استان چیزی نزدیک به ۶۰۰ هزار هکتار گون زار داریم که دویست هزار هکتار آن با پدیده خشکسالی مواجه شده است. با این فشارهایی که وجود دارد الان خشکسالی هم مزید بر علت شده و هرگونه توسعه ناپایدار در این منطقه از توان اکولوژیک منطقه فراتر است.
مدیرکل پیشین محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری تصریح کرده است: احداث جاده‌هایی از این دست که مطالعه نشده و بحث‌های ارزیابی‌اش شکل نگرفته، آن هم در یک منطقه‌ی کاملا کوهستانی با شیب خیلی شدید آسیب‌هایی به دنبال دارد. همین جاده همین الان هم اگر از احداثش جلوگیری شود تخریبی که ایجاد کرده باعث فرسایش شدید خاک در شیب تند کوه می‌شود. با شرایطی که وجود دارد منطقی به نظر نمی رسد که در جایی این کار را بکنیم که بکر است، با فرسایش شدید خاک مواجه هستیم، و ضرورت خیلی شدیدی ندارد و جاده ترانزیت و اصلی نمی تواند باشد، جمعیت زیادی هم در آن منطقه وجود ندارد.
به گزارش مهر ،وی در پایان هشدار می‌دهد: اگر علی رغم همه شرایط نامناسبی که کشور دارد باز هم به یک اکوسیستم ارزشمندی مثل زردکوه فشار وارد کنیم طبعا آثار و تبعاتی که دارد هم در کوتاه‌مدت و هم در طولانی‌مدت هزینه‌های سنگینی را بر دوش کشور تحمیل خواهد کرد. وقتی تهدیدی متوجه زاگرس است یعنی این که کارکردهایی که کوهستان زاگرس دارد و خدماتی که ارایه می‌کند هم با تهدید مواجه است. این یک موضوع ملی و جهانی است و طبیعتا اقداماتی از این دست می‌تواند دامنه تهدیدات و مخاطراتی که الان متوجه زاگرس است را شدیدتر کند.
اکنون باید دید جاده‌ای که با توجه به شیب‌های بسیار بالای یال‌ها در زردکوه، هرگز امکان تثبیتش وجود نخواهد داشت، و به گفته کارشناسان و فعالان محیط زیست پروژه‌ای فاجعه‌بار به شمار می‌رود این بار هم در دولتی که خود را محیط زیستی نامیده کلید خواهد خورد؟ رفتاری که بدون شک مصداق جرم‌انگاری تخریب‌های منابع طبیعی و محیط زیست هم هست که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده و در افکار عمومی ترویج بی‌قانونی از سوی مقامات دولتی خواهد بود!
