‘صلح پایدار’، هدف گمشده سازمان ملل

بیش از هفت دهه از تشکیل سازمان ملل با هدف اصلی ایجاد و حفاظت از صلح پایدار در جهان می گذرد و با نگاهی به گذشته، نمی توان گفت که این عالی ترین نهاد بین المللی در دسترسی به هدف یاد شده، کارنامه ای قابل قبول داشته است.

نشست عالی ‘صلح پایدار’ به پیشنهاد ‘میروسلاو لایچاک’ رئیس هفتاد و دومین مجمع عمومی سازمان ملل در سطح سران یا وزیران خارجه کشورهای عضو، روزهای چهارم و پنجم اردیبهشت ماه سال جاری در مقر سازمان ملل در نیویورک تشکیل خواهد شد و ‘محمدجواد ظریف’ وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز برای تبیین رویکردهای صلح دوستانه و صلح جویانه کشورمان و ارائه پیشنهادهای ایران درجهت تقویت صلح جهانی، در این نشست بین المللی شرکت و سخنرانی خواهد کرد.
موضوع هایی نظیر بررسی رویکرد جدید سازمان ملل با محوریت پیشگیری از جنگ و تنش، تقویت همگرایی سیاست ها در نظام سازمان ملل در راستای ایجاد و حفاظت از صلح، افزایش پشتوانه مالی برای فعالیت های سازمان ملل در زمینه ایجاد صلح، تقویت شراکت و همکاری میان سازمان ملل و دیگر نهادهای ذیربط و فعال در حوزه صلح، پرداختن به ریشه های تنش ها با هدف تبدیل آن به صلح و پرداختن به نقش زنان و جوانان در ایجاد صلح، از جمله اهدافی است که در نشست قریب الوقوع صلح پایدار در سازمان ملل دنبال خواهد شد.

** سازمان ملل ناکام در تحقق اهداف
پس از جنگ های جهانی اول و دوم و بکارگیری سلاح اتمی از سوی آمریکا، دنیا احساس نیاز به راه اندازی سازمانی برای تعامل و گفت و گو در جهت حل مشکلات و مناقشات جهانی به جای جنگ و خونریزی کرد که این امر منجر به تأسیس سازمان ملل متحد در سال 1945 با هدف صلح پایدار شد.
اگرچه از زمان تاسیس این نهاد بین المللی تاکنون مردم دیگر شاهد جنگ جهانی نبوده اند اما دراین مدت هیچ سالی بدون بروز جنگ های محلی و منطقه ای نبوده است. جنگ های بسیاری نظیر جنگ های کره، ویتنام، خاورمیانه، بالکان، جنگ تحمیل شده بر ایران و جنگ های جاری در خاورمیانه وبرخی دیگر نقاط جهان از جمله معضلات جامعه بشری امروز است که سازمان ملل نسبت به جلوگیری از بروز بسیاری از آنها یا مهار به هنگام آن عاجز مانده است.
یکی از دلایل ریشه‌ ای عدم دستیابی کامل به اهداف سازمان ملل متحد را می توان در نبود ساز و کار جهانی برای گفتمان بر اساس عدالت جستجو کرد . مادامی که دولت ها در سازمان ملل بر اساس قدرت نظامی و اقتصادی خود و نه براساس برابری و عدالت تصمیم بگیرند، نمی توان انتظار بهبود اساسی در وضیعت کنونی جهان را داشت. وضعیت جاری در سوریه و یمن و میلیون ها آواره و صدها هزار کشته و نسلی که از بین رفته است، خود گویای این واقعیت و حاصل دخالت قدرت های بزرگ در سرنوشت کشورها و ملت های دیگر است.
دلیل ریشه ای دیگر عدم موفقیت سازمان ملل، فقر گسترده جهانی و عدم برخورداری صدها میلیون انسان از مواهب رشد و توسعه است. تا زمانی که جهان و بطور مشخص سازمان ملل نتواند به نابرابری اقتصادی در جامعه بین الملل بطور ریشه ای و موثر بپردازد، باید منتظر مهاجرت های گسترده، جنگ های محلی و منطقه ای، رشد ایدئولوژی های افراطی و در نهایت جنگ بود.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگ ترین قربانیان جنگ و تروریسم در سال ها و دهه های اخیر، همواره از فعال ترین اعضای سازمان ملل در مسیر تلاش برای تحقق صلح پایدار در جهان بوده است. به عنوان مثال، یکی از پیشنهادهای صلح جویانه ایران، ابتکار دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران با عنوان ‘جهان علیه خشونت و خشونت گری افراط آمیز’ بود که در نشست شصت و هشتم مجمع عمومی سازمان ملل در سال 2013 مطرح شد و مورد اقبال اعضا قرار گرفت و منجر به صدور قطعنامه ای در این زمینه شد.
همچنین مجمع عمومی بار دیگر پیشنهاد ایران در مورد گفت و گوی تمدن ها را به رای گذاشت و با صدور قطعنامه ای سال 2001 را به این موضوع اختصاص داد.