سرنوشت هواپیماهای برجامی/مشکل صنعت هوایی هواپیمانیست؛مدیریت است

کارشناسان صنعت هوانوردی معتقدند مصوبه کنگره آمریکا و تحریم فروش هواپیما به ایران موضوع جدیدی در صنعت هوانوردی نیست و مدیریت یا سوء مدیریت است که آینده این صنعت را رقم خواهد زد.

کنگره آمریکا در اقدامی عجیب در روز چهارشنبه به طرحی که یکی از اعضای جمهوری خواه در برابر اعتراض نمایندگان دموکرات کنگره، درباره متمم قانون بودجه ۲۰۱۸ این کشور تهیه کرده بود رأی مثبت داد و به این ترتیب دفتر کنترل اموال خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (اوفک) از اعطای مجوز فروش به هواپیماسازان آمریکایی (که در رأس آنها بوئینگ قرار دارد) یا هر شرکت هواپیماساز دیگری در دنیا که آمریکا در آن سهم دارد از قبیل ایرباس (فرانسه)، میتسوبیشی (ژاپن)، سوخو (روسیه)، بمباردیر (کانادا)، امبرائر (برزیل)، ای تی آر (ایتالیا ـ فرانسه) و چند شرکت هواپیماسازی دیگر منع شده است.

همه ۲۰۰ هواپیمای خریداری شده مجوز اوفک دارند

از آنجایی یکی از نگرانی های متولیان صنعت هوانوردی ایران، سنگ اندازی های دولت آمریکا در خصوص اجرای برجام و فروش هواپیمای جدید به ایران بود، در زمان امضای قرارداد خرید هواپیما توانستند با شرکت های تولیدکننده به توافق برسند تا آنها خود راسا، مجوز اوفک را دریافت کرده و این مجوز منوط به ساخت نباشد بلکه به اصل قرارداد برگردد.

در این ارتباط، یک مقام مسئول به استناد همین موضوع به خبرنگار مهر گفت: بنابراین با توجه به صدور مجوز وزارت خزانه داری آمریکا به شرکت بوئینگ برای ساخت و فروش ۸۰ فروند هواپیما و همچنین با توجه به اینکه ۱۰ درصد قطعات ایرباس تولید آمریکاست، دفتر کنترل اموال خارجی وزارت خزانه داری این کشور، مجوز فروش ۱۰۰ فروند هواپیمای ایرباس و ۲۰ فروند هواپیمای ای تی آر (به عنوان یکی از شرکت های تابعه ایرباس) را صادر کرده، همه ۲۰۰ فروند هواپیمایی که ایران ایر آنها را مستقیما از تولیدکننده خریداری کرده، بدون هیچ مشکلی به ایران می آیند.

مصوبه جدید، عطف به ماسبق ندارد

طبق قانون اساسی آمریکا، مصوبات کنگره این کشور می بایست از سوی رئیس جمهور مورد تأیید قرار گیرند. بنابراین مصوبه اخیر کنگره هنوز به امضای دونالد ترامپ نرسیده اما با توجه به اقدامات گذشته آمریکا به خصوص اقدام تازه آنها و وارد کردن ۷ فرد و ۲ شرکت جدید به لیست تحریم های ایران به بهانه های غیر هسته ای و حقوق بشری، انتظار می رود این مصوبه کنگره نیز به امضای ترامپ برسد؛ این در حالی است که اوباما در زمان ریاست جمهوری خود مصوبه کنگره و سپس سنای آمریکا در خصوص منع فروش هواپیما به ایران پس از امضای برجام را وتو کرد.

این مقام مسئول که خواست نامش ذکر نشود، به خبرنگر مهر گفت: از آنجایی که در مصوبه روز چهارشنبه کنگره آمریکا مبنی بر منع فروش هواپیمای مسافری به ایران، عطف به ماسبق لحاظ نشده، بنابراین مجوزهای صادر شده اوفک، ابطال نخواهد شد.

هواپیماهای تازه خریداری شده مشکل پرواز خارجی ندارند

یکی دیگر از نگرانی‌هایی که پیش از تحریم تازه روزچهارشنبه نیز مطرح بود، این بود که با توجه به خرید لیزینگی و اجاره به شرط تملیک هواپیماها، اگر پیش از اتمام اقساط، هر زمان که دولت آمریکا بخواهد، می تواند جلوی پرواز هواپیماهای برجامی را بگیرد و مانع از تردد آنها به خارج از کشور شود اما این مقام مسئول به خبرنگار مهر گفت: همه ۷ فروند هواپیمایی که تا به حال از اسفند ۹۵ وارد کشور شده اند، هیچ کدام خرید لیزینگی ندارند و هزینه این هواپیماها یک جا از محل صندوق توسعه ملی پرداخت شده است. به همین دلیل اسناد مالکیتی آنها به همراه ضمانت نامه ها و گارانتی و وارانتی های لازم به طور کامل به ایران واگذار شده و رجیستر این هواپیماها در ایرولیست (Aero List) به عنوان مرجع جهانی ثبت رجیستر هواپیماها، به ثبت رسیده است.

کارشناس هوانوردی: قرار نبود هواپیماهای برجامی معجزه کنند

داوود ربیعی در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره تأثیر مصوبه اخیر کنگره بر صنعت هوانوردی کشور اظهار کرد: اصلا قرار نبود با آمدن هواپیماهای جدید به ناوگان هوایی ایران، صنعت هوانوردی ما دستخوش تغییرات اساسی شود که حال با نیامدن آنها فلج شویم.

کارشناس صنعت هوانوردی افزود: این صنعت از ابتدای انقلاب و در طول جنگ تحمیلی تا اوایل سال ۲۰۱۶ که برجام به امضا رسید، همواره تحریم بود و تنها در طول کمتر از ۲ سال اخیر از تحریم خارج شده است. بنابراین منع فروش هواپیما به ایران حتی اگر از سوی رئیس جمهور این کشور نیز به امضا برسد، موضوع جدیدی نیست.

وی با بیان اینکه آنچه سبب شده بود صنعت هوانوردی ایران در طول سال های گذشته فراز و نشیب زیادی داشته باشد، مدیریت یا سوء مدیریت بود، ادامه داد: در دوره هایی که مدیران قوی چه در دستگاه حاکمیتی بخش هوانوردی (سازمان هواپیمایی کشوری) و چه در شرکت های هواپیمایی اصلی ایران (به خصوص هما) مدیریت می کردند، این صنعت رشد داشت اما در دوره هایی هم که مدیران ضعیفی در بخش هوایی داشتیم حتی اگر تحریم هم نبودیم و هواپیما به ما می دادند، وضع این صنعت به گونه ای بود که نمی توانست راه به جایی ببرد.

عضو هیئت مدیره یکی از شرکت های هواپیمایی تصریح کرد: نیامدن هواپیمای جدید به ناوگان هوایی ایران ما را فلج نمی کند؛ همانگونه که آمدنشان هم قرار نبود معجزه ای برای این صنعت باشد. مهم داشتن استراتژی قابل انعطاف در مدیریت هوانوردی است تا در هر اتفاقی بتواند صنعت هوانوردی را سرپا نگه دارد.

‌ولایتی: مصوبه کنگره نقض برجام است

از سوی دیگر علی اکبر ولایتی عضو هیئت نظارت بر اجرای برجام روز گذشته در جمع خبرنگاران گفت: ممنوعیت فروش هواپیما به ایران نشانه دیگری است که نباید به آمریکا و متحدانش دل ببندیم، جمهوری اسلامی برای پیشبرد اهداف خود نیازی به آمریکایی‌ها ندارد و در طول سالهایی که از انقلاب اسلامی می‌گذرد نیز هیچ‌گاه غربی‌ها به مردم ایران روی خوش نشان ندادند، بنابراین این کارشان غیرمنتظره نبود.

وی با بیان اینکه ایران به هواپیمای آمریکایی نیاز ندارد، گفت: هم در حوزه بین‌الملل و هم در حوزه داخلی می‌توانیم نیازهای ایران را بدون احتیاج به آمریکا تأمین کنیم، بنابراین هیچ نگرانی نداریم که آنها از اهرم فشار استفاده کنند، بنابراین اینها برای ما فشار نیست و فقط توهم آمریکایی‌هاست که به هیچ کجا هم نمی‌رسند.

ولایتی ادامه داد: این کار آمریکایی‌ها نقض برجام است و هر روز یک کار جدید در ارتباط با جمهوری اسلامی از سوی رئیس‌جمهور تازه به دوران رسیده آمریکا یا مجلس آنها انجام می‌شود که این مسائل نشان می‌دهد ما نباید به آمریکا دل ببندیم و نیازی هم به آنها نداریم.