شکست یکجانبه گرایی آمریکایی در هفتاد دومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد

واکنش های گسترده سران و شخصیت های شرکت کننده در هفتاد و دومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد به سخنان ضد ایرانی ترامپ و استقبال از سخنان دکتر روحانی در این نشست بین المللی بیانگر انزوای منطق یکجانبه گرایی حاکم بر کاخ سفید درعرصه مناسبات جهانی است.

یکی از شعارهای انتخاباتی دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا مقابله با لابی گری و لابیست ها در آمریکا بود با این حال سخنرانی وی در هفتاد و دومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در هفته گذشته میزان پای بندی وی به شعار انتخاباتی اش را نشان داد.رد پای لابی های صهیونیستی به خوبی در سخنرانی ضد ایرانی ترامپ مشهود بود.استفاده از کلید واژه هایی همچون «همسایگان صلح طلب عرب و اسرائیل »،« رژیم قاتل »، «دیکتاتوری فاسد » و« صادرات خشونت» علیه جمهوری اسلامی ایران نشان دهنده رویکرد حاکم بر ذهنیت تهیه کنندگان متنی بود که ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل قرائت کرد.
یکی از محورهای مورد تاکید رییس جمهوری آمریکا جداسازی و القای دوگانگی بین ملت و دولت در ایران بود، چنین رویکردی به ویژه در سال های اخیر بارها در انتخابات متعدد رنگ باخته است به ویژه در انتخابات 29 اردیبهشت ماه سال جاری که بیش از 40 میلیون ایرانی و همزمان با عقد قرارداد تسلیحاتی 450 میلیارد دلاری ترامپ با یکی از« همسایگان صلح طلب » ایران،پای صندوق های رای رفته و رییس جمهوری را انتخاب کردند که شعارش اعتدال، میانه روی و تنش زدایی بود.
توافق هسته ای با ایران یکی از مخمصه هایی است که رییس جمهوری آمریکا با آن مواجه است؛اظهارات ترامپ بیان مکنونات قلبی نتانیاهو و لابی صهیونیستی و برخی کشورهای صلح طلب همسایه ایران بود که در زمان مذاکرات هسته ای هم بر طبل مخالفت با توافق می زدند.
وی در حالی برجام را زمینه ساز پوشش لازم را برای نهایی کردن برنامه هسته‌ای ایران عنوان می کند که آژانس بین المللی انرژی اتمی در هفت گزارش اخیر خود درباره برنامه هسته ای ایران بر اجرای تعهدات ایران صحه گذاشته است.
از سوی دیگر و در شرایطی که دولتمردان آمریکایی در متن برجام نکته قابل اتکایی نیافته اند بر انتظارات فرامتنی از آن تاکید می کنند و تلاش می کنند سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی ایران را به برجام گره بزنند.نکته ای که تاکنون گوش شنوایی در جامعه جهانی نیافته است.
در حالی که ترامپ به ویزه در هفته های اخیر در خصوص برجام از ادبیات تهدید آمیزی استفاده می کند برخی ناظران مسائل بین المللی پشت کردن به توافق هسته ای با ایران از سوی آمریکا را زمینه ساز بی اعتباری بیشتر آمریکا در عرصه مناسبات بین المللی عنوان کرده و تاکید می کنند اگر قرار باشد درصورت عدم اجرای تعهدات از سوی آمریکا چشم اندازی برای حل و فصل بحران در شبه جزیره کره وجود نخواهد داشت بحرانی که به نظر می رسد آمریکا را مستاصل کرده است.
اظهارات ترامپ درباره ایران با واکنش منفی بسیاری از شخصیت های سیاسی مواجه شد؛ سوزان رایس نماینده اسبق آمریکا در سازمان ملل سخنان ترامپ را به طور خلاصه، شرم آور خواند. ماکرون رییس جمهوری فرانسه گفت: عدم پایبندی به برجام غیرمسئولانه خواهد بود.سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه ضمن ابراز نگرانی شدید از اظهارات ترامپ گفت:به برجام پایبند می‌مانیم و تمام تلاش خود را برای حفظ اجماع در مورد برجام انجام می‌دهیم.
رییس جمهوری اتریش در واکنش به سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی گفت:سرخورده ام. فان دِر بِلِن سخنرانی ترامپ درسازمان ملل را اعلام جنگ به اتحادیۀ اروپا عنوان کرد و افزود: اگر قرارباشد بدخواهانه بگویم این صحبت ها بیشتر سخنرانی انتخاباتی برای رأی دهندگانش در روستا بود نه یک سخنرانی که درمحمع عمومی خطاب به بیش از 190 رییس کشور و دولت انتظارش می رود.
وی تصریح کرد:ایران یک شریک وفادار به قرارداد است و او بعد از گفتگوهای دوجانبه اش با رئیس جمهور حسن روحانی نیز همین برداشت را حاصل کرده است.
واکنش ها به اظهارات رییس جمهوری آمریکا به حدی گسترده بود که سرانجام نیکی هیلی نماینده آمریکا در سازمان ملل گفت این سخنان پیامی مبنی بر تصمیم او به خروج از برجام نبود، بلکه پیام عدم خرسندی او از توافق بود.
اظهارات ترامپ در مجمع عمومی با واکنش قاطع مقامات جمهوری اسلامی ایران هم مواجه شد؛ محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه سخنان ترامپ درباره ملت بزرگ ایران را سخیف، شعاری و بی محتوا و متعلق به قرون وسطی ذکر کرد که ارزش پاسخگویی ندارد.
رییس جمهوری که سخنان وی یک روز بعد از سخنرانی ترامپ بود ،اظهارات ترامپ را دور از شان سازمان ملل عنوان کرد و گفت: برجام متعلق به یک یا دو کشور نیست، برجام سند شورای امنیت، و متعلق به کل جامعه بین‌المللی است.
روحانی درباره برجام تصریح کرد: به صراحت اعلام می‌کنم که جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری نخواهد بود که برجام را نقض می کند ولی در مواجهه با نقض آن عکس العمل متناسب و قاطع خواهد داشت.
وی همچنین گفت: اگر این توافق به دست «نااهلان عرصه سیاست» از بین برود، مایه تأسف خواهد بود و دنیا فرصت بزرگی را از دست خواهد داد؛ اما چنین اقدامی هرگز قادر نخواهد بود جمهوری اسلامی ایران را در مسیر پیشرفت و تعالی خود متوقف نماید.
رییس جمهوری خاطرنشان کرد: دولت جدید آمریکا با پیمان شکنی و نقض تعهدات بین المللی، فقط اعتبار جهانی خود را می شکند و اعتماد دولت ها و ملت ها نسبت به هر گونه مذاکره و تعهدات آینده خود را از دست می دهد.
به گزارش ایرنا، روحانی در واکنش به بخش دیگر از سخنان ترامپ در خصوص سیاست های منطقه ای ایران گفت: ایران نه می خواهد، امپراتوری تاریخی اش را احیا کند و نه می خواهد، مذهب رسمی اش را حاکم کند و نه می خواهد انقلابش را با زور سرنیزه صادر کند. ما به استواری فرهنگ مان، حقیقت مذهبمان و اصالت انقلابمان آن قدر باور داریم که، هرگز نمی خواهیم آنها را چونان اهداف استعماری جدید بر کولۀ سربازان صادر کنیم. ما برای ترویج فرهنگ و تمدن و مذهب و انقلابمان، در قلبها وارد می شویم و با عقل ها سخن می گوئیم.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در دیدار رییس و اعضای مجلس خبرگان رهبری علتِ نطق ابلهانه و بسیار زشت و سخیف و با ادبیات گانگستری و کابویی و سراسر دروغ محض و با آشفتگیِ رئیس جمهور آمریکا، عصبانیت و درماندگی و سبک مغزی آنها عنوان کردند
ایشان فرمودند باید نخبگان آمریکا، از این سخنان و داشتن چنین رییس جمهوری احساس شرم کنند که این احساس شرم را نیز بیان کرده‌اند.

**کمیسیون مشترک برجام؛ نخستین دیدار تیلرسون و ظریف
به گزارش ایرنا، در حاشیه هفتاد و دومین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد نشست وزرای خارجه کمیسیون مشترک برجام در نیویورک برگزار شد. این نشست از آن رو اهمیت داشت که لفاظی های ترامپ و دولتمردان آمریکایی بر ضد برجام کماکان ادامه دارد.با این حال خروجی این نشست به گفته وزیر امور خارجه کشورمان اجماع اعضای 1+5 بر ضرورت اجرای برجام بود.
وزیر امور خارجه در پایان این نشست با بیان اینکه به اعتقاد جمهوری اسلامی ایالات متحده تعهدات خود را در برجام اجرا نکرده است اظهار کرد:نگرش جامعه بین المللی به برجام به عنوان یک توافق چند جانبه و نه یک توافق دو جانبه است و همین طور قطعنامه شورای امنیت مورد تاکید کشورها قرار گرفت.
موگرینی هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان نشست کمیسیون مشترک برجام از توافق هسته ای به عنوان یک دستاورد راهبردی برای جامعه جهانی دفاع کرد و گفت: آمریکا پذیرفته که ایران کاملا به برجام پایبند است.
وی با بیان این که اتحادیه اروپا آماده برگزاری مذاکرات چندجانبه درباره اختلاف ها میان آمریکا و ایران است،گفت:برجام مربوط به موضوعات هسته ای است و مسایل دیگر خارج از چارچوب آن می تواند در چارچوب دیگری مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
تیلرسون وزیر خارجه آمریکا هم پس از نشست کمیسیون مشترک برجام درباره تصمیم نهایی ترامپ پیرامون پایبندی ایران به این توافق گفت:« رییس جمهوری آمریکا خودش تصمیم در این زمینه را اعلام خواهد کرد».
اظهار نظر تیلرسون به نوعی نشان دهنده تداوم اختلاف نظر در دولت آمریکا بر سر برجام است اختلاف نظری که پیش از این و زمانی که ترامپ وزارت خارجه را از جمع هیئت بررسی کننده برجام کنار گذاشت، آشکار شد.
در هر صورت باید منتظر ماند و دید ترامپ طی ماههای آینده چه تصمیم اتخاذ می کند آیا به اجماع جهانی درخصوص برجام پای بند خواهد ماند و یا بر خلاف منافع ملی آمریکا اسیر لابی صهیونیستی خواهد شد.

**همه پرسی در اقلیم کردستان؛انتخاب دشوار بارزانی
به گزارش ایرنا، درحالی که مبارزه با داعش در عراق و سوریه وارد مرحله سرنوشت سازی شده است، قرار است دو روز دیگر همه پرسی در اقلیم کردستان عراق روز دوشنبه هفته جاری برگزار شود.اقدامی به به گفته ناظران مسائل منطقه مبارزه با تروریسم و افراطی گری را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
ظاهرا رهبران اقلیم قدم در راه بی برگشت گذاشته اند؛اظهارات مسعود بارزانی مبنی بر اینکه «با بغداد مذاکره می کنیم منتهی بعد از برگزاری همه پرسی»نشان دهنده بی نتیجه ماندن گفت و گوهای اربیل- بغداد در روزها و هفته های اخیر است.
وی با بیان این که کردها سال‌هاست به این نتیجه رسیده‌اند که همکاری و مشارکت با بغداد به بن‌بست رسیده‌ است.تصریح کرده است:منطقه کردستان نه حاضر به توقف همه‌پرسی جدایی است و نه آن را به تعویق می‌اندازد.
این در حالی است که اقدام به همه پرسی در اقلیم کردستان عراق با مخالفت قاطع کشورهای منطقه مواجه شده است؛حیدر العبادی نخست وزیر عراق هفته گذشته در گفت و گویی اظهار کرد:اگرتهدیدی خشونت بار به صورت غیرقانونی متوجه مردم عراق شود، در آن صورت ما مداخله نظامی خواهیم کرد.
حیدر العبادی گفته است: اگر شما قانون اساسی را به چالش بکشید، اگر شما مرزهای عراق و دیگر مرزهای منطقه را به چالش بکشید،این دعوت عمومی برای کشورهای منطقه است تابه مرزهای عراق تجاوز کنند، این رویکردی است که وضعیت بسیاری خطرناکی را به وجود می آورد.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان هم هفته گذشته در واکنس به برگزاری همه پرسی در اقلیم کردستان عراق گفت: جدایی اقلیم کردستان از عراق به معنای «پایان یافتن» تمام توافق های نظامی و امنیتی دو طرفه و همچنین «مسدود شدن همه گذرگاه‌های مرزی» ایران با این اقلیم است.
علی شمخانی روز یک شنبه،26 شهریور، در گفت و گویی تصریح کرد: همه پرسی جدایی اقلیم کردستان از عراق «وجاهت و اعتبار قانونی ندارد» و« به طور قطع آثار ضدامنیتی برای منطقه، عراق به ویژه اقلیم کردستان خواهد داشت».
وی تاکید کرد که توافقات مرزی ایران «صرفاً با محوریت دولت مرکزی عراق پابرجاست» و جدایی اقلیم کردستان «به معنای مسدود شدن تمام معابر و گذرگاه های مشترک مرزی خواهد بود».
گذشته از این، وزیران خارجه عراق، ایران و ترکیه در نشست سه جانبه خود در روز 20 سپتامبر 2017 ( 29 شهریور 1396) در نیویورک ازطرح همه پرسی در اقلیم کردستان که قرار است در روز 25 سپتامبر سال جاری برگزار گردد، ابراز نگرانی کرده و تصریح کردند چنین اقدامی تمامی دستاوردها و تلاش‌های عراق در راستای مبارزه با داعش را در معرض مخاطره بزرگ قرار خواهد داد.
وزیران خارجه سه کشور برگزاری همه پرسی را بر خلاف قانون اساسی عراق ذکر کرده و تاکید کردند که این اقدام خطر مناقشات جدیدی را در منطقه دامن خواهد زد که تجربه نشان داده است که مهار آنها به سادگی میسر نخواهد بود.
محمد جواد ظریف ،ابراهیم جعفری و چاووش اوغلو همچنین با تاکید بر این که این همه پرسی به نفع کُردها و دولت اقلیم کردستان نخواهد بود بر اتخاذ اقدامات هماهنگ در جهت مخالفت با برگزاری رفراندوم تاکید کردند.
اقدام به همه پرسی بدون تردید دور تازه ای از تنش ها در منطقه جنگ زده غرب آسیا را به همراه خواهد داشت.تنش هایی که ریشه در به هم خوردن توازن ژئوپلتیک در این منطقه دارد.
در نخستین واکنش به این اقدام شورای عالی امنیت ملی ترکیه اعلام کرده است درصورت اجرای همه‌پرسی تجزیه عراق، توافقنامه 1926 که اجازه ورود ارتش ترکیه به موصل و کرکوک را می دهد اجرایی می کند.
شورای عالی امنیت ملی ترکیه در بیانیه خود آورده است: از اقلیم کردستان عراق دعوت می کنیم تا زمان باقی مانده از این رفراندوم منصرف شوند. در این صورت ترکیه آماده است هر کاری از دستش برمی آید برای حل و فصل مسائل میان اقلیم کردستان عراق و حکومت مرکزی از راه های مذاکره و قانون اساسی را انجام دهد. اما علی رغم تمام هشدارها اگر این رفراندوم برگزار شود؛ ترکیه از حقوق خود که در توافقنامه های بین المللی آمده است استفاده کرده و از این حقوق محافظت خواهد کرد.
برگزاری همه پرسی در اقلیم کردستان عراق در حالی در راستای تلاش های واگرایانه در منطقه انجام می شود که ملت های توسعه یافته به سمت همگرایی های منطقه ای گام برمی دارند. کردهای عراق طی دو سه دهه اخیر با حمایت های جمهوری اسلامی ایران نقش بی بدیلی در ساختار سیاسی عراق پیدا کرده اند.به طوری که امروز نه تنها بر کردستان بلکه بر یک کشور مهم عربی حکومت می کنند.امروز رهبران اقلیم بر سر انتخابی دشوار قرار گرفته اند یا با کوبیدن بر طبل تجزیه طلبی منطقه را وارد تونلی کنند که انتهایش معلوم نیست یا با گفت و گو و مفاهمه با بغداد در مسیر همگرایی و مصالحه گام بردارند.