انتقاد از رونمایی کتاب‌های بازیگران
مهشید میرمعزی با دفاع از برگزاری جشن امضا و رونمایی، در عین حال از برگزاری مراسم رونمایی از کتاب‌های بازیگران انتقاد کرد و رونمایی از “نوشته‌های بی‌ارزش یک هنرپیشه” را ظلم به ادبیات فاخر دانست.
این مترجم در گفت‌وگو با ایسنا در ارزیابی خود از برگزاری جشن امضا و رونمایی کتاب با بیان این‌که موافق این مراسم است، گفت: به این دلیل موافق جشن امضا و رونمایی کتاب هستم که باعث معرفی کتاب می‌شود؛ زمانی که کتابی منتشر می‌شود، کسی کتاب را نمی‌شناسد و این مراسم برای کتاب یک معرفی اولیه خواهد بود.
او با اشاره به برگزاری مراسم جشن امضا و رونمایی کتاب در همه جای جهان اظهار کرد: در همه جای دنیا این کار را انجام می‌دهند و نویسنده یا مترجم کتاب در این مراسم حضور دارند و درباره کتاب و موضوع آن صحبت می‌کنند. کسانی هم که موضوع کتاب مورد علاقه‌شان باشد آن را می‌خرند و به دوستان خود پیشنهاد می‌کنند. خبرگزاری‌ها و مطبوعات گزارشی درباره کتاب می‌نویسند و یا برخی در شبکه‌های اجتماعی خود این مراسم را به اشتراک می‌گذارند. به طور کلی این مراسم در رواج کتاب‌خوانی تأثیر مثبت دارد.
میرمعزی اظهار کرد: هر کسی که هیچ‌کاری نکند، هیچ اشتباهی هم نمی‌کند و کسی که کاری انجام می‌دهد طبعا اشتباهاتی نیز دارد. طبیعی است که نقدهایی به جشن امضا و رونمایی کتاب وارد است.
او در نقد این مراسم گفت: یکی از نقدهایی که به این مراسم وجود دارد این است که جشن امضای کتاب‌ها همیشه در تهران برگزار می‌شود و در شهرستان‌ها به ندرت این اتفاق می‌افتد. البته به این دلیل است که ناشران در تهران هستند و نمی‌توانند برای گرفتن جشن به شهرستان بروند. همچنین تعداد کسانی که در جشن امضا شرکت می‌کنند در تهران بیشتر است.
این مترجم با بیان این‌که نقد و بررسی با رونمایی، دو مسئله متفاوت هستند، گفت: در مراسم نقد کتاب، کسانی که کتاب را خوانده‌اند حضور دارند، درباره کتاب حرف می‌زنند و به نکات منفی و مثبت آن اشاره می‌کنند؛ اما در جلسه رونمایی همان‌طور که از نامش مشخص است کسی کتاب را نخوانده است و حاضران بیشتر به خاطر آشنایی با نام نویسنده، شاعر و مترجم می‌آیند تا بدانند موضوع کتاب جدید آن‌ها چیست.
او با اشاره به این‌که نمی‌توان برای همه کتاب‌ها مراسم رونمایی و جشن امضا گرفت، اظهار کرد: معمولا برای کتاب‌هایی رونمایی می‌گیرند که ناشر و موسسه برگزارکننده به آن علاقه داشته باشند. اما ناشران نباید به صورت سلیقه‌ای کتاب‌ها را انتخاب کنند، یا بر حسب دوستی‌ای که با نویسنده و مترجم دارند رونمایی بگیرند.
او افزود: اگر برای کتابی حتی اگر کتاب خوبی هم باشد رونمایی نگیرند، مسئله غیرطبیعی نیست، اما این‌که برای نوشته‌های بی‌ارزش فلان هنرپیشه رونمایی می‌گیرند، به ادبیات فاخر ظلم می‌شود. ناشر فکر می‌کند اگر برای کتاب بازیگران جشن امضا بگیرد کتاب فروش می‌رود، زیرا مردم برای دیدن این فرد مشهور می‌آیند. البته ناشر هم مقصر نیست؛ آدم‌ها هستند که نمی‌خواهند سر جای خود باشند. هنرپیشه‌ها می‌خواهند داستان و شعر هم بنویسند، در حالی‌که نباید این‌طور باشد؛ همان‌طور که کار منِ مترجم نقد فیلم نیست. اظهارنظر من می‌تواند این باشد که از فلان فیلم خوشم می‌آید اما نمی‌توانم نقد بنویسم.
مهشید میرمعزی در ادامه اظهار کرد: من مخالف دعوت از بازیگران برای شرکت در جلسات رونمایی کتاب‌ها نیستم، ولی مخالفم که از آن‌ها به عنوان صاحب‌نظر ادبی دعوت شود. به طور مثال یک‌بار برای رونمایی یکی از کتاب‌هایم گفتند فلان بازیگر خانم را دعوت می‌کنیم، من مخالفت کردم و گفتم من این هنرپیشه و بازی‌هایش را دوست دارم اما او بازیگر است و نه صاحب‌نظر ادبی. آدم‌های بسیاری وجود دارند که می‌توانند درباره کتاب خیلی بهتر حرف بزنند. قاطی شدن نقش‌ها را نمی‌پسندم، نمی‌خواهم برای این‌که کتابم فروش برود بازیگری را دعوت کنم که درباره کتابم حرف بزند. مخاطب گناه دارد، نباید آن‌ها را دچار توهم کنیم که بازیگر هم بلد است؛ ما باید آدم‌هایی را که می‌توانند درباره کتاب حرف بزنند و ویژگی‌های آن را بگویند، دعوت کنیم.
او در ادامه یادآور شد: درباره نقد کمتر این اتفاق می‌افتد که کسان دیگری را دعوت کنند. معمولا در این جلسات کسانی دعوت می‌شوند که حرفی برای گفتن دارند و کتاب را خوانده‌اند و می‌توانند تحلیلی کنند.
این مترجم خاطرنشان کرد: همان‌طور که ناشران برای خود رسم‌الخط دارند و مثلا می‌گویند، «همزه» نمی‌گذایم «ی» می‌گذاریم، برای رونمایی کتاب نیز معیار و ملاکی تعیین کنند و به طور مثال بگویند که در ماه سه ترجمه، سه داستان و سه کتاب شعر رونمایی می‌شود؛ یعنی یک برنامه مشخص برای رونمایی‌ها داشته باشند تا فلان نویسنده نگوید که ایرانی‌ها از تألیف روگردانند و تألیف نمی‌خوانند و رونمایی‌ها را فقط برای مترجمان می‌گیرند و مترجمان بازار ادبیات ایران را در دست گرفته‌اند. یعنی کسی احساس نکند که در حقش بی‌عدالتی شده است و دیده نمی‌شود.
او تأکید کرد: با وجود نقصان‌هایی که این‌گونه مراسم دارند من آن‌ها را حرکت مثبتی می‌دانم زیرا گامی در راه ترویج کتاب‌خوانی هستند. در همه جای جهان این مراسم را برای معروف‌ترین نویسنده‌ها تا نویسنده‌هایی که شناخته‌شده نیستند می‌گیرند.
میرمعزی با اشاره به مراسم کتاب‌خوانی توسط نویسنده‌ها در کشورهای دیگر گفت: این مراسم در کشورهای دیگر از رونمایی و جشن امضا رایج‌تر است. در این مراسم نویسنده در کتاب‌فروشی یا سالن‌هایی که درنظر گرفته شده درباره کتاب حرف می‌زند و بخشی از کتاب را می‌خواند. نویسنده‌های معروف مانند خواننده‌ها تور دارند و هزینه‌های این مراسم از طریق فروش بلیت تأمین می‌شود، به نظرم این مراسم بهتر از رونمایی است و البته این موضوع نسبت به چند سال پیش بیشتر شده که باعث خوشحالی است.
او متذکر شد: نباید علیه کتابی جو راه بیفتد و یا ناشر بخواهد کتاب را به سقف بچسباند، ناشران مشاورانی دارند که می‌توانند از آن‌ها در انتخاب کتاب برای رونمایی کمک بگیرند، به هر حال مردم دوست دارند شاعر و نویسنده معروف را از نزدیک ببینند و از آن‌ها امضا بگیرند.
