شهربازی‌های مهجور
کم، قدیمی و غیراستاندارد؛ با این سه کلمه می‌توان یک جمله کامل برای وصف اوضاع شهربازی‌های موجود در کشور ساخت.
به گزارش بازتاب به نقل از شهروند، شهربازی‌هایی که می‌توانستند در اقصی نقاط ایران برای کشور درآمدزایی کنند، حالا تبدیل به اماکن نیمه‌متروکه‌ای شد‌ه‌اند که کمتر کسی برای تفریح آخر هفته خود روی آنها حساب باز می‌کند. یکی از غرب‌نشینان تهران می‌گوید: تنها شهربازی این حوالی ارم است که آن هم روز‌به‌روز نرخ وسیله‌های خود را زیاد می‌کند.
البته ارم تنها شهربازی حوالی غرب تهران نیست و تقریبا تنها شهربازی زنده استان تهران است که خیلی از شمال و شرق‌نشینان پایتخت به خاطر ترافیک و مسافت طولانی عطایش را به لقایش بخشیده‌اند.
تصور کنید در حالی که کشور آمریکا می‌تواند از شهربازیها و پارک‌های آبی خود به تنهایی حدود ۵۵.۴ بیلیون دلار در سال درآمدزایی کند، هیچ آمار قابل اتکایی برای درآمدزایی شهربازی‌های ایرانی در کشور وجود ندارد؛ چرا که اساسا درآمدزایی از مراکز تفریحی اینچنینی در کشور محلی از اعراب ندارد.
از طرفی وسایل بازی در شهربازی‌های کوچک در این سو و آن سو پلمپ می‌شوند؛ چرا که استانداردهای لازم را برای ادامه کار ندارند. پرویز درویش، مدیرکل دفتر ارزیابی کیفیت کالا و خدمات سازمان ملی استاندارد ایران می‌گوید: راه‌اندازی شهربازی یک فعالیت بزرگ اقتصادی است. در حال حاضر ١٨هزار وسیله مستقل در سراسر کشور وجود دارد که متعلق به ٥هزار و ٦٠٠ مالک و بهره‌بردار است. به گفته او، ١٧هزار بازدید از این وسیله‌ها در سال گذشته توسط ١٢ شرکت بازرسی تأیید صلاحیت انجام شده است. این شرکت‌ها که تحت کنترل سازمان ملی استاندارد هستند، هزار و ٨٤٠ وسیله را تاکنون غیراستاندارد تشخیص داده و پلمپ کرد‌ه‌اند. او می‌گوید استانداردهایی که در ٢سال اخیر تدوین شده، بر اساس استانداردهای اتحادیه اروپاست و برای سرمایه‌گذاری در این حوزه هم برنامه‌های خوبی در نظر گرفته شده و راه ورود آلمانی‌ها و ایتالیایی‌ها به کشور باز شده است. به گفته درویش، بزرگترین شهربازی تهران در حال تأسیس در منطقه ٢٢ است که وسیله‌های بازی آن در فاز اول از آلمان وارد شده است.
در گذشته سرمایهگذار را فراری داده‌ایم
پرونده‌های سرمایه‌گذاری در کشور هزاران بار دست به دست می‌شود. از دست وزارت اقتصاد و امور دارایی به دست اتاق بازرگانی و از دست اتاق بازرگانی به بانک مرکزی و از دست بانک مرکزی به دست منابع طبیعی و شهرداری و… می‌رود.
یکی از منابع آگاه در این حوزه که تمایلی ندارد نامش فاش شود، می‌گوید: من خودم در جریان پرونده‌ای بودم که در آن یک‌سری سرمایهگذار برزیلی با ١٠٠میلیون دلار آمده بودند تا در تهران مرکزی مشابه دیزنی‌لند ایجاد کنند. ٨-٧ ماه رفتند و آمدند و آخر هم خسته شدند و رفتند. وسایل شهربازی قابلیت وارد‌شدن به طور کامل را ندارد، بلکه باید اجزای آن به صورت مدولار ( قطعات از پیش‌ساخته) آماده شده و به کشور وارد شود. برای این سر‌هم‌بندی ساده هم حتی تیم فنی حرفه‌ای درکشور ما وجود ندارد.
از تعرفه واردات گمرکی وسایل شهربازی چه خبر؟
برای واردکردن وسایل شهربازی‌های سرباز تعرفه گمرکی بسیار پایین است. روابط‌عمومی اتاق بازرگانی تهران اعلام کرده است، تعرفه گمرکی وسایل تفریحی در هوای آزاد معمولا ذیل ردیف ٩٥٠٨ می‌شود که اگر سیرک باشد ٤٠درصد و اگر چرخ‌فلک و تاب باشد ٢٢درصد و بقیه ٤درصد است که البته چون جزء گروه ١٠ است، ارز متقاضی و سود بازرگانی دو برابر امکان ورود دارد؛ در همه موارد ٨درصد نیز مالیات ارزش افزوده دارد؛ البته برای ورود مجوز استاندارد نیاز دارد.
در حالی که تعرفه گمرکی واردات برخی از آدامس‌های خارجی به ١٨٠درصد هم می‌رسد، به نظر نمی‌رسد مشکل نبود یک واردات مدون در این حوزه به قوانین و تعرفه‌های گمرکی برگردد.
راه‌اندازی شهربازی سرمایهگذار خارجی می‌خواهد
محمدحسین برخوردار/فعال اقتصادی و عضو سابق مجمع عالی واردات کشور
راه‌اندازی شهربازی در توان سرمایهگذار داخلی نیست و سرمایهگذار خارجی می‌خواهد. سرمایهگذار خارجی است که می‌تواند ماشین‌آلات پیشرفته را وارد کشور کند و یک شهربازی درخور راه‌اندازی کند. مشکل ما قوانین دست و پاگیرمان است. دولت‌ها می‌آیند و کارشان شعاردادن است؛ قوانین دست‌و‌پا گیر به قوت خود باقی‌اند.
من فکر می‌کنم ایجاد مراکز تفریحی در اولویت کشور ما قرار ندارد که همه سرمایه‌گذارها به سوی نفت و انرژی هدایت می‌شوند. حتی اگر بروید و پروژه‌های تعریف‌شده در برنامه‌های اجرایی کشور را بررسی کنید، احتمال این‌که با پروژه‌ای تحت عنوان شهربازی یا مشابه آن مواجه شوید، بسیار ناچیز است.
تأثیر اقتصادی شهربازیها در دنیا
وب‌سایت IAAPA، آماری را به نقل از انجمن بین‌المللی شهربازیها و جاذبه‌های گردشگری اعلام کرده است. بر این اساس، بیش از ۴۰۰ شهربازی و جاذبه گردشگری در ایالات متحده وجود دارد و این در حالی است که سهم کشورهای اروپایی درمجموع ۳۰۰ شهربازی است. میزان بازدیدکنندگان از مراکز تفریحی در جهان غیرقابل تصور است. در این آمارها، میزان بازدید از آسیا و اقیانوسیه سالانه ۳۶۸میلیون نفر اعلام شده است. اروپا، خاورمیانه و آفریقا روی هم در یک سال، ۱۶۱میلیون نفر بازدید‌کننده از مراکز تفریحی خود داشته‌اند. جالب است بدانید در حالی که در آمریکای لاتین سالانه ۳۰میلیون نفر به بازدید مراکز تفریحی می‌آیند، آمریکای شمالی ۳۷۵میلیون نفر را به خود جذب کرده است! آمریکا در سال ۲۰۱۱ با نزدیک به ۳۰هزار جاذبه گردشگری (شهربازی و تم‌پارک‌ها، پارک‌های آبی، مراکز تفریحی خانوادگی، باغ‌وحش‌ها، آکواریوم‌ها، مراکز علمی، موزه‌ها و مکان‌های تفریحی) ۲۱۹ بیلیون دلار درآمدزایی کرده است. در سال ۲۰۱۱، در کشور آمریکا، تأثیر اقتصادی شهربازیها و پارک‌های آبی به تنهایی نزدیک به ۵۵.۴ بیلیون دلار اعلام شده است. سال ۲۰۱۳، صنعت شهربازی حدود ٤,٩ بیلیون یورو (معادل ۵.۳ بیلیون دلار) در اروپا درآمدزایی کرده و این باعث شده به اقتصاد اروپا حدود ۱۰میلیون یورو (۱۰.۸ بیلیون دلار) کمک کند.
سازمان واحد متولی گردشگری نداریم
علی‌اکبر عبدالملکی /نایب‌رئیس کمیسیون گردشگری اتاق ایران
شوراها و شهرداری‌های شهرهای کلان باید قطعا فکری اساسی برای جذب توریست کنند. برای راه‌اندازی شهربازی‌های بزرگ و اماکن گردشگری، نخستین موضوع حایز اهمیت سرمایه‌گذاری است. نه فقط کلانشهرها، بلکه فرمانداری‌های هر شهر در کشور باید خود را ملزم به تشکیل کارگروه سرمایه‌گذاری و تشکیل یک برند شهری با حضور نمایندگانی از شهرداری و اتاق بازرگانی استان کنند. همان‌طور که قم امروزه به سوهان و اصفهان به گزش معروف است، شهرها و استان‌ها می‌توانند برند تفریحاتی خاص خود را داشته باشند.
شورای شهرها و شهرداری‌ها در این میان نقش مهمی ایفا می‌کنند. موقعیت زمینی که شهرداری‌ها برای ساخت یک مجموعه تفریحی می‌توانند در اختیار سرمایهگذار قرار دهند، یکی از مهمترین نکات است. در شهر تهران معمولا زمین‌هایی به مجموعه‌های تفریحی اختصاص داده می‌شوند که دسترسی مناسبی ندارند.
از طرفی ناهماهنگی‌های شهرداری‌ها با سرمایه‌گذاران هم کم کار دست‌مان نداده است. تصور کنید گاهی یک سرمایهگذار نصف راه را می‌رود و از هزار مانع در راه عبور می‌کند و در میانه کار متوجه می‌شود زمینی که برای خرید و ساخت مجموعه در نظر گرفته، جزء منابع طبیعی است و همه چیز بهم می‌خورد! حالا حتی باید برای آمدن تا اینجای کار، به شهرداری جریمه هم پرداخت کند!
ما در بازدیدی که از دیزنی‌لند کشور ژاپن به همراه یک هیأت تجاری داشتیم، به چشم دیدیم که چقدر مجموعه‌هایی مثل دیزنی‌لند می‌توانند روی اقتصاد کشورها موثر باشند، تولید ناخالص‌شان را بالا ببرند و برای جوانان‌شان اشتغالزایی کنند.
اما ما چرا هرگز نتوانستیم در کشورمان مجموعه‌ای مثل دیزنی‌لند داشته باشیم؟ جواب ساده است؛ در کشور ما هیچ‌وقت یک سازمان واحد به عنوان متولی گردشگری وجود نداشته تا قوانین واحدی برای سرمایه‌گذارها و شهرداری‌ها و… تدوین کند و یک هزارتوی سرمایه‌گذاری ایجاد شده است. این در حالی است که می‌توان مجموعه‌هایی ایجاد کرد که فراتر از شهربازی عمل می‌کنند و نه‌تنها موجب جذب گردشگر داخلی می‌شوند بلکه پای مسافران خارجی را هم برای تجربه تفریحات شرقی به کشور باز می‌کنند و این در شرایطی است که به ازای حضور هر گردشگر خارجی، امکان ایجاد ١٠ شغل فراهم می‌شود.
به عقیده من، ایجاد مراکز تفریحی مثل دیزنی‌لند و شهربازی‌های بزرگ می‌تواند حداقل ٢٠درصد روی درآمدزایی کشورمان موثر باشد و تحول درآمدی ایجاد کند. پیشنهاد می‌کنم، مسئولان هر استان، خصوصا استانداران، اعضای شورای شهرها، شهرداران، اتاق‌های بازرگانی و سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری به دنبال خلق مزیت رقابتی شهری و ایجاد برند جهانی در این حوزه برای شهرهای دارای پتانسیل باشند تا در جذب گردشگر و توسعه صنعت گردشگری گام مهمی بردارند.
ایجاد شهربازی مستلزم رفع موانع داخلی و خارجی
مجید فانی/ نایب‌رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری اتاق ایران
نمی‌توان منکر تسهیل واردات بعد از برجام شد. ایجاد شهربازی سر باز، نیازمند جذب سرمایهگذار به نام خارجی است. با این‌که بعد از برجام ١١میلیارد دلار جذب سرمایه خارجی مصوب شده است، اما عمده این سرمایه‌گذاری به حوزه نفت و انرژی اختصاص دارد که علت این موضوع را می‌توان اطمینان سرمایهگذار به بازگشت سرمایه‌اش در این حوزه دانست. باید فضایی فراهم شود که سرمایهگذار خارجی از اعتماد به کشور ما برای راهی‌کردن سرمایه‌اش به کشور نترسد. در نخستین گام باید موانع داخلی و خارجی برداشته شود. موانع داخلی مثل شفاف‌نبودن، دولتی‌بودن اقتصاد کشور، تعدد بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌ها و….
به عنوان موانع خارجی هم می‌توان به مشکلات حوزه بانکی اشاره کرد که بعد از تحریم‌ها برای ایران ایجاد شد و نیاز به یک زمان طولانی برای برطرف‌شدن به طور کامل دارد. هنوز کشورهایی که در حوزه گردشگری حرفی برای گفتن دارند به علت جریمه‌های سنگین بانکی آمریکا در گذشته، از مراوده تجاری با ایران هراس دارند. این عضو اتاق ایران می‌گوید در برنامه ششم توسعه، دولت و سایر نهادها تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا حداقل موانع داخلی را کاهش دهند.
