آینده جنگ نیابتی عربستان با ایران به کجا خواهد کشید؟

علی اسمعیلی مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه به بررسی بحران پبش آمده خاورمیانه و معادلات جدید آن پرداخته است.
اعلام استعفای حریری با طرح اتهامات علیه ایران در ریاض، اصابت موشک یمنی ‌ها به ریاض، دستگیری‌های روی داده توسط محمد بن سلمان در عربستان، دستور العمل خروج اتباع سعودی و کویتی از لبنان و…. می‌تواند پیام آور تحولات پسا‌داعشی باشد که خاورمیانه در آینده، گرفتار آن شود. عربستان با بن‌بست یا تنگنای ژئوپلتیکی مواجه است. با شکست داعش و ادامه مقاومت یمنی‌ها نه تنها نتوانسته مسلط بر حیاط خلوت خیالی خود شود، بلکه با هدف قرار گرفتن ریاض توسط موشک‌های یمنی خطر نه در مرزها بلکه به نزدیکی کاخ‌های سعودی رسیده است.
نامه نیوز در این باره علی اسمعیلی مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه گفت و گویی کرده است که از نظر می گذرانید.

ارزیابی شما از تحولات داخلی سعودی و ارتباط احتمالی آن با استعفای سعد حریری چیست؟ برخی ناظران براین باورند که سعد حریری از سوی سعودی مجبور به استعفا شده است. به نظر شما این روند نمی تواند در نهایت عربستان را در موضع ضعف قرار دهد ؟

تحولات داخلی و استعفای حریری به همدیگر مرتبط هستند و آن اتخاذ سیاست داخلی و خارجی تهاجمی محمد بن سلمان با چراغ سبز امریکا در راستای تحکیم قدرت خود در داخل از یک سو و سیاست خارجی تهاجمی در مقابل محور مقاومت از سوی دیگر می‎باشد. استعفای حریری با توجه به ارائه شواهد و قرائن متعدد از سوی ناظران بیطرف و حتی برخی حامیان سعودی در ایالات متحده زیر فشار سعودی بوده و ولیعهد جوان و کم تجربه سعودی بدون در نظر گرفتن پیامدهای منفی این اقدام نزد افکار عمومی جهانیان به ویژه اعراب از جمله حامیان سنتی خود در ائتلاف 14 مارس در لبنان دست به قمار خطرناکی زده که عواقب آن برای این رژیم معلوم نیست و حتی می تواند نتیجه عکس دهد و باعث افزایش قدرت و نفوذ در لبنان و منطقه شود.

عربستان مدعی است موشکی که انصارالله به ریاض شلیک کرده متعلق به ایران بوده و یا ایران یا حزب الله آن را در اختیار انصارالله قرار داده اند و به این بهانه این حمله موشکی را « اعلام جنگ» از سوی ایران و حزب الله لبنان معرفی کرده است. آیا به نظر شما این ادعا درست است؟ آیا عربستان می تواند آن را دستاویزی برای شروع جنگ با ایران یا بمباران مناطقی از لبنان قرار دهد؟

عربستان بدون ارائه شواهد مستدل و متقن ایران را متهم به ارسال موشک به حوثی برای حمله به ریاض کرده است. عربستان با این جار و جنجال در صدد هست که توان دفاع مشروع یمنی ها در حمله به مراکز نظامی سعودی در مقابل حملات کورکورانه هر روزه سعودی به مناطق و مراکز غیر نظامی یمن بگیرد. حمایت معنوی ایران از دفاع مشروع یمنی‎ها برای عربستان گران تمام شده است و آنها در صدد هستند ناکامی دو ساله و نیم خود را در جنگ یمن با اتهام زنی به ایران توجیه کنند. حتی به فرض این که ایران و یا حزب الله این موشک را در اختیار حوثی قرار داده باشند این اقدام شامل ماده 51 منشور ملل متحد برای توجیه حمله احتمالی عربستان به ایران و یا حزب الله تحت عنوان دفاع مشروع از خود نمی شود. چون نه ایران و نه حزب الله بطور مستقیم به عربستان حمله مسلحانه نکرده اند. حمله احتمالی عربستان به حزب الله با بهانه ارسال موشک از سوی آنها به حوثی های یمن، تجاوز محسوب خواهد شد که بر اساس ماده 51می توان تحت عنوان دفاع مشروع به آن پاسخ داد.

در شرایط ملتهب منطقه ایران باید چه موضعی اتخاد کند ؟

ضرورت اتخاذ موضع مسئولانه از سوی نهادها و مقامات مسئول داخلی؛ جلوگیری از اظهارات افراد غیر مسئول در حوزه سیاست خارجی ؛ جلوگیری از تشنج آفرینی از سوی رسانه ها ؛ دیپلماسی فعال و خلاقانه از سوی وزارت خارجه در عرصه بین المللی به ویژه استفاده از دیپلماسی عمومی و رسانه ای برای خنثی کردن توطئه های شوم سعودی ، امریکا و اسراییل در منطقه و گسترش فعالیت دیپلماسی دفاعی ایران در منطقه و جهان و…

اقدام عربستان در مجبور کردن سعد حریری به استعفا نشان دهنده این است که برنامه اصلی سعودی برای لبنان است و قصد دارد جبهه جدیدی از جنگ نیابتی را با ایران در لبنان اغاز کند. ایا این ادعا درست است و اگر درست است به نظر شما ابعاد آن قابل کنترل است؟

برداشت از جنگ نیابتی عربستان در لبنان علیه ایران درست است. ولی این بار برنامه عربستان فراتر از لبنان هست. و جرقه برخورد در این کشور بر خلاف جنگ 2006 اسراییل – حزب الله که عربستان، مصر و اردن حامی رژیم اسراییل بودند می تواند به کل منطقه کشیده شود. هدف عربستان از برخورد احتمالی با حزب الله که در این تهاجم به احتمال زیاد اسراییل و امریکا نیز همکاری کامل خواهند داشت علاوه بر ضربه کوبنده به حزب الله در لبنان ضربه به جبهه محور مقاومت در سوریه و عراق نیز خواهد بود که در صورت وقوع، کنترل آن از دست سعودی ، امریکا و اسراییل در منطقه خارج خواهد شد و پیامدهای آن برای منطقه ویرانگر و فاجعه بار خواهد بود و حتی کل جهان را متاثر خواهد ساخت. در حالی که در جنگ 2006 اسراییل- حزب الله محدود به لبنان بود.