فیلم تبلیغاتی قالیباف، تخریب کل نظام بود
نشان‌دادن حجم بالای بدبختی مردم، چه دردی را دوا می‌کند؟
امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس، می‌گوید: فضای انتخابات فرصتی برای ایجاد وحدت بین مردم است نه این که بعضی کاندیداها با ارائه درصدها و سوءاستفاده از فقر مردم، آنها را در مقابل همدیگر قرار دهند.
در این فیلم، صحنه‌های متاثرکننده‌ای از کودکان کار، فقرا و حتی خانواده‌‌ای دارای کودکان معلول به چشم می‌خورد که اعتراض برخی از جامعه‌شناسان را نسبت به ایجاد فضای ناامیدی و همچنین ترسیم تصویری سراسر سیاه از وضعیت جامعه، بدون توجه به تبعات اجتماعی آن، به همراه داشت.
امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس، در گفت‌وگو با خبرآنلاین نسبت به ایجاد ستیز درون‌گروهی و به خطر افتادن سلامت روانی جامعه درصورت انجام تبلیغات بدون کارشناسی نامزدهای انتخابات هشدار می‌دهد. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید:
به نظر شما به عنوان یک جامعه‌شناس، نشان دادن تصویری از فقر و محرومیت در فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، می‌تواند به مشارکت بیشتر مردم برای حضور پای صندوق‌های رای منجر شود؟
ببینید، در این که مشکلاتی مانند فقر و محرومیت در جامعه وجود دارد شکی نیست اما مساله اینجاست که آیا این مشکلات فقط در دولت آقای روحانی وجود داشته یا اصلا در این دولت ایجاد شده که حالا نامزدهای انتخابات اینطور بر آن تاکید می‌کنند؟ باید پرسید این افرادی که اینطور یک‌شبه نگران وضعیت موجود شده‌اند تا به حال کجا بوده‌اند؟ هرکدامشان تاکنون سمت‌ها و پست‌های مختلفی داشته‌اند، حالا بهتر است به جای این که بیایند جلوی دوربین و بر این مشکلات تاکید کنند، بهتر است بگویند هرکدام در هر جایی که بوده‌اند چه کاری انجام داده‌اند که وضعیت بهتر شود؟ چه شده که ناگهان به فکر مردم محروم و مستضعف افتادهاند؟ جالب است که برای جلب رای اینطور به فکر محرومین افتادهاند ولی نمی‌دانند این کارشان چه عواقبی از نظر اجتماعی خواهد داشت.
منظورتان از این عواقب اجتماعی چیست؟
وقتی در فیلم تبلیغاتی آقای قالیباف اینطور از تهیدستان، کارگران، افرادی با آسیب‌های اجتماعی، معلولان و … استفاده می‌شود، این سوال مطرح می‌شود که پس دولت‌ها و به طور کلی حاکمیت تاحالا چه کرده‌اند؟ این کار ایشان شاید به این منزله انجام گرفته که رای‌های آقای روحانی را بشکنند در حالی که از این غافلند که این سیاه‌نمایی‌ها بدبینی به کل نظام را به وجود می‌آورد. انتخابات قرار است بین مردم وحدت و همدلی ایجاد کند، قرار است مردم را پای صندوق‌های رای بیاورد و نشان دهد همه با هم برای حل مشکلات مختلف اجتماعی، سیاسی و بین‌المللی متحد هستند، نه این که بین مردم اختلاف ایجاد کند، سلامت روان جامعه را به خطر بیندازد و به آنها یاس و ناامیدی تزریق کند. باید از آقای قالیباف پرسید نشان دادن این حجم از بدبختی و بیکاری و مصیبت، چه تاثیری می‌تواند در روحیه مردم داشته باشد به جز ایجاد حس بدبینی و ناامیدی نسبت به مشارکت اقتصادی؟ ایشان و مشاورانشان به این فکر نکرده‌اند که مردم ممکن است این تصویر را به دست بیاورند که این همه رای دادیم و آخرش شد این، پس حالا چرا باید دوباره رای بدهیم؟ خب با این کار که رای خودشان را هم می‌شکنند. فضای انتخابات درست است که فضایی است برای رقابت و شفافیت و انتقاد، ولی همه اینها با سیاه‌نمایی و ایجاد حس ناامیدی در مردم تفاوت دارد. آنچه در فیلم تبلیغاتی آقای قالیباف دیدیم، مبنی بر تخریب بود، آن هم نه تخریب آقای روحانی، بلکه تخریب کل نظام و دستاوردهایش. ای کاش ایشان به جای بازی کردن با احساسات و عواطف مردم، به بیان کارهایی می‌پرداختند که تاکنون انجام داده‌اند و همچنین از برنامه‌هایی برای آینده می‌گفتند نه این که با درصدبندی‌هایی که انجام می‌دهد، مردم را در مقابل نظام و در مقابل همدیگر قرار دهد.
به درصدبندی‌های 96 و چهاردرصدی اشاره کردید، تاثیر این درصدبندی‌ها را بر جامعه چطور می‌بینید؟
اجازه بدهید از این درصدبندی‌ها به عنوان ادعاهایی پوچ و بی‌معنا نام ببرم. ایشان باید بگوید این آمار 96 و چهار درصد را از کجا آورده که اینطور با اطمینان به آن تکیه می‌کند. این که نمی‌شود هرکس بیاید و یک عددی را مطرح کند. ایشان یک بار از این درصدها حرف می‌زند، یک بار می‌گوید پنج میلیون شغل ایجاد می‌کنم، یک بار می‌گوید یارانه‌ها را افزایش می‌دهم. باید توضیح بدهد که مبنای این حرف‌ها چیست. مگر ایجاد شغل به این سادگی‌هاست که ایشان از پنج میلیون حرف می‌زند بدون این که بگوید چطور می‌خواهد این کار را انجام دهد. این درصدبندی‌ها باعث می‌شود مردم در تقابل با همدیگر قرار بگیرند، این کارها قشر محروم و سرخورده را بیشتر از قبل ناامید می‌کند و آنها را به جای کمک کردن به مسئولان برای رسیدن به شرایط بهتر، مقابل آنها قرار می‌دهد. این همان اتفاقی است که از آن به دسته‌بندی مردم تحت عنوان پرولتاریا – بورژوازی، رعیت – ارباب و فقیر – غنی نام برده می‌شود و به نبرد طبقاتی منجر می‌شود. این ستیز درون‌گروهی عواقب بدی در آینده خواهد داشت، همانطور که تجربه تاریخی نشان داده وقتی مردم همبستگی نداشته باشند، در مقابل حملات دشمنان شکست می‌خورند. به طور خلاصه بگویم که این شعارهای پوپولیستی و و سوءاستفاده از تصویر و درد و رنج فقرا به نفع هیچکس نیست.
شما به این کارها نام پوپولیستی می‌دهید در حالی که عده‌ای می‌گویند همین که در ظاهر هم به محرومان توجه شود، می‌تواند مبنای توجه به آنها در واقعیت هم قرار بگیرد. چقدر با این نظر موافقید؟
همانطور که اشاره کردم، این افراد که حالا دم از محرومان می‌زنند و جلوی دوربین با آنها عکس و فیلم می‌گیرند و از سختی زندگی‌شان در فیلم‌های تبلیغاتی‌شان استفاده می‌کنند، قبلا هم مسئولیت‌هایی داشته‌اند، پس اگر می‌خواهند این مشکلات را حل کنند و بگویند به فکر آنها بوده و هستیم، بگویند قبل از این چه کرده‌اند؟ شب انتخابات که می‌شود به مردم در باغ سبز نشان می‌دهند در حالی که مشکلات را یک شبه نمی‌توان حل کرد. برطرف کردن هر مشکل احتیاج به زیرساخت‌هایی دارد که دولت آقای روحانی در تلاش برای انجام آنها بوده.
بعد از تمام شدن سه دوره مناظره، نظر شما درباره آنها چیست؟
این مناظره‌ها می‌تواند به شناخت مردم منجر شود. مردم می‌توانند ببینند چه کسی بیشتر از بقیه آداب اجتماعی را رعایت کرده، چه کسی بیشتر به فکر سلامت روح جامعه بوده و از پرخاشگری و توهین و تهمت و عوامفریبی دوری کرده است. با بررسی این مناظره‌ها مخصوصا مناظره سوم این را فهمیدیم که آقای روحانی در قامت یک شخصیت سیاسی، با فهم اجتماعی و کاراکتری متناسب با ریاست‌جمهوری ظاهر شد.
