کردستان عراق گرفتار بن بست سیاسی خود ساخته

  • سیاسی
  • شنبه ۶ آبان ۱۳۹۶ ۱۳:۱۰
    کد خبر :132658

اشتباه محاسباتی مقام های اقلیم کُردستان عراق به ویژه اهداف سیاسی «مسعود بارزانی» موجب شد دولت عراق پس از پیروزی های اخیر دست برتر را در گفت وگوهای احتمالی آینده داشته باشد؛ بغداد تاکنون حتی پیشنهاد تعلیق نتیجه همه پرسی و گفت وگو را نپذیرفته است.

پیش از برگزاری همه پرسی استقلال در اقلیم کُردستان عراق، رهبران و مقام های سیاسی ارشد در بغداد خواستار لغو آن و انجام مذاکره بودند. در آن زمان «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان با پیشنهاد بغداد مخالفت کرد. پس از این همه پرسی که گفته شد بیشتر مردم اقلیم به استقلال این منطقه رای دادند، دولت مرکزی عراق با آن به شدت مخالفت کرد. البته از همان ابتدا در میان گروه های مختلف کُرد نیز اختلاف نظرهای شدیدی وجود داشت.
در واکنش به اقدام یک جانبه کُردهای عراق، نیروهای نظامی و ارتش به سوی شمال عراق به ویژه بخش مورد مناقشه میان بغداد و اربیل روانه شدند. نیروهای دولتی به طور تقریبی بدون هیچ مقاومتی توانستند شریان حیاتی کردستان یعنی شهر کرکوک و چاه های استخراج نفت آن را در کنترل خود قرار دهند. ارتش عراق حتی اکنون به پیشروی خود ادامه می دهد.
حال پس از این شکست سیاسی و نظامی که موجب سرافکندگی دولت اقلیم و به ویژه بارزانی شد، مقام های کرد درخواست مذاکره داده اند اما این بار با پاسخ منفی بغداد روبرو شده است.
با این شرایط مقام های اقلیم کردستان عراق اکنون «نه راه پیش دارند و نه راه پس». شاید اکنون بتوان به مفهوم این ضرب المثل فارسی «خود کرده را تدبیر نیست» پی برد. یک اقدام نسنجیده سیاسی و تحریک بی منطق افکار عمومی برای اهدافی خاص موجب شد که کردهای عراق هیچ دستاوردی را کسب نکنند. آن ها اکنون باید برای حفظ بسیاری از امتیازهایی که داشتند تلاش کنند. در حالی که اربیل می توانست پیش از همه پرسی، با مذاکره امتیازهای خوبی را کسب کند اکنون باید برای بقا و حفظ امتیاز حداقلی تلاش کند.
رسانه های انگلیسی زبان از تحولات چند هفته اخیر در شمال عراق تحلیل های گوناگونی را ارائه داده اند.

** اشتباه محاسباتی بزرگ اقلیم کردستان
«حیدرالعبادی» نخست وزیر عراق اکنون پیشنهاد آتش بس کُردها را نپذیرفته است. علاوه بر این حضور و عملیات نظامی نیروهای ارتش عراق حتی به طرف داخل اقلیم کردستان سرعت و اهمیت بیشتری پیدا کرد. روزنامه «فایننشال تایمز» در گزارشی نوشت دولت عراق پیشنهاد آتش بس و تعلیق نتایج همه پرسی کردستان را رد کرده است. العبادی در اقدامی تلافی جویانه در مقابل برگزاری همه پرسی استقلال، دستور داده است ارتش این کشور کنترل مرزهای عراق را به طور کامل در اختیار بگیرد. حال ارتش عراق تلاش می کند حتی در داخل اقلیم نیز موقعیت خود را تثبیت کند.
به نوشته این روزنامه انگلیسی، نخست وزیر عراق حتی تعلیق نتیجه همه پرسی، توقف عملیات نظامی و آغاز گفت وگوها را نپذیرفت و گفت: تا زمانی که نتیجه انتخابات به صورت کامل منتفی نشود به این خط مشی ادامه می دهد.
اکنون مقام های ارشد کردستان عراق به ایالات متحده متوسل شده اند و از کاخ سفید خواستند تا با فشار بر دولت عراق عملیات نظامی را متوقف کند.
خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» هم در گزارشی اقدام کُردهای عراقی برای همه پرسی و استقلال را اشتباه محاسباتی بزرگ آن ها عنوان کرد و نوشت: بغداد نتیجه همه پرسی را هیچ گاه نپذیرفت و اقدام نظامی را برای کنترل مناطق نفت خیز و مورد مناقشه در پیش گرفت.
تحلیلگر این خبرگزاری روسی که پیش از این عضو امنیتی رژیم صهیونیستی بود همه پرسی استقلال را اشتباه بزرگ کردستان توصیف کرد زیرا مقام های اقلیم باید موقعیت خود را درک می کرند به ویژه اینکه اقلیم از سوی مخالفان استقلال محصور شده است.
از طرف دیگر تلاش برای استقلال بدون داشتن پشتوانه مالی واقع بینانه نیست. آن ها باید کاری می کردند تا حداقل یکی از سه کشور ایران، ترکیه یا سوریه استقلال آن ها را می پذیرفت تا شرایط سیاسی و زمینه فروش نفت و تامین منابع اقتصادی فراهم شود. این درحالی است که حتی کردهای سوریه هم خود را بخشی از کردستان عراق نمی دانند.
به نوشته این خبرگزاری، حال کُردها باید با دولت بغداد گفت وگو کنند؛ ادبیات این مذاکره مبهم است. اینکه اکنون در میان گروه های کُرد اتحاد وجود ندارد یکی از دلایل کنترل سریع کرکوک از سوی نیروهای دولتی همین موضوع بوده است. به طور قطع خواسته های دولت اکنون بیشتر از گذشته خواهد بود.

** کُردستان؛ از استقلال تا تلاش برای بقا
تنها در طول یک هفته گذشته کردستان عراق بیش از 8 هزار مایل مربع از خاکی را که در اختیار گرفته بود از دست داد؛ مهمترین شکست آن ها در کرکوک اتفاق افتاد. کردها فرودگاه، تجهیزات تولید برق و بسیاری از زیرساخت های حیاتی و منابع نفتی این شهر را هم از دست دادند. این منطقه بیشتر از 50 درصد از درآمدهای نفتی کردستان عراق را تامین می کرد.
روزنامه «لس آنجلس تایمز» آمریکا در گزارشی نوشت در حالی که کُردهای عراق تا چند هفته پیش سودای استقلال را در سر داشتند اکنون شرایط تغییر کرده است و باید برای بقا تلاش کنند.
عقب نشینی پیشمرگه ها در این منطقه بیشتر به علت مخالفت اقوام طالبانی با طرح استقلال و خارج شدن از طرح های بارزانی بود. گزارش این روزنامه آورده است اما بسیاری بارزانی را سرزنش می کنند که نسبت به مخالفت های بین المللی و منطقه ای بی توجه بود. به ویژه وی باید با حساسیت کشورهای همسایه همچون ایران و ترکیه که دارای اقلیت کُرد هستند بهتر برخورد می کرد.
منتقدان اعتقاد دارند بارزانی به دلایل سیاسی موضوع همه پرسی را مطرح و آن را برگزار کرد. وی می خواست با این کار گذشته خود را پاک کند و با وجودی که دوره ریاست وی به پایان رسیده است، سلطه و قدرت خود را گسترش دهد. وی تلاش کرد تا با این کار توجه ها را از چالش ها و نگرانی های اقتصادی دولت منطقه ای کردستان منحرف کند.
به نوشته این روزنامه آمریکایی برنده این شرایط حیدر العبادی است که رویکرد محکم وی مانع تجزیه عراق شد و اکنون بیشتر از گذشته می تواند به پیروزی در انتخابات ماه آوریل عراق امیدوار باشد.
تارنمای شبکه سی.بی.سی نیوز کانادا نیز در گزارشی نوشت دولت عراق پیام هایی را به کردستان ارسال کرده است که ممکن است حاکی از دیر شدن برای مذاکره دوجانبه باشد. با اینکه روز چهارشنبه مقام های کُرد پیشنهاد گفت وگوها با دولت مرکزی عراق را داده اند اما یک مقام نظامی عنوان داشت پیشروی نیروهای نظامی عراقی ادامه پیدا می کند.
به نوشته این گزارش در هفته گذشته نیروهای نظامی عراق با کمترین مقاومتی پیش رفتند و بسیاری از پیشمرگه ها برای خودداری از جنگ و خشونت عقب نشینی کردند. یکی از مقام های حکومت منطقه کردستان اکنون مدعی است جنگ به نفع هیچ یک از دو طرف نیست و تنها عراق را به خرابی بیشتر می کشاند.
در واکنش به درخواست های مقام های اقلیم که اکنون به گفت وگو رضایت داده اند یک مقام نظامی عراق اظهارکرد عملیات نظامی ارتباطی با سیاست ندارد. همچنین به نوشته این روزنامه کانادایی نخست وزیر عراق هم به ارتش این کشور دستور داده است همه مناطق مورد مناقشه با کردستان را حتی در داخل خاک اقلیم کردستان در اختیار بگیرند و به مرزهای ترکیه برسند.

0
نظرات
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد نظرات حاوی الفاظ و ادبیات نامناسب، تهمت و افترا منتشر نخواهد شد

دیدگاهتان را بنویسید