صعود طلای سیاه از پله‌های سه‌گانه ذخایر آمریکا
یک هفته تا برگزاری صدوهفتادودومین نشست سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام باقی مانده است و بازار این روزها بیشترین حساسیت را نسبت به آمار تولید و ذخایر نفت خام امریکا دارد.
روز گذشته سه‌گانه کاهش ذخایر نفت خام، بنزین و فرآورده در امریکا باعث شد بهای نفت خام به بالاترین سطح خود در سه هفته اخیر نزدیک شود. این داده‌ها از سوی اداره اطلاعات انرژی امریکا منتشر شده و ششمین هفته کاهش متوالی در ذخایر امریکا را به ثبت رساند. اما این کاهش در سطح ذخایر همچنان شتاب کافی را ندارد و آژانس بین‌المللی انرژی نیز با انتشار گزارشی بدبینی‌ها نسبت به کاهش جدی‌تر در ذخایر را افزایش داده است. این عوامل اکنون با خطر افزایش تولید نفت خام در لیبی و نیجریه به دنبال آرام‌تر شدن نسبی فضای این دو کشور بهای نفت خام بسته‌یی از عوامل را تشکیل داده‌اند که زمینه‌ساز فضای محافظه‌کاری در بازار نفت خام هستند. گزارشی در این مورد را در ادامه می‌خوانید.
به گزارش بازتاب به نقل از تعادل ، قیمت نفت روز گذشته در واکنش به انتشار داده‌هایی از سوی اداره اطلاعات انرژی امریکا که نشان می‌داد میزان ذخایر نفت خام امریکا در ششمین هفته متوالی با کاهش روبه‌رو شده، به بالاترین حد خود در سه هفته اخیر رسید. داده‌های منتشر شده از سوی EIA نشان می‌داد عرضه نفت خام داخلی ایالات متحده با یک‌میلیون و 800 هزار بشکه کاهش در هفته منتهی به 12 مه روبه‌رو بوده است. این ششمین کاهش متوالی است که از سوی اداره اطلاعات انرژی امریکا گزارش شده است.
هر چند موسسه نفت امریکا سه‌شنبه اخیر و همزمان با اینکه آنالیزورها در نظر سنجی اس‌اندپی‌گلوبال کاهشی 2 میلیون و 200 هزار بشکه‌یی را پیش‌بینی کردند، گزارش داد که 882 هزار بشکه افزایش در این تولید رخ داده است.
معاملات نفت خام وست تگزاس اینترمدییت در بازار نیویورک برای ماه جون با 58 سنت یا 1.1 درصد افزایش روبه‌رو شده و به 49 دلار و 23 سنت در هر بشکه رسید. رقمی که بالاترین میزان از 28 آوریل تاکنون به شمار می‌رود. نفت خام برنت نیز در بورس لندن با 1.55 درصد یا 79 سنت افزایش به 52 دلار و 44 سنت در هر بشکه رسید.
تونی وینکونت تحلیلگر نفت خام در کلیپردیتا کاهش رخ داده در ذخایر نفت خام امریکا را به افزایش 400هزار بشکه‌یی در صادرات و افزایش 300هزار بشکه‌یی در میزان نفت خام پالایشی مرتبط می‌داند.
اداره اطلاعات انرژی امریکا همچنین گزارش داده است که ذخایر بنزین ایالات متحده با 400هزار بشکه کاهش روبه‌رو بوده است. همزمان ذخایر فرآورده‌ها نیز در این هفته با 1.9 میلیون بشکه کاهش همراه شده است. تحلیلگرانی که در نظر سنجی اس‌اندپی‌گلوبال شرکت کرده بودند انتظار داشتند که ذخایر بنزین با 500 هزار بشکه افزایش و ذخایر فرآورده‌ها که شامل نفت حرارت‌دیده است با یک‌میلیون و 300 هزار بشکه کاهش همراه شود.
مت اسمیت مدیر تحقیقات کالا در کلیپردیتا در این باره می‌گوید: «سه‌گانه کاهش ذخایر نفت خام، بنزین و فرآورده، تاثیری مثبت و حمایتی بر قیمت نفت خام گذاشته است». در نگاهی کلی‌تر، سرمایه‌گذاران نفتی میان انتظاراتی که از طرح کاهش تولید نفت خام اوپک دارند و آنها را به سمت کاهش تولید ترغیب می‌کند از یک سو و داده‌های منتشر شده از سوی تولید نفت خام امریکا از جانب دیگر، در حال کشمکش هستند.
در روز دوشنبه و در حاشیه اقدام چین به رونق‌بخشی دوباره به جاده ابریشم، خالدالفالح وزیر انرژی عربستان سعودی و الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه، توافق کردند که طرح کاهش تولید نفت خام را تا ماه مارس سال 2018 ادامه دهند. اوپک و غیراوپک به رهبری روسیه 10 دسامبر سال 2016 میلادی متعهد شدند که در مجموع روزانه یک‌میلیون و 800 هزار بشکه از تولید نفت خام خود بکاهند. تعهد اوپک تاکنون با توجه به حجم قابل توجه تولید نفت خام عربستان بسیار بالاتر از سطح تعهد روسیه بوده است.
اما شک و تردید پیرامون اثربخشی اقدام اوپک با انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی دوباره قوت گرفت. IEA در گزارش جدید خود تصریح کرد که حتی اگر طرح کاهش تولید نفت خام تا ماه‌های سال 2018 نیز ادامه یابد، ممکن است ذخایر نفت خام جهان در انتهای سال 2017 باز هم به متوسط 5 ساله کاهش نیافته باشند.
گزارشی که نشان می‌داد شاید نیمه دوم سال 2017 نیازمند کاری جدی‌تر از سوی تولیدکنندگان نفت خام برای تقویت قیمت است. مارکت واچ می‌نویسد اگر اوپک خواهان رسیدن هدف خود در زمینه کاهش ذخایر نفتی به میزان متوسط 5 ساله است باید در 10 ماه پیش رو معادل روزانه یک‌میلیون بشکه از خروجی نفت خام خود بکاهد.
البته این تنها دیدگاه حاکم بر بازار نیست، بلومبرگ روز سه‌شنبه فرضی جدید را مطرح کرد. طبق این فرضیه که در گزارش روز چهارشنبه این روزنامه به آن پرداخته شده بود محاسبات این خبرگزاری نشان می‌دهد که اگر اوپک و روسیه بتوانند تمدید 9ماهه توافق کاهش تولید را به سرانجام رسانده و کامل کنند، حجم ذخایر جهانی نفت نه‌تنها دیگر بیش از میانگین پنج‌ساله نخواهد بود بلکه به 10میلیون بشکه زیر آن سقوط خواهد کرد.
فرض بلومبرگ در انجام این محاسبات این بوده که سطح تولید اوپک در سطح ماه آوریل یعنی 31میلیون و 700هزار بشکه در روز و عرضه نفت‌خام روسیه نیز در سطح ماه می یعنی 11میلیون و 150هزار بشکه باقی خواهد ماند. این اعداد به معنای تعهد کامل اوپکی‌ها و روسیه به توافقی است که سال گذشته به آن دست یافتند.
البته داده‌های منتشر شده توسط اوپک نشان می‌دهد که از بین بردن مازاد عرضه در بازار جهانی بیش از این مدت به طول خواهد انجامید و 9ماه زمان کافی برای این موضوع نیست. این در حالی است که براساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی IEA این اتفاق می‌تواند زودتر نیز به وقوع بپیوندد.
عوامل فوق را می‌توان عوامل بیرونی اثرگذار بر تاثیرگذاری اوپک در افزایش قیمت‌ها توصیف کرد؛ اما این تمام ماجرا نیست. روز گذشته سی‌ان‌بی‌سی از مشکلات درونی اوپک که بر این موضوع تاثیراتی دارند اشاره کرده و آن را مورد تحلیل قرار داد. این خبرگزاری نوشت افزایش تولید نفت در نیجریه و لیبی باعث افزایش نگرانی‌ها در زمینه توانایی اوپک برای بالا بردن قیمت‌های نفت‌خام شده است. اما درگیری‌ها در این دو کشور سبب شده تا کماکان تولید آنها با محدودیت مواجه باشد.
این دو کشور از اجرای توافق نفتی کارتل نفتی اوپک با هدف کاهش یک‌میلیون و 200هزار بشکه در روز برای مدت 6ماه معاف شده‌بودند. اما اکنون اوپک تصمیم گرفته است تا توافق خود را حداقل تا پایان سال 2017 تمدید کند و همزمان با این تصمیم، بحران‌هایی که سبب کاهش تولید نیجریه و لیبی شده‌بود و مستمسک آنها برای معاف‌شدن از اجرای توافق بود در حال از بین رفتن است.
براساس داده‌های شرکت ملی نفت لیبی در حال حاضر تولید این کشور برای نخستین‌بار از سال 2014 و پس از دومین جنگ داخلی در این کشور به بالای 800هزار بشکه در روز رسیده است. در همین حال نیجریه در حال بازیابی بزرگ‌ترین زیرساخت‌هایی نفتی خود است که در جریان درگیری‌های نظامی در این کشور آسیب جدی دیده و به همین دلیل تولید این کشور را در سال گذشته به نصف رسانده بود.
در همین رابطه موسسه گلدمن‌ساکس اخیرا گزارش کرده است که افزایش تولید نفت نیجریه و لیبی به عاملی سبب خواهد شد که از رشد بیشتر قیمت نفت در بازار جلوگیری خواهد کرد. حتی اگر تولیدکنندگان بزرگی همچون عربستان‌سعودی و روسیه به دنبال تمدید توافق تا سه‌ماهه نخست سال 2018 باشند. در گزارش این بانک عنوان شده است: «در حالی که ما در رابطه اثرگذاری ریکاوری تولید با وجود ادامه تنش‌ها در نیجریه و لیبی نگران هستیم، مجموع تولید این دو کشور می‌تواند به صورت قابل توجهی منافع تمدید توافق را خنثی کند.»
پیش از گلدمن‌ساکس نیز، آژانس بین‌المللی انرژی روز سه‌شنبه در گزارش خود هشدار مشابهی را در این رابطه به بازار داده‌بود. در گزارش IEA عنوان شد‌بود: «هرگونه افزایش قابل توجهی در تولید نفت نیجریه و لیبی به صورت واضحی کاهش تولید اعضای اوپک و کشورهای غیراوپکی را خنثی خواهد کرد».
در ماه جاری و با توجه به بهبود نسبی شرایط سیاسی در لیبی و کنار آمدن دولت با رقبای نظامی خود، چشم‌اندازها نسبت به عرضه نفت این کشور در آینده نزدیک با بهبود قابل توجهی روبه‌رو شده است. در تازه‌ترین تحولات سیاسی در این کشور، به نظر می‌رسد ژنرال خلیفه هفتر که از پشتیبانی مصری‌ها برخوردار است راضی شده تا با فایزالسراج، نخست‌وزیر مورد حمایت سازمان ملل دیدار داشته‌باشد. این مساله نشان‌دهنده این است که قاهره متعهد به ایجاد ثبات در همسایه غربی خود است. حتی اگر نتیجه این باشد که ژنرال مورد حمایت مصری‌ها مجبور به دادن امتیازاتی به رقیب خود باشد. اما در این میان شرکت‌های مشاوره‌یی ریسک باور دارند که ایجاد یک صلح پایدار در 6ماه آینده در کشوری با شرایط لیبی مساله‌یی بعید به نظر می‌رسد. منازعات در رابطه با نقش سیاسی ژنرال هفتر در سپهر سیاسی آتی لیبی به مانعی جدی در ایجاد صلحی پایدار در این کشور تبدیل شده است. البته اختلافات دیپلماتیک در سطح بین‌المللی نیز سبب شده تا پیشرفت‌ها در زمینه دیپلماتیک با اختلال مواجه شود.
در نتیجه پیش‌بینی می‌شود که صادرات نفت لیبی در ماه‌های باقی‌مانده بین 500 تا 700هزار در بشکه نوسان داشته‌باشد.
در این میان برخی موسسات از جملهRBC Capital بر این باور هستند که ریسک‌های ژئوپلیتیکی در لیبی کماکان بالا هستند؛ چرا که گروه تروریستی داعش کماکان لیبی را به عنوان یک گزینه برای پناه گرفتن در صورت از دست‌دادن مواضع خود در سوریه و عراق می‌بیند. سازمان سیا اخیرا اعلام کرده که سال گذشته داعش بین 6 تا 8هزار جنگجو را در لیبی داشته است.
در نیجریه اوضاع کمی با لیبی متفاوت است. اخیرا موجی از حملات نظامی به زیرساخت‌های نفتی این کشور توسط گروه شبه‌نظامی موسوم به انتقام‌جویان دلتا کاهش یافته است. مساله‌یی که سبب شده تا خطوط لوله بزرگ این کشور مجددا شروع به پمپاژ نفت کنند. اگرچه مانجی چتو قائم‌مقام شرکت تنئو اینتلجنس معتقد است که صلح در این کشور نیز بسیار شکننده است. معارضین انتقام‌جوی دلتا پیش از این تقاضای سهم بیشتری از درآمدهای نفتی این کشور را برای مردمان خود داشتند و اکنون آنها احساس می‌کنند که صدای آنها در پایتخت رساتر شنیده می‌شود و به آن اهمیت داده می‌شود.
با وجود نگرانی‌ها در رابطه افزایش رشد عرضه نفت، هیچ نشانه‌یی در رابطه با اینکه اوپک در نشست آتی خود بخواهد فشاری به این دو کشور برای کاهش تولید خود وارد کند دیده نمی‌شود. کارتل نفتی اوپک می‌تواند مشابه برخوردی که با ایران در 6ماهه نخست اجرای توافق داشت را اجرا کند. یعنی تولید این کشورها را کاهش ندهد اما سقفی برای آن در نظر بگیرد. مساله‌یی که سبب می‌شود این کشورها نیز همانند ایران فرصت افزایش تولید خود برای بازسازی صنایع انرژی خود را پیدا کنند.
