بُنِ کالای دولت چقدر از هزینه‌های افراد کم‌درآمد را پوشش می‌دهد؟

مجموع هزینه‌های ۵ قلم کالای ضروری مصرفی در هر روز برای هر نفر؛ ۸ هزار و ۸۴۴ تومان می‌شود حال آنکه سی هزار تومان بن کالا، حتی کفاف هزینه خوراکی فرد برای چهار روز را نمی‌کند. هزینه خوراکی ماهانه هر فرد با درنظر گرفتن همین پنج قلم با احتساب یک ماه (۳۰ روز) به ۲۶۵ هزار و ۳۲۰ تومان می‌رسد.

به گزارش ایلنا، براساس اعلام سرپرست دفتر حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به افراد عضو سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره)، سبد کالا به ارزش ۳۰ تا ۱۲۰ هزار تومان (بر حسب تعداد افراد خانواده) تعلق می‌گیرد.

البته مطابق گفته‌های «مریم‌السادات میرمالک ثانی» این مبلغ به صورت نقدی به بن کارت فرد متقاضی پیش از ایام نوروز ۹۷ واریز می‌شود.

سرپرست دفتر حمایتی و توانمندسازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی همچین تاکید کرد؛ هر فردی که به عنوان قشر نیازمند شناسایی شده باشد و تحت این دو نهاد هم نباشد، چنانچه به تأیید وزارت رفاه برسد، مشمول دریافت سبد خواهد شد.

سوالی که مطرح می‌شود این است که ۳۰ هزار تومانی که دولت وعده پرداخت آن را به افراد کم درآمد و بی‌بضاعت تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) در ۲ ماه انتهای سال داده است، تا چه اندازه هزینه‌های آنها را حداقل در حوزه خوراکی‌ها پوشش می‌دهد؟

به این منظور قیمت پنج قلم کالای اصلی مصرفی در سبد خوراکی خانوارها در سال ۹۶ که توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است را استخراج و براساس میزان مصرف مجاز آنها (اعلام متخصصان)، هزینه روزانه آنها را به تومان محاسبه کردیم که نتایج جالبی از آن به دست آمد؛ نتایجی که نشان می‌دهند هزینه‌های یک ماه هر نفر با درنظر گرفتن فقط همین پنج قلم کالای اصلی، بیشتر از ۳۰ هزار تومان است.

بر این اساس هزینه خرید گوشت قرمز برای هر نفر در روز ۱۵۰۷ تومان، برنج هاشمی درجه یک ۱۳۴۴ تومان، میوه ۲۱۰ تومان، روغن مایع ۳۷۶ تومان و مواد قندی ۲۳۶ تومان است.

مجموع هزینه‌های این ۵ قلم کالای مصرفی در هر روز برای هر نفر ۳ هزار و ۶۷۳ تومان می‌شود؛ بنابراین، سی هزارتومان بن کالا، حتی به اندازه هزینه خوراکی فرد برای ده روز نیست. هزینه خوراکی ماهانه هر فرد با درنظر گرفتن همین پنج قلم ضروری، با احتساب ۱ ماه (۳۰ روز) به ۲۶۵ هزار و ۳۲۰ تومان می‌رسد.

باید درنظر گرفت که افرادی که تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی قرار دارند به علت شرایطی که دارند (از کار افتاده، مسن، معلول و…) توان یافتن کاری دیگری برای پوشش هزینه‌های جاری خود ندارند و رقم ۳۰ هزار تومانی که در قالب کمک دولت، سالی یک تا دو بار به حساب آنها واریز می‌شود به هیج وجه پاسخگوی هزینه‌های آنان نیست.

ضمن اینکه باید در نظر گرفت پیش از سال نو کالاهایی که در این جدول گنجانده شده‌اند بازهم گران می‌شوند و قاعدتا کمک ۳۰ هزار تومان دولت ارزش خود را بیش از زمان انتشار این گزارش از دست می‌دهد؛ یعنی حتی ممکن است به جایی برسد که سی هزارتومان، هزینه سه یا دو روز فرد هم نباشد.

«فرشاد اسماعیلی» پژوهشگر رفاه و تامین اجتماعی در این باره به اهداف ریشه‌کنی فقر در برنامه پنج ساله ششم توسعه اشاره می‌کند و می‌گوید: مکانیزم‌ها و سازوکارهای تامین و تحقق پرداخت کمک‌‌‌های نقدی (در قالب کمک برای خرید سبد کالا) از طریق دفتر امور حمایتی و توانمدسازی وزارت رفاه کمک چندانی به ریشه‌کن شدن فقر نمی‌کند؛ این در شرایطی است که برنامه ششم توسعه بر ریشه‌کنی فقر تا پایان عمر آن در سال ۱۴۰۱ تاکید کرده است.

وی گفت: پرسش اساسی که شما نیز به آن پرداخته‌اید، این است که حتی اگر ۱۲۰ هزار تومان به خانواده‌های هشت نفره پرداخت شود، چه میزان از هزینه‌های آنان را پوشش می‌دهد؟

اسماعیلی افزود: حتی به این دلیل که تعداد خانواده‌های هشت و شش نفره نفره پایین است؛ شمولیت پرداخت ۱۲۰ هزار تومان بازهم کاهش می‌یابد. در عین حال مشخص نیست که افرادی همچون کارگران فصلی و رانندگان که از اقشار محروم جامعه هستند، چگونه قرار است که تحت پوشش کمک نقدی‌ برای خرید سبد کالا قرار گیرند؟

این پژوهشگر رفاه و تامین اجتماعی با بیان اینکه دولت به علت اینکه کیفیت کالاهایی که در مرحله گذشته اجرای این طرح به مردم رسانده بسیار پایین بود، این بار به کمک نقدی روی آورده تا آنها با مراجعه به فروشگاه‌های معرفی شده، کالاهای مدنظر خود را خریداری کنند، گفت: دولت وقتی انتقادات به کیفیت کالاها و نحوه جنجال‌برانگیز توزیع آنها را در مرحله قبل دید، این بار کمک نقدی را در دستور کار قرار داد. با این حال باید در نظر داشته باشیم که تعداد فروشگاه‌هایی که افراد تحت پوشش می‌توانند از آنها کالا خریداری کنند، کم است و این امر آنها را در خرید کالاهای مرغوب‌تر و متنوع‌تر محدود می‌کند.

اسماعیلی تاکید دارد که دولت در مقام منتقد کمک‌‌های نقدی به مردم این‌بار خود دست به کمک نقدی زده است. او می‌افزاید: این در شرایطی است که دولت می‌توانست همانند نوبت گذشته با در نظر گرفتن جنجال‌های مربوط به توزیع سبد کالا، این کالاها را به نحوی بهتر و شایسته‌تری به در منزل افراد و خانواده‌های کم‌توان و محروم برساند و خود را در درسر توزیع نقدی پول نیندازد. ضمن اینکه اگر قرار بر توزیع نقدی پول بود، می‌توانست در قالب طرح هدفمندی یارانه‌ها صورت بگیرد.

وی در پایان گفت: من نیز معتقدم سی هزارتومان حتی هزینه خوراک چند روزِ یک نفر هم نیست؛ ضمن اینکه اصل کفایت در نظریات حوزه رفاه این را به ما می‌گوید که کمک‌های اجتماعی دولت‌ها در هر قالبی که باشند باید به نحو وسیع‌تری از لحاظ کیفیت و کمیت، افراد جامعه را تحت پوشش خود بگیرند تا عدالت و رفاه اجتماعی برای همگان محقق شود.