سرمای بی موقع، بلای جان کشاورزان
سرمازدگی در فصل بهار، خسارت‌های زیادی به کشاورزان استان سمنان وارد کرده است
«سرما خبر نمی‌کند؛ یکباره می‌آید قطره‌ای آب را در شکوفه درخت منجمد می‌کند و وقتی به انجماد رسید، منبسط می‌شود و ساقه را سیاه می‌کند. سرمای هوا در ماه‌هایی از سال خسارت‌های زیادی به کشاورزان وارد می‌کند.» اینها را میرزابابا یکی از کشاورزان خسارت‌دیده سمنانی می‌گوید؛ کشاورزی که حاصل یک سال تلاشش را سرما نابود می‌کند و او فقط می‌تواند نظاره‌گر این بلا باشد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از وقایع اتفاقیه ، سرمای بی‌موقع گاهی آن‌قدر برای کشاورزان زیان‌بار است که ممکن است تمامی محصول یک سالشان را از دست بدهند. دلهره سرمازدگی در سال‌های اخیر از اواسط زمستان تا نیمه اردیبهشت همیشه در دل کشاورزان استان سمنان وجود داشته است. آن‌طور که مسئولان منطقه‌ای می‌گویند، ۱۵ درصد گندم استان سمنان تحت‌تأثیر سرمازدگی است، محصولات باغی استان سمنان ۱۰ تا ۵۰ درصد خسارت دیدند، تولید گیلاس و زردآلوی شاهرود ۳۴ هزار تن کاهش یافته، ۲۷۴ میلیارد تومان خسارات در پس سرمازدگی به استان سمنان وارد شده است. حالا با تکرار هر ساله این فاجعه، کشاورزان در استان سمنان نیازمند حمایت‌های بیشتر هستند.
رنگ بر رخسار باغات شاهرود نمانده است
می‌گویند سرمازدگی، محصولاتمان را نابود کرد اما شاید این موضوع برای کسی که در منزل نشسته قابل وصف و درک نباشد. باید پای به باغات شاهرود گذاشت تا دید این کشاورزان چه می‌گویند، میرزابابا متحدی، باغدار بسطامی است که در این بازدید همراهمان می‌شود. او قرار است در یک عصر اردیبهشتی، نشانه‌هایی از سرمازدگی را به ما نشان دهد؛ نشانه‌هایی که به‌تازگی نمایان می‌شوند و آثاری از نیمه زمستان دارند.
حال فکر کنید اگر پیش از سرما باران نیز بیاید؛ موضوعی که در سال جاری شاید چهاربار برای کشاورزان استان سمنان رخ داد، نخست نیمه اول بهمن، سپس نیمه دوم اسفند، پس از آن روز چهارم فروردین و پس از آن در نیمه دوم فروردین که دیگر شکوفه‌ها باز بودند.
حتما نیازی نیست که شکوفه‌ها باز شوند. همان برآمدگی که بعدا به شکوفه بدل می‌شود هم می‌تواند متأثر از سرما باشد. اینجا هیچ‌چیز در امان نیست و هر کشاورز به‌طور متوسط در هر جریب یک میلیون تومان ضرر کرده نه اینکه ضرر را از جیبش بدهد بلکه می‌توانسته سود کند و نکرده است. بعضی از باغ‌ها یک‌سوم محصولاتشان، برخی دوسوم و برخی کمتر را از دست داده‌اند؛ این یعنی درآمدشان کمتر شده و معاش سخت‌تر.
بیمه درصدد تقسیط است
بیمه به‌واقع معضلی برای کشاورزان است و دراین‌باره باید نظر خنکال، مسئول خانه کشاورز شاهرود را نیز شنید که می‌گوید: کشاورزان هنوز از سال گذشته خود مطالبات بیمه‌ای دارند اما بیمه از آنها می‌خواهد امسال نیز باغات خود را بیمه کنند. آنها همچنین حرفشان این است که اگر قرار نیست چیزی پرداخت شود، چرا باید بیمه شوند؟ بیمه در پاسخ می‌گوید کشاورزان بیایند باغات خود را بیمه کنند خسارات سال گذشته‌شان را از حق بیمه امسال بکاهند مثلا اگر حق بیمه یک باغ سه میلیون تومان می‌شود، دو میلیون تومان آن را به‌جای خسارات سال گذشته نپردازد و یک میلیون تومان دیگر به‌حساب بیمه واریز کند که این امر امروز بعضا مورد استقبال قرارگرفته و در خیلی موارد نیز خیر.
میرزابابای همسفر ما اما معتقد است کشاورزان، دیگر اعتمادی به بیمه نمی‌کنند؛ من خسارتم را دو سال نگیرم که شاید یک روزی بخواهم باغم را دوباره بیمه کنم و این‌بار با تخفیف؟! این چه منطقی است؟ من اگر اصلا نخواهم باغم را بیمه کنم باید چه کسی را ببینم؟ چرا نباید خساراتم را بگیرم؟ او ادامه می‌دهد: ماجرای بعد این است که چرا باوجود مرکز تحقیقات کشاورزی، پارک علم و فناوری، ترویج جهاد کشاورزی و… عزمی برای تولید ژن‌های مقاوم در برابر سرما، روش‌های علمی، ساخت ضدیخ‌های طبیعی و… نیست که کشاورزان از این مکافات بیرون آیند؟ در طول یک سال، کشاورزان شاهرودی از نبود کارخانه کنستانتره و سرمازدگی ۷۵ میلیارد تومان خسارت دیدند؛ این را مسئولان خودشان می‌گویند، آیا نمی‌توان دو میلیارد تومان از آن را به تحقیقات اختصاص داد؟ تا کی مردم باید بدبختی بکشند؟ می‌گویند کشاورزی علمی؛ کجاست این کشاورزی علمی که ما در باغاتمان آن را نمی‌بینیم؟ شاید باید به دولتمردان التماس کنیم؟ مرکز تحقیقات از کشاورزی علمی فقط آبیاری نوین را فهمیده و بس. امروز صدها نوع اقلام مقاوم در برابر آفات و سرما در مرکز تولید می‌شود؛ یک‌دانه از آنها کجاست؟ این‌همه تحقیقات در اصفهان، شیراز، خراسان، یزد، حتی اقلامی برای پسته رفسنجان انجام می‌شود ولی در سه کیلومتری‌شان هرساله باید کشاورزان میلیاردها تومان خسارت ببینند؟
خسارات فراوان است
ایرج رئیسیان، مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان، درباره خسارات سرمازدگی می‌گوید: سرمازدگی به ۱۲ هزار و ۳۰۰ هکتار درختان باغ خسارت وارد کرده و درمجموع، این خسارات ۲۷۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برآورد می‌شوند که به‌صورت تفکیکی خسارت سرمازدگی به درختان باغ‌های استان ۱۹۳ میلیارد تومان در نقاط مختلف استان بوده و خسارت‌های ناشی از سرمازدگی در بخش سردرختی به ۶۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان می‌رسد. او با بیان اینکه ۱۱ هزار و ۵۰۰ تا ۱۱ هزار و ۶۰۰ کشاورز و بهره‌بردار بخش زراعت و باغات از مجموع ۲۵ تا ۳۰ هزار بهره‌بردار استان سمنان دچار خسارات ناشی از سرمازدگی شده‌اند، می‌گوید: ۱۰ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان تنها بخش زراعی استان از سرمازدگی خسارت‌دیده بوده که این حجم بسیار زیادی است و درمجموع می‌توان آن را قریب به ۳۰ درصد برآورد کرد. رئیسیان افزود: شرق استان سمنان بیشترین تأثیر را از خسارات سرمازدگی داشته و انگور، گیلاس، زردآلو و حتی گندم در شاهرود و میامی بیشترین خسارات را دیدند.
دولت به فکر خسارات سرمازدگی کشاورزان باشد
سیدحسن حسینی‌شاهرودی، نماینده مردم شاهرود و میامی در مجلس شورای اسلامی نیز اظهار کرد: برآوردها از خسارات میلیاردی باغات و مزارع استان سمنان به‌ویژه در شرق خبر می‌دهد که از دولتمردان می‌خواهیم برنامه مدونی درباره رفع یا کاهش خسارات ناشی از این امر ارائه دهند. از‌سوی‌دیگر، مردم نیز باید این مطالبه را از دولتمردان داشته باشند. همچنین برای رفع این معضل اساسی که گریبان‌گیر کشاورزی ما شده، باید از ظرفیت دانشگاهی، مرکز تحقیقات، جهاد، پارک علم و فناوری و… نیز بهره برد.
او افزود: در شاهرود صد هزار تن انگور تولید می‌شود که امسال متأسفانه پنج هزار هکتار آن با سرمازدگی روبه‌رو هستند که این به‌واقع معضلی برای شهرستان است و مشابه آن را در میامی نیز دیدیم. بنابر اعلام مسئولان، امسال در شهرستان میامی ۲۷۰ هکتار زمین زیر کشت کلزا رفته بود که ۸۰ تا ۹۰ هکتار آن سرمازده شد و از‌سوی‌دیگر، گندم میامی و بخش‌های دیگر استان نیز دچار این مشکل شدند که متأسفانه تدبیری برای رفع این معضلات اندیشیده نشده است.
برای سال زراعی 96- 95 در بیش از ۲۱ هزار و ۴۵۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی استان گندم به‌صورت آبی و در هشت هزار و ۵۰۰ هکتار گندم به‌صورت دیم کشت‌شده که ۱۰ تا ۱۵ درصد آن به‌صورت میانگین (چون در برخی نقاط تا ۵۰ درصد نیز دچار خسارات سرمازدگی شده‌اند) از بین رفته‌اند. این را مدیران جهاد کشاورزی استان نیز اذعان دارند؛ بنابراین باید کاری برای جبران خسارات کشاورزان انجام داد.
